مشکلات کسری نقدینگی در بانک‌ها

نرخ بهره بین بانکی در هفته اخیر افزایش یافته و وارد کانال جدیدی شده است. این افزایش می‌تواند حاکی از انتقال بخشی از تقاضای نقدینگی از بازار باز که بازاری با سررسید میان مدت است، به بازار شبانه با سررسید کوتاه مدت باشد.

نرخ بهره بین بانکی قیمتی است که در بازار شبانه توسط عرضه و تقاضای نقدینگی تعیین می‌شود. بانک‌ها هنگامی که با کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند، می‌توانند نیاز خود را با استقراض از سایر بانک‌ها در بازار شبانه یا بین بانکی تامین کنند. نرخ بهره بین بانکی در صورتی که فشار تقاضا در بازار شبانه بیشتر شود یا در سمت عرضه بانک‌ها با کمبود منابع روبه‌رو شوند، افزایش می‌یابد.

بر اساس آمارها نرخ بهره بین بانکی در هفته منتهی به ۱ شهریور سال جاری، ۲۳.۵۹ درصد به ثبت رسیده است. این نرخ پس از ۶ هفته نوسان در کانال ۲۳.۴۵ الی ۲۳.۵۵ درصد، در هفته گذشته جهش پیدا کرد.

انتقال تقاضای نقدینگی از بازار باز به بازار شبانه

بازار شبانه بازاری است که بانک‌ها در آن به مبادله می‌پردازند اما بانک مرکزی نیز می‌تواند به شکلی غیر مستقیم از طریق عملیات بازار باز بر نرخ بهره شبانه اثرگذار باشد. بررسی‌ها حاکی از افت تقاضای نقدینگی بانک‌ها در چند هفته اخیر در بازار باز هستند. با توجه به اینکه بانک مرکزی از اواسط خرداد تصمیم گرفته تا تمامی تقاضای نقدینگی در بازار باز را پاسخ دهد، می‌توان نتیجه گرفت که کاهش میزان تزریق پول در بازار باز در نتیجه‌ی کاهش مشارکت بانک‌ها در عملیات بازار باز رخ داده است.

نرخ سود

بنابراین احتمالا بانک‌هایی تصمیم گرفته‌اند تا بخشی از منابع مورد نظر خود را بجای بازار باز، از بازار بین بانکی تامین کنند. دلیل این امر نیز می‌تواند محدودیت‌های قانونی در فروش اوراق در بازار باز به بانک مرکزی و یا کاهش اوراق موجود در سبد دارایی بانک‌ها باشد.

تامین نقدینگی در بازار باز از طریق فروش موقت اوراق بهادار بانک‎‌ها به بانک مرکزی صورت می‌گیرد. در این بازار پس از سررسید معین بانک‌ها ملزم به پرداخت نرخ بهره ۲۳ درصد و خرید دوباره اوراق بهادار خود از بانک مرکزی هستند.

تزریق نقدینگی بانک مرکزی در بازار شبانه نیز با کاهش محسوسی مواجه شده است. در این باره برخی معتقدند کمبود منابع در بازار بین بانکی که منجر به رشد تقاضای پول این نهاد‌ها از سایر بانک‌های دارای مازاد شده از مهم‌ترین عوامل افزایش در نرخ بهره بین بانکی در این هفته بوده است. در همین رابطه می‌توان یکی از مهم‌ترین دلایل در بالاگرفتن کمبود منابع در بازار بین بانکی را رشد تسهیلات تکلیفی این نهاد‌ها در هفته اخیر دانست. صفر شدن صف وام ازدواج تا پایان شهریور، از دستورات مستقیم رئیس جمهور در نیمه نخست امسال در خصوص بانک‌ها بوده که می‌تواند یکی از تبعات اقتصادی، شدت گرفتن کسری نقدینگی در بانک‌ها باشد.

منبع: اکوایران