جهان اقتصاد گزارش می دهد
اصلاح یارانه‌ها؛ مسیر دشوار اما ضروری برای توسعه پایدار و عدالت اجتماعی
راضیه احمدوند
در شرایط کنونی اقتصاد کشور، اصلاح یارانه‌ها به یکی از چالش‌های اصلی و راهبردی تبدیل شده است. این طرح که در ظاهر به هدف کاهش بار مالی دولت و بهبود تخصیص منابع اجرایی می‌شود، در واقع اثرات عمیق و گسترده‌ای بر بازار، ساختار اقتصادی و به‌ویژه رفاه عمومی خواهد داشت.
امیرحسین بهرامی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با جهان اقتصاد، ضمن بررسی ابعاد مختلف این طرح، به نگرانی‌ها، فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو اشاره کرد.
وی در ابتدا گفت: یارانه‌های گسترده حامل‌های انرژی و کالاهای اساسی طی دهه‌های گذشته به عنوان یکی از ابزارهای حمایت از اقشار کم‌درآمد و تنظیم قیمت‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. اما این سیاست در طول زمان به بار مالی بسیار سنگینی بر دولت تبدیل شده و منابع زیادی را از بخش‌های مولد و زیرساختی به سمت خود جذب کرده است.
بهرامی افزود: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این یارانه‌ها، تخصیص نامناسب آن‌ها است. بسیاری از این یارانه‌ها به دهک‌های بالاتر جامعه هم می‌رسد که باعث هدررفت منابع می‌شود. همچنین قیمت‌های پایین انرژی مصرف بی‌رویه را تشویق کرده و انگیزه برای بهبود بهره‌وری کاهش یافته است.
وی به تاثیرات مستقیم بر خانوارهای کم‌درآمد اشاره کرد و گفت: هرگونه اصلاح یا کاهش ناگهانی یارانه‌ها فشار مالی سنگینی بر این قشر وارد می‌کند. قدرت خرید آن‌ها کاهش یافته و سطح رفاه عمومی به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این مساله می‌تواند به نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی گسترده منجر شود.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: راه‌حل این موضوع اجرای اصلاحات به صورت تدریجی و همراه با بسته‌های حمایتی دقیق و هدفمند است.
وی گفت: دولت باید به سرعت برنامه‌های حمایت معیشتی را طراحی و اجرا کند تا اقشار آسیب‌پذیر کمتر تحت تاثیر افزایش قیمت‌ها قرار بگیرند. حمایت‌های نقدی و غیرنقدی هدفمند می‌تواند به جبران این فشارها کمک کند.
او در ادامه به جنبه‌های اقتصادی اصلاح یارانه‌ها پرداخت و افزود: افزایش قیمت حامل‌های انرژی به قیمت واقعی، می‌تواند تقاضا را به سمت مصرف بهینه و کاهش هدررفت سوق دهد. همچنین تولیدکنندگان می‌توانند با قیمت‌های عادلانه‌تر و رقابتی‌تر کالاها را تولید کنند که به بهبود عملکرد بازار منجر می‌شود.
این کارشناس اقتصادی درباره اثرات اصلاح یارانه‌ها بر بودجه دولت نیز تصریح کرد: اصلاح یارانه‌ها می‌تواند کسری بودجه را کاهش داده و دولت را قادر سازد منابع بیشتری را به سرمایه‌گذاری در بخش‌های آموزش، بهداشت و زیرساخت‌ها اختصاص دهد. این موضوع در بلندمدت باعث افزایش رفاه عمومی و رشد اقتصادی پایدار خواهد شد.
بهرامی تاکید کرد که اطلاع‌رسانی شفاف و مدیریت انتظارات عمومی، عامل مهم دیگری در موفقیت اصلاحات است. وی افزود: اگر مردم از هدف‌ها، روند اجرا و مزایای بلندمدت اصلاحات آگاه باشند، پذیرش این تغییرات افزایش می‌یابد و مقاومت‌ها کاهش پیدا می‌کند.
وی در نهایت اظهار داشت: اگر اصلاح یارانه‌ها بدون توجه به عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر انجام شود، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی منفی گسترده‌ای به همراه خواهد داشت. اما اگر به درستی و با دقت اجرا شود، می‌تواند نقطه عطفی در توسعه اقتصادی کشور باشد و زمینه را برای اقتصاد پایدار و عادلانه‌تر فراهم کند.
