همه‌چیز درباره نهضت ملی مسکن
فریده خدادادی -مسکن همانطور از نامش پیداست محیطی برای امنیت و آرامش خاطر آدمی است تا پس از گذشت چندین سال مشقت و این در و آن در زدنهای متوالی و زحمات فراوان پیدا کردن ضامن برای دریافت تسهیلات بتواند با خیال آسوده در آن سکنی گزیند.
به گزارش جهان اقتصاد، مدتی است که ازادغام طرح اقدام ملی مسکن و نهضت ملی مسکن با مصوبه شورای‌عالی مسکن می گذرد تا ماجرای ساخت و ساز در کشور تسریع پیدا کند.
از سوی دیگر مهلت ثبت نام طرح نهضت ملی مسکن در شهرهایی که از ۲۸ مهرماه بازگشایی شده بود ساعت ۲۴ روز ۱۵ دی ماه به پایان رسید اما امکان ثبت نام در سایر شهرها که به مرور اضافه شدند از زمان آغاز نام‌نویسی دو ماه فرصت وجود دارد به طوری که مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی نیز به این موضوع اشاره داشته است.
طبق گفته پروانه اصلانی تاکنون بیش از ۲میلیون و ۵۰۶ هزار نفر در طرح نهضت ملی مسکن مشارکت داشتند واز دوشنبه نام نویسی برای مابقی شهرهایی که در ۷۲۰ شهر اخیر نبوده است درسطح کشور باز می‌شود.
پیش تر چهار شرط تاهل و سرپرست خانوار بودن، حداقل سابقه ۵ سال سکونت در شهر مورد تقاضا، فاقد مالکیت خصوصی و در نهایت عدم استفاده از امکانات دولتی از اول انقلاب در حوزه مسکن از جمله شرایط برخورداری از واحدهای مسکونی این طرح بوده است.
براساس این قانون، زنان خودسرپرست مشروط به داشتن حداقل ۳۵ سال سن، معلولان جسمی و حرکتی با ۲۰ سال سن، می‌توانند در( قانون جهش تولید مسکن و نهضت ملی مسکن) مشارکت داشته باشند.
همچنین، قانون برای سرپرستان خانوار، محدودیت سنی نگذاشته است چرا که این افراد سرپرست خانوار تعریف می‌شوند و برای قانونگذار متاهل یا سرپرست خانوار بودن ملاک است. در عین حال، زنان و مردان سرپرست خانوار که به دلیل متارکه به صورت مجردی زندگی می‌کنند و سرپرست فرزندان خود هستند خانوار تلقی شده و بدون ملاک سن می‌توانند ثبت‌نام کنند.
براساس مصوبه تازه شورای‌عالی مسکن، مردان مجرد بالای ۴۵ سال سن و بیماران خاص با تاییدیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، امکان ثبت‌نام در نهضت ملی مسکن را دارند.
اکنون ثبت‌نام مجردان در دستورکاراست و طبق گفته مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی هنوز دستورالعمل آن نهایی نشده است. به محض آنکه دستورالعمل ثبت‌نام مردان مجرد نهایی شود ثبت‌نام مجردان برای همه شهرها باز خواهد شد.
با توجه به وعده های رییس جمهور و وزیر مربوطه برای حل مشکل مسکن احداث ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال در برنامه دولت قرار گرفته است.
از مجموع چهار میلیون واحد قرار است حدود ۶۱۵ هزار واحد در شهرهای جدید ساخته شود و به گفته حبیب‌الله طاهرخانی ـ معاون وزیر راه و شهرسازی ـ زمین احداث این تعداد واحد تامین شده و آماده آغاز عملیات اجرایی است.
** بیشترین حمایت از دهک‌های اول تا سوم درآمدی صورت می پذیرد
با توجه به این که مشارکت با بخش خصوصی می تواند روند ساخت واحدهای مسکونی را تسهیل کند، از این رو دولت در نهضت ملی مسکن دولت سازنده نیست و چنانچه آورده متقاضیان و منابع ساخت که شامل تسهیلات بانکی و آورده متقاضی در موعد معین واریز شود حتما این پروژه‌ها کوتاه‌ترین زمان ممکن تحویل خواهد شد .
براساس گزارش معاونت مسکن و ساختمان؛اطلاعات سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات نشان می‌دهد که در پایان آذرماه سال جاری اجاره‌بها هر مترمربع در شهر تهران معادل ۸۴ هزار تومان است و بدین ترتیب اجاره ماهانه یک واحد آپارتمان ۱۰۰ متری در شهر تهران حدود ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد بود. از این رو پرداخت اقساط تسهیلاتی برای ساخت مسکن کمتر از هزینه اجاره یک واحد مسکونی برای زندگی خواهد بود با این تفاوت که پرداخت اقساط منجر به خانه‌دار شدن خانوار خواهد شد.
با وجود اجاره‌بهای فوق‌الذکر همچنین تأمین هزینه‌های زندگی، امکان پس‌انداز برای خانوار وجود نخواهد داشت. با فرض اینکه خانوار بتواند پس‌انداز کند، با وجود تورم دو رقمی در کشور که منجر به کاهش ارزش پول ملی شده و افزایش قیمت مسکن، امکان خرید واحد مسکونی توسط خانوار کاهش خواهد یافت. در صورتی که خرید اقساطی مسکن در واقع اتکا به پس انداز آتی است و خیلی زودتر خانوار را به هدف خود می‌رساند.
همچنین با مکانیزیم خانه دار شدن با استفاده از تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن در برنامه حمایتی دولت (نهضت ملی مسکن) که اراضی دولتی را مورد استفاده قرار می‌دهد و هزینه زمین تقریباً صفر می‌شود، طول دوره انتظار خانوار برای خرید مسکن به شدت کاهش خواهد یافت.
گفتنی است دریافت تسهیلات مذکور توسط خانوار چه به صورت شخصی و چه در طرح حمایتی دولت منجر به ایجاد مالکیت واحد مسکونی می‌شود که علاوه بر تأمین نیاز اساسی خانوار برای مکان زندگی، یک کالای سرمایه‌ای و با دوام نیز محسوب می‌شود و همراه با رشد قیمت‌های عمومی، قیمت مسکن به عنوان سرمایه خانوار نیز افزایش می‌یابد، درحالیکه مبلغ اقساط در طی سال‌های بازپرداخت تسهیلات (حداکثر ۱۸ سال) ثابت خواهد بود
با توجه به اینکه طول دوره ساخت حداقل ۲ تا ۳ سال به طول می‌انجامد و متقاضی باید پس از تکمیل واحد مسکونی و تحویل واحد شروع به پرداخت اقساط کند عملاً رقم اقساط محاسبه در فوق از دو تا سه سال آینده آغاز خواهد شد. بدیهی است تا آن زمان درآمد ماهانه خانوار نیز تقریباً معادل با تورم افزایش خواهد یافت و پرداخت اقساط برای خانوار توان‌پذیر شده و فشار پرداخت اقساط کاهش می‌یابد.
پس از آغاز دوران فروش اقساطی و شروع بازپرداخت تسهیلات، مبلغ تسهیلات ثابت باقی می‌ماند، در حالی که درآمد خانوار متناسب با تورم سالانه افزایش خواهد یافت. از این رو در ۲ الی ۳ سال ابتدایی دوران فروش اقساطی، بازپرداخت تسهیلات ممکن است در برخی موارد با فشار مالی برای خانوار همراه باشد اما پس از گذشت ۲ تا ۳ سال ابتدایی فروش اقساطی و با افزایش درآمد خانوار، پرداخت اقساط تحمل‌پذیر می‌شود و خانوار تحت فشار نخواهد بود.
دولت برای تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد و حمایت از این اقشار پرداخت یارانه سود تسهیلات را در نظر گرفته است که وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر مجدانه پیگیر تأمین منابع لازم برای پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد جامعه است. در صورت تأمین این منابع اقساط تسهیلات در نرخ‌های سود متفاوت برای دهک‌های متفاوت درآمدی به شرح زیر خواهد بود.
در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی با با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در مراکز استان برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی با با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در سایر مناطق شهری برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی با با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی با با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در این مدل تخصیص یارانه نرخ سود به گروه‌های کم درآمد رقم اقساط را به شدت کاهش داده و پرداخت آن را برای خانوار توان‌پذیر می‌کند.
در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی، مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۷ میلیون تومان است. در شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. در مراکز استان‌ها برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. همچنین، در سایر شهرها برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است.
تصریح می‌شود، متقاضی می‌تواند در صورت تمایل سود دوران مشارکت مدنی را نیز به صورت اقساطی در طول دوره فروش اقساطی پرداخت کند.
این گزارش می‌افزاید، تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق ممتاز بانک مسکن به صورت انفرادی و زوجین قابل پرداخت است. نرخ سود این تسهیلات ۱۷.۵ درصد و بازپرداخت آن ۱۲ ساله خواهد بود. جزئیات این بخش نیز شامل موارد زیر است:
اقساط ماهانه تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی زوجین در تهران ماهانه ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی انفرادی در تهران، ماهانه ۳ میلیون و ۳۰۰ میلیون تومان است.
اقساط ماهانه تسهیلات ۳۲۰ میلیون تومانی زوجین در مراکز استان ماهانه ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی انفرادی در مراکز استان، ماهانه ۲ میلیون و ۷۰۰ میلیون تومان است.
اقساط ماهانه تسهیلات ۲۴۰ میلیون تومانی زوجین در سایر شهرها ماهانه ۴ میلیون تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۲۰ میلیون تومانی انفرادی در سایر شهرها، ماهانه ۲ میلیون تومان است.
با توجه به توضیحات ارایه شده در ۶۷۴ شهر هنوز ثبت‌نام طرح نهضت ملی مسکن آغاز نشده اما بنا براعلام وزارت راه و شهرسازی، بازگشایی دیگر شهرها در دستور کار قرارگرفته است و طی دو مکاتبه در ۲۹ آبان و ۲۷ آذر امسال نیازهای مربوط به تجهیز و توسعه سامانه اعلام شده است.
