واکاوی تحلیلگر اقتصادی در گفت‌وگو با «جهان اقتصاد» از چشم انداز اقتصاد جهانی
بازارها در سایه تنش‌های خاورمیانه!
راضیه احمدوند
در روز‌های اخیر، افزایش درگیری‌ها میان ایران و اسرائیل بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار داده است. تحولات ژئوپلیتیکی در خاورمیانه و احتمال وقوع درگیری مستقیم، سوالات مهمی درباره پیامدهای اقتصادی این بحران به وجود آورده است.
وحید نوری، تحلیلگر بازارهای جهانی، درباره وضعیت کنونی و چشم‌انداز آینده اقتصاد و بازارهای مالی در گفتگو با خبرنگار «جهان اقتصاد»، با اشاره به اهمیت منطقه خاورمیانه به ویژه تنگه هرمز که مسیر عبور حدود ۲۰ درصد نفت خام جهان است، اظهار داشت: هرگونه اختلال حتی کوتاه مدت در این مسیر می‌تواند شوک بزرگی به بازارهای نفت وارد کند. طی روز‌های اخیر، افزایش تنش‌ها باعث شده قیمت نفت برنت از حوالی ۸۰ دلار به بیش از ۸۵ دلار افزایش یابد و در صورت تشدید درگیری‌ها، پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت به سرعت به مرزهای بالاتری برسد.
وی افزود: این افزایش قیمت نفت صرفاً یک تغییر عددی نیست بلکه تاثیرات عمیقی بر اقتصاد جهانی دارد. نوری توضیح می‌دهد که افزایش هزینه انرژی به ویژه نفت، هزینه تولید و حمل و نقل را بالا می‌برد و در نهایت به مصرف‌کننده نهایی منتقل می‌شود. کشورهای بزرگ واردکننده نفت مانند هند، چین و اتحادیه اروپا با افزایش تورم مواجه شده و رشد اقتصادی آنها ممکن است کند شود. او معتقد است این وضعیت به ویژه برای اقتصادهای در حال توسعه که وابستگی بالایی به واردات انرژی دارند چالش جدی ایجاد خواهد کرد.
در ادامه نوری به تاثیرات این تحولات بر بازارهای مالی اشاره می‌کند. در شرایط عدم قطعیت سیاسی و اقتصادی، سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن حرکت می‌کنند. طلا و دلار به عنوان یکی از اصلی‌ترین پناهگاه‌های سرمایه‌گذاری در چنین شرایطی مطرح است. طی هفته‌های اخیر قیمت هر اونس طلا به بالاترین سطح چند ماه گذشته رسیده که نشان‌دهنده افزایش تمایل بازار به کاهش ریسک است. علاوه بر طلا، شاخص‌های بورس جهانی نیز تحت فشار قرار گرفته و نوسانات شاخص VIX که معیار ترس در بازار سهام است، افزایش یافته است.
از نگاه نوری پیامدهای اقتصادی بحران احتمالی تنها به بازارهای مالی محدود نمی‌شود. اقتصاد ایران که سال‌هاست تحت فشار تحریم‌ها و مشکلات داخلی است، در صورت ادامه جنگ مستقیم آسیب‌های زیادی خواهد دید. کاهش درآمدهای نفتی و افزایش هزینه‌های نظامی ترکیبی خطرناک برای بودجه و اقتصاد کشور است. تورم در ایران که هم اکنون حدود ۳۹ درصد است می‌تواند به سرعت افزایش یابد و نرخ ارز در بازار آزاد ناپایدارتر شود.
در سوی دیگر، نوری تحلیل می‌کند که اسرائیل نیز در چنین شرایطی با چالش‌هایی روبرو خواهد شد. افزایش هزینه‌های دفاعی، کاهش گردشگری و خروج سرمایه می‌تواند رشد اقتصادی را به شدت کاهش دهد. با این حال دسترسی بهتر اسرائیل به بازارهای مالی جهانی و منابع سرمایه می‌تواند تا حدی این فشارها را تعدیل کند.
این تحلیلگر بازارهای جهانی درباره تاثیرات گسترده‌تر این بحران بر اقتصاد جهانی اذعان داشت: افزایش قیمت نفت و نوسانات بازارهای مالی می‌تواند باعث افزایش تورم جهانی شود که صندوق بین‌المللی پول نیز به آن هشدار داده است. اگر این بحران ادامه یابد رشد اقتصادی جهان در سال جاری و آینده ممکن است کاهش یابد و سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی، به ویژه فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا، تحت تاثیر قرار گیرد.
نوری همچنین به اختلالات احتمالی در تجارت و کشتیرانی جهانی اشاره می‌کند. حملات موشکی و تهدید مسیرهای حمل دریایی مانند تنگه هرمز و باب‌المندب می‌تواند حق بیمه‌های حمل و نقل را افزایش دهد و هزینه‌های واردات و صادرات را بالا ببرد. این افزایش هزینه‌ها فشار مضاعفی بر زنجیره تامین جهانی وارد می‌کند که بر قیمت کالاها و خدمات تاثیرگذار خواهد بود.
در پایان نوری تاکید می‌کند که بازارها باید آمادگی لازم برای مواجهه با نوسانات احتمالی و تغییرات ناگهانی را داشته باشند. سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان اقتصادی باید با دقت اوضاع سیاسی و اقتصادی منطقه را رصد کرده و استراتژی‌های خود را به‌روز کنند. دیپلماسی و تلاش‌های سیاسی برای کاهش تنش‌ها در خاورمیانه کلید اصلی ثبات اقتصادی منطقه و جهان خواهد بود.
