ضرورت ایجاد موزه صنعت فولاد کشور

مجید مرادیان

روزنامه نگار و کارشناس روابط عمومی

یکی از آرزوهای دیرینه ملت بزرگ ایران داشتن کارخانه فولاد و دست یابی به این تکنولوژی بود. این مهم پس از فراز و نشیب‌های زیاد، بالاخره در دهه چهل محقق گردید و توسعه صنعت فولاد کشور را رغم زد.

از آرزو ها و ضرورت های دیگر در این زمینه، شکل گیری موزه ویژه صنعت فولاد کشور و نمایشگاه دائمی از دستاوردها و افتخارات این صنعت می باشد. گرچه تفکر راه اندازی چنین موزه ای در دهه هشتاد در "مادر، صنعت فولاد کشور" یعنی ذوب آهن اصفهان، کلید خورد و خبر آن نیز در بعضی رسانه های کشور منعکس گردید. اما به دلائل مختلف، از جمله عدم وجود ساختار و برنامه هدفمند، و از طرفی با تغییر مدیریت ها و وجود سلایق شخصی مدیران ادواری در این حوزه و عدم حمایت جدی متولیان حوزه میراث فرهنگی، تاکنون این مهم مسکوت مانده است. متاسفانه در طی گذشت پنجاه و هفت سال از راه اندازی ذوب آهن اصفهان، بخاطر عدم وجودساختار و مکانی مناسب جهت حفظ آثار و دستاوردها، بسیاری از این میراث های گرانبها از دست رفته و برخی هم که موجود است روبه فراموشی و نابودی است. از اینرو می طلبد که تا دیر نشده، با ایجاد مکانی مناسب در گنجینه ای ویژه، کلیه اسناد و دستاوردهای صنعت فولاد کشور، بویژه ذوب آهن اصفهان، حفظ و نگهداری شود.

شایسته است که مسئولین و متولیان مربوطه از جمله: وزارت خانه های میراث فرهنگی ، صمت، تعاون، کار ، شورای عالی انقلاب فرهنگی و اعضای محترم هیات دولت، این موضوع مهم را در دستور کار قرار دهند تا بتوان از دستاوردهای ارزشمند صنعت فولاد کشورمان حفظ و نگهداری نمود.

چند نکته در خصوص راه اندازی موزه صنعت فولاد کشور:

فولاد، از صنایع زیرساختی و مهم محسوب می شود و به خاطر فواید کثیرش، بسیار مورد حمایت است. این صنعت در توسعه هر کشوری نقش بسیار مهمی ایفا می کند. در ایران نیز تولید و مصرف فولاد قابل توجه و تأثیر زیادی بر رشد و شکوفایی کشور داشته و دارد. مصرف سرانه فولاد نشانگر توسعه یک کشور است و ایران در بین کشورهای اسلامی در مصرف سرانه فولاد رتبه اول را دارد.

صنایع فولاد ایران یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع فلزی کشور است که در تولید و فرآوری فولادی و محصولات مرتبط، اشتغال زایی و قطع وابستگی به خارج نقش بسیار مهمی دارد.

گرچه استفاده از فولاد در بعضی از متون به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد اما با این حال از قرن 19 میلادی و با ظهور انقلاب صنعتی، فولاد به تدریج سر از صنایع دیگری از جمله خودروسازی یا کشتیرانی و... در آورد.

همانطور که می دانیم در آثار و منابع دینی از جمله "قرآن مجید" به آهن و منافع زیاد آن اشاره مستقیم شده است. هم اکنون نمونه هایی از مصنوعات آهن و فولاد را در موزه ها و اماکن بازمانده تاریخی در سطح جهان مشاهده می کنیم. مصادیق و نمونه های این آلیاژ منحصر به فرد و کارآمد در تولید ابزار کشاورزی، ادوات جنگی و شکار، لوازم منزل و بخشی از معماری از زمان های دور تا کنون خود را بطور ملموس نشان داده است و جای نگرانی است که بسیاری از این مصنوعات و میراث ارزشمند که به دست صنعتگران ایران زمین در دوره های مختلف تاریخی شکل گرفته، در موزهای خارج از کشور نگهداری شوند.!

//ذوب آهن اصفهان، میراث و "تاریخ صنعتی شدن ایران" // فولاد مبارکه نماد توسعه صنعت فولاد کشور

تولید و استفاده از آهن و صنایع فولاد بصورت انبوه و کارخانه ای از سه قرن پیش موضوع مورد تاکیدی در ایران بود. با وجود همه اصراری که برای راه اندازی کارخانه ذوب آهن در ایران وجود داشت، اما همیشه با موانع زیادی از طرف کشورهای استعمارگر و زیاده خواه و همچنین عوامل و مزدوران داخلی آنها مواجه می شد تا اینکه این آرزوی دیرینه، طی سال‌های 1344(انعقاد قرارداد) و 1346(کلنگ زنی و آغاز ساخت) در منطقه دشت طبس اصفهان(زرین شهر) محقق شد و در سال 1351 با اولین ذوب چدن از مجرای کوره بلند شماره یک ، شور، شادمانی و غرور ملی همه کشور را فراگرفت و مسیر توسعه صنعت فولاد کشور هموار شد.

ذوب آهن اصفهان به عنوان "مادر، صنعت فولاد کشور" و به قول بعضی از بزرگان کشور، موتور محرکه و پیشران صنایع فولاد کشور محسوب می شود و از طرفی، فولاد مبارکه به عنوان مولود انقلاب اسلامی، نماد واقعی و موفق در توسعه این صنعت را در کارنامه درخشان خود دارد. این مجتمع عظیم صنعتی در تاریخ پر افتخار سی ساله اش، علاوه بر توسعه و افزایش تولید، در عرصه های مختلف اجتماعی و اقتصادی و... نقش آفرینی نموده و صاحب دستاورد های ارزشمند و ماندگاریست. بنابر این

داشتن موزه و نمایشگاه دائمی و ویژه از آثار و مفاخر این صنایع بزرگ در جهت حفظ و ماندگاری آنها و انتقال به نسل های ٱینده بسیار ضروری است.

دستاوردها، آثار و مفاخر ارزشمند صنعت فولاد کشور بسیار گسترده است و بجاست که موزه و نمایشگاه دائمی صنعت فولاد در آغوش "مادرصنعت کشور" ، پایه ریزی و ایجاد شود تا ضمن جمع آوری کلیه اسناد و آثار، بتوان دستاوردهای دیگر حوزه های صنعت و معدن و صنایع معدنی دیگر را هم در آنجا به نمایش گذاشت.