تمرکز بر معلولها بیفایده است؛ ریشه مشکلات ارزی در سیاست چندنرخی
پیام باقری، نایبرئیس اتاق ایران
اقتصاد کشور در ماههای اخیر با فشار بیسابقهای در حوزه ارز مواجه شده است، اما بخش قابل توجهی از اقدامات و سیاستها تنها معلول مشکلات را هدف قرار داده و علت اصلی به حاشیه رفته است. سیاست چندنرخی ارز و ساختار ناکارآمد بانک مرکزی، که بارها بهعنوان ریشه اصلی بحران ارزی مورد اشاره قرار گرفته، هنوز اصلاح نشده و همین امر موجب شده است هر اقدام مقطعی یا بخشی، نتایج ملموسی برای بخش خصوصی به همراه نداشته باشد.
نمونه بارز این ناکارآمدی، تشکیل تالار دوم با هدف مدیریت عرضه و تقاضا بود. اگرچه این اقدام در ظاهر برای حل مشکلات طراحی شد، اما در عمل معلول یک سیاست غلط را پوشش داد و نتایج واقعی برای فعالان اقتصادی ایجاد نکرد. تجربههای مشابه نشان میدهد زمانی که تمرکز بر نشانهها و علائم سطحی باشد و علتهای اصلی اصلاح نشوند، انرژی و منابع بخش خصوصی به هدر میرود و مشکلات همچنان پابرجا باقی میمانند.
یکی از محورهای ضروری اصلاح، اهلیتسنجی کارتهای بازرگانی از ابتدای فرآیند صدور است. این گام میتواند ضمن جلوگیری از صدور کارتهای غیرمعتبر، شفافیت و نظارت بر بازار را افزایش دهد و از بروز چالشهای ارزی در آینده جلوگیری کند. همزمان، اصلاح ساختار بوروکراتیک و افزایش پاسخگویی مسئولان به وظایفشان، از دیگر الزامات حیاتی برای کاهش فشار بر فعالان اقتصادی محسوب میشود.
وضعیت کنونی نشان میدهد که عبور از فضای محافظهکاری و بیان واقعیتها بیش از هر زمان دیگری ضروری است. هرچند اقدامات اولیه و تصمیمات مقطعی انجام شده، اما موانع ساختاری و تصمیمات ناقص باعث شدهاند اثر واقعی بر کاهش فشار اقتصادی و حل مشکلات ارزی مشاهده نشود. بخش خصوصی نیازمند یک نگاه جامع و اصلاحات عمیق است؛ نگاه و اقداماتی که بتواند مسیر اقتصاد را به سمت ثبات و شفافیت هدایت کند و فشار بیرحمانه تورم و نوسانات ارزی را کاهش دهد.
