سجاد بهزادی – کارشناس اقتصادی

دور جدیدی از مذاکره با قدرت‌های جهانی برای رفع تحریم‌ها علیه ایران آغاز شده است. اما در عین حال هنوز هستند افرادی که تحریم را "نعمت و یا برکت" می‌دانند. برخی استانداران نیز در دولت جدید بر همین موضع هستند و اعتقاد دارند که تحریم "برکت" بوده‌است.

در تازه‌ترین مورد استاندار بوشهر طی سخنانی در سومین همایش بین‌المللی خرما گفته است "تاکید می کنم به برکت تحریم‌ها، تحولات اقتصادی در کشور سرعت گرفته است." دقیق معلوم نیست این استاندار از کدام برکت و کدام تحولات اقتصادی و کدام سرعت، سخن به میان آورده است.کاش ایشان به مصداقی هم از "سرعت تحولات اقتصادی" در کشور اشاره می کرد تا می‌دانستیم چگونه تحریم‌ها موجب برکت در جامعه ما هستند.

در ابتدا احمدی‌نژاد بود که تحریم‌ها را "کاغذ پاره" نامید و بعد از آن عبارت هیجانی و بدون پشتوانه، در ادبیات کلامی و شعار احساسی بیشتر مسئولان نیز سرایت کرد. رئیس وقت مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به تحریم ها علیه ایران گفت "تحریم برای ایران نعمت است نه نقمت".

برخی نیز "برداشتن تحریم را به معنی دلبستگی به دشمن می‌دانستند" و یکی از امامان جمعه نیز «تحریم‌ها را یک نعمت برای کشور» دانست. برخی حتی کمی جلوتر رفتند و تاسف می‌خوردند که به قول آنها" متأسفانه رفع تحریم‌ها نه تنها سازنده نیست، بلکه موجب افزایش اسراف و اشرافی‌گری و ورود اجناس و کالاهای لوکس به داخل می‌شود."

امروز نیز شاهد هستیم استاندار بوشهر تحریم ها را "برکت" می‌داند.

"برکت و نعمت" دانستن تحریم‌ها، از طرفی مغایر با سخن رهبری است. حداقل در یک مورد، سخن آیت الله العظمی خامنه‌ای به عنوان عالی‌ترین مقام کشور پیش روی ما قرار دارد که ایشان در یکی از سخنرانی های خود می‌گویند "اگر بتوان تحریم را رفع کرد حتی یک  ساعت هم نباید تاخیر کنیم. اگر بتوان با روش عاقلانه و عزتمندانه تحریم‌ها را برطرف کرد باید این کار را انجام داد."

حالا که دور جدیدی از مذاکره برای رفع تحریم ها آغاز شده، جامعه سردرگم است که بلاخره آیا تحریم‌ها نکبت است یا برکت؟ اگر آنگونه که استاندار بوشهر و برخی هم فکران وی می‌گویند تحریم‌ها تحولات اقتصادی را در کشور سرعت داده؛ پس چرا مذاکره با تحریم‌کنندگان ادامه پیدا کرده‌است و بر رفع تحریم ها اصرار می‌شود.

به نظر می‌رسد صورت مسئله همچنان روشن نیست و ما بر سر اینکه تحریم ها اساسا "مسئله" هست یا خیر به تفاهم نرسیده‌ایم. خیلی تفاوت میان دیدگاهی است که تحریم‌ها را نعمت و برکت می‌داند با دیدگاهی که تحریم‌ها را نکبت و مخرب ارزیابی می‌کند. برای حل یک مسئله ابتدا باید صورت مسئله را پذیرفت و اگر غیر از این باشد هرگز نمی‌توان به حل مسئله امیدوار بود.

زمانی که کشور در تحریم و تهدید نبود، مهم‌ترین شرکت های نفتی دنیا مانند "توتال و شل" وارد کشور شدند و در عسلویه سرمایه‌گذاری کردند و رونق آغاز شد. امروز استاندار بوشهر که عسلویه در استان وی قرار دارد به سفیر بنگلادش پیشنهاد ساخت پالایشگاه نفت و گاز در بوشهر را می‌دهد و  از بنگلادش می‌خواهد "با ساخت یک پالایشگاه در این استان سوخت، نفت خام و یا میعانات گازی تولید و فرآورده آن را به کشور خود ببرد" و این یعنی تحریم. سال‌ها است که به خاطر تحریم هیچ کشوری، سرمایه‌گذاری عمده‌ای در ایران نداشته‌است.

تحریم‌هایی که برخی آن را مایه "برکت" می‌دانند، وزیر نفت دولت سیزدهم آن را "ظالمانه" توصیف می‌کند و می‌گوید "تحریم‌های ظالمانه آمریکا سبب شد ایران از آوریل ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ از تولید یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون بشکه نفت و بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی محروم شود."

خدا خیرتان دهد همه را گیج کرده‌اید؛ بالاخره این تحرم‌ها "ظالمانه" است یا مایه “برکت”؟

می‌خواهید قبول کنید که تحریم‌ها اقتصاد کشور را فلج کرده و یا اینکه اعتقاد دارید "به برکت تحریم‌ها، تحولات اقتصادی در کشور سرعت گرفته است."

جامعه از مسئولان انتظار دارند که شفاف‌تر وضعیت موجود را بفهمند و حقیقت آنچه که جامعه با عمق وجود خود درک می‌کند را وارونه جلوه ندهند. اگر غیر از این باشد زخم‌ها تازه می‌ماند و حالا حالاها امیدی به گشایش وضعیت نیست.