جهان اقتصاد گزارش می دهد
تابستان، سفر و ضرورت مدیریت مصرف سوخت
گلناز پرتوی مهر
با شروع فصل تابستان و پایان یافتن سال تحصیلی، سفرهای خانوادگی در سراسر کشور افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. این روند هر ساله با رشد طبیعی تقاضا برای سوخت به‌ویژه بنزین همراه است و امسال نیز، هم‌زمان با آغاز خردادماه، شاهد افزایش چشمگیر ترددهای جاده‌ای و صف‌هایی در برخی جایگاه‌های سوخت بوده‌ایم.
آن‌چه در نگاه نخست ممکن است نگران‌کننده به نظر برسد، واقعیتی است که در بستر آن، می‌توان به لزوم هماهنگی میان مدیریت مصرف، اطلاع‌رسانی دقیق و همیاری شهروندان اشاره کرد. کمبود مقطعی سوخت، پدیده‌ای است که در بسیاری از کشورها با شروع فصل‌های پرتردد مانند تابستان یا تعطیلات طولانی رخ می‌دهد، اما با برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی می‌توان آثار آن را کاهش داد.
طبق اعلام وزارت نفت، مصرف روزانه بنزین در کشور طی روزهای اخیر از مرز ۱۳۵ میلیون لیتر عبور کرده که این رقم در مقایسه با میانگین مصرف در فصل بهار، رشد قابل توجهی داشته است.
واقعیت این است که مصرف بی‌رویه یا ناهماهنگ، نه تنها فشار مضاعفی بر سیستم توزیع و پالایش وارد می‌کند، بلکه می‌تواند برنامه‌ریزی سفرهای دیگران را هم تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، یکی از مهم‌ترین راهکارهای مدیریت شرایط فعلی، مشارکت همه‌جانبه مردم در صرفه‌جویی و استفاده هدفمند از سوخت است.
یکی از عوامل کاهش تنش‌های احتمالی در دوره‌های افزایش مصرف، اطلاع‌رسانی به‌موقع و دقیق از سوی نهادهای مسئول است. زمانی‌که مردم بدانند شرایط توزیع سوخت در چه وضعیتی قرار دارد، یا چه بازه‌های زمانی و مکانی احتمال تراکم در جایگاه‌ها وجود دارد، بهتر می‌توانند سفرهای خود را برنامه‌ریزی کنند.
در همین راستا، سامانه‌های اطلاع‌رسانی هوشمند، تابلوهای بین‌راهی و همکاری اپلیکیشن‌های مسیریابی با داده‌های پمپ‌بنزین‌ها، می‌توانند نقش مؤثری در مدیریت روان سفرهای تابستانی ایفا کنند.
همچنین توصیه می‌شود رانندگان پیش از آغاز سفر، نسبت به بررسی مسیر، تعداد جایگاه‌های فعال و فاصله میان آن‌ها اطلاعات کافی کسب کرده و از ذخیره اضطراری سوخت خود اطمینان حاصل کنند.
موضوع سوخت، صرفاً یک مسئله فصلی نیست. افزایش جمعیت، توسعه شبکه راه‌ها، و بالا رفتن مالکیت خودرو در کشور، در مجموع نیازمند بازنگری و توسعه زیرساختی در تأمین و توزیع سوخت است. در این میان، چند مسیر آینده‌نگرانه می‌تواند در کاهش فشار بر شبکه بنزین مؤثر واقع شود:
در سال‌های اخیر، اقدامات خوبی در این حوزه انجام شده است؛ از جمله توسعه زیرساخت‌های CNG، حمایت از تولید خودروهای دوگانه‌سوز و طراحی طرح‌های سهمیه‌بندی هوشمند. با تداوم و تقویت این مسیر، می‌توان انتظار داشت که در سال‌های آینده وابستگی صرف به بنزین کاهش یابد و تعادل پایدارتری در عرضه و تقاضای سوخت شکل گیرد.
تابستان همواره فصلی برای سفر، تجربه و ارتباط دوباره با طبیعت و اقوام بوده است. این سنت دیرینه، بخشی از سبک زندگی ایرانیان به‌شمار می‌رود و ضروری است که از آن صیانت شود. اما هم‌زمان، مدیریت منابع انرژی و سوخت، به‌ویژه در روزهایی که تقاضا افزایش می‌یابد، نیازمند همکاری متقابل میان مردم و مسئولان است.
با فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی شفاف، برنامه‌ریزی سفر، و نگاهی آینده‌نگر به مسئله انرژی، می‌توان تابستانی روان، ایمن و بدون دغدغه را برای میلیون‌ها هم‌وطن رقم زد. در این مسیر، همراهی و هم‌فکری، بیش از هر زمان دیگری، راه‌گشاست.
