ترافیک؛ کادوی تولد ۲۸ سالگی پروژه تهران-شمال

جهان اقتصاد: فرارسیدن هر تعطیلات و آغاز موج سفرها به سمت شمال کشور، یادآور پروژه ای است که این روزها تولد 28 سالگی آن فرا رسیده و ممکن است حتی در آستانه 35 سالگی نیز به پایان نرسد. صحبت از آزادراه تهران-شمال است که بار دیگر در تعطیلات عید قربان شاهد ترافیکی سنگین به طول چندین کیلومتر بود و ساعت ها مردم را در خود معطل کرد. معطلی که منجر به هدر رفت سوخت و استهلاک خودروها می شود.

این آزادراه که در 4 فاز و 8 قسمت طراحی شده است، سابقه ای طولانی دارد و از سال 1376 روند ساخت آن آغاز شده است. تا این لحظه 5 قسمت آن تکمیل شده و احتمال دارد مسیر برگشت فاز دوم نیز امسال به عنوان ششمین قسمت از این پازل تکمیل شود. پازلی که در فاز سوم با چالش جدی عمرانی و محیط زیستی مواجه است. چالشی که عملا تبدیل به گره ای کور شده و برای باز کردن این گره شاید سالیان زیادی زمان نیاز باشد و حداقل تا 1410 ترافیک جزئی جدایی ناپذیر برای سفر به شمال است.

ترافیک صرفا یک معضل در این عرصه است. در روزهای متعددی مشاهده کرده ایم که برای تخلیه بار ترافیکی، مسیر تهران به سمت شمال و یا بالعکس یک طرفه می شود که این امر امدادرسانی، تردد مردم محلی و سایر ترددهای ضروری را غیرممکن می کند. چالشی که بارها منجر به اعتراض مردم محلی شده است زیرا زندگی آن ها به شکل جدی مختل می شود.

قطعه سوم که از پل زنگوله در ابتدای استان مازندران آغاز می‌شود، به طول ۴۷ کیلومتر ادامه می‌یابد و در سه‌راهی دشت نظیر به قطعه چهارم متصل می‌شود. در مقطعی اعلام شده بود که مذاکراتی نیز با کشور چین برای اجرای بخش مهندسی پروژه در قالب تهاتر نفت صورت گرفته است. با این حال، طبق مفاد قرارداد، ۸۰ درصد اجرای پروژه باید توسط پیمانکاران داخلی انجام شود.

ملازینل، مدیرکل دفتر امور مجریان آزادراه‌ها وزارت راه وشهرسازی در تشریح آخرین وضعیت آزاد راه‌ تهران - شمال گفت: منطقه دو این آزادراه به دو بخش ۱۵.۵ کیلومتر و تونل البرز به طول ۶.۵ کیلومتر تقسیم شده است. باند شرقی یا باند برگشت منطقه غیر از تونل البرز به طول ۱۵.۵ کیلومتر نیز شهریورماه امسال به بهره برداری می رسد و باند دوم یعنی باند برگشت تونل البرز سال ۱۴۰۶ به بهره برداری خواهد رسید.

مدیرکل دفتر امور مجریان آزادراه‌ها تصریح کرد: مطالعات اجرایی حدود هشت کیلومتر ابتدایی از باند سوم آزادراه - تهران شمال قطعی شده است. پیمانکار اجرایی آن توسط بنیاد مستضعفان به عنوان مجری آزادراه انتخاب شده و به زودی کار اجرایی آن شروع خواهد شد. برای مابقی آن یعنی ۴۲ کیلومتر باقی‌مانده نیز چند گزینه مطرح است که از کدام مسیرها عبور کنیم. گزینه‌ها در حال بررسی است و پس از قطعی شدن آن و همچنین مشخص شدن منابع مالی در دستور کار اجرایی قرار خواهد گرفت.

اعتبار مورد نیاز برای تکمیل مناطق دو حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و برای منطقه سه نیز برآوردی که صورت گرفته حدود ۱۳۰ همت نیاز است. همچنین بر اساس پیش بینی‌ها تا 6 سال آینده پروژه به طور کامل اتمام می‌رسد.

اهمیت تکمیل این قطعه زمانی عیان تر می شود که متوجه می شویم در نوروز 1404، یک و نیم میلیون تردد از این محور انجام شده است و آن را به یکی از پرترددترین مسیرهای کشور بدل کرده است. مسیری که تکمیل آن علاوه بر صرفه جویی قابل توجه در مصرف سوخت، می تواند بار ترافیکی سایر محورها را نیز کاهش دهد.

باید توجه داشت که در کنار ضرورت اتمام این پروژه، محیط زیست نیز باید مصون بماند. در سراسر دنیا، هنگام احداث بزرگراه‌هایی که باعث گسست اکولوژیکی در مناطق حساس یا پارک‌های ملی می‌شوند، کریدورهای امن برای عبور حیات‌وحش تعریف می‌کنند تا آسیب به اکوسیستم به حداقل برسد. در این پروژه نیز میلیاردها تومان هزینه شده و احتمالاً میلیاردها دلار دیگر نیز صرف خواهد شد اما زمانی‌که نوبت به محیط زیست می‌رسد، به بهانه کمبود بودجه از اقدامات لازم صرف‌نظر می‌شود. امری که در این پروژه نباید مغفول بماند.