یک تجربه اقتصادی در جنگ
افشین جاوید کارشناس اقتصادی

در شرایط جنگی بسته شدن بورس برای حفظ سرمایه های مردم خوب اما باید صندوق های درآمد ثابت باز باشند.
دلیل این امر این است که کل نقدینگی کشور بیش از 10 هزار همت است که یک دهم آن در صندوق های درآمد ثابت است. مردم چون سود صندوق های درآمد ثابت از بانک ها بیشتر هست، برای همین به جای اینکه پول را داخل بانک ها ببرند پول را به این صندوق ها میدادند تا سود بیشتری بگیرند. این صندوق ها پول مردم را در سه جا سرمایه گذاری کردن، 49 درصد اوراق خریدند با 11 درصدش سهام خریدند و 40 درصد مابقی را در سپرده های بانکی سرمایه گذاری کردند.
در شرایط جنگی بسته شدن صندوق های درآمد ثابت چه آسیبی به مردم می رساند؟
1. خیلی از مردم پولشان را به جای بانک بردند در این صندوق ها، وقتی صندوق ها بسته باشند، مردم به پولشان دسترسی نخواهند داشت حالا فکر کنید شرایط جنگی و جیب هم خالیست در حالی که پول هم داری ولی در صندوق ها گیر کرده است که در این صورت از لحاظ روانی و روحی به هم میریزیم.
از سوی دیگر، خیلی از شرکت های بزرگ کشور پولشان را در صندوق های درآمد ثابت قرار دادند، حالا وقتی صندوق ها تعطیل می شود دو تا اتفاق مهم برای این شرکت ها می افتد. اولی اینکه آخر ماه هست و این شرکت ها حقوق باید بدهند، سوال با کدام پول؟ با پولی که در صندوق ها گیر کرده است؟ اگر شرکت نتواند حقوق بدهد پس آن کارگر چه جوری باید در شرایط جنگی شکم زن و بچه اش رو پر کند؟ دومین اتفاق مهم این است خیلی از شرکت ها سرمایه در گردششان را در این صندوق ها قرار دادند. وقتی پول مسدود شود، طرف نمی تواند تولید کند و وقتی تولید نکند چند وقت دیگر در بازار با کمبود کالا روبرو خواهیم شد.
باید توجه داشت که قسمت بزرگی از پول صندوق ها در اوراق هست و عمده آن اوراق هم اوراق های دولتی است که در سال های گذشته دولت برای پوشش کسری بودجه اش اوراق منتشر کرده و صندوق ها آمدن خریدن، با توجه به شرایط جنگی فعلی، چه جنگ ادامه داشته باشد یا خیر، فرقی ندارد، دولت برای امسال کسری بودجه خواهد داشت و قاعدتا اوراق جدید منتشر خواهد کرد، سوال این است که اوراق را چه کسی باید بخرد؟ اوراق را باید همین صندوق ها بخرند و وقتی صندوق را بسته ای و نقدشوندگی صندوق را از بین بردی، آیا بعد از پایان جنگ ، مردم دوباره به همین صندوق ها اعتماد میکنند؟ آن وقت دولت چه خواهد کرد؟ با از بین بردن اعتماد مردم به صندوق های درآمد ثابت دولت به سختی کسری بودجه اش را پوشش خواهد داد.
حالا راهکار چیست؟ صندوق های درآمد ثابت باید باز باشند و باید برای فروش یونیت ها حد گذاشت مثلا هر کسی بیش از 30 درصد پولش رو نتواند بفروشد. اینگونه به راحتی صندوق ها می توانند از محل سپرده های بانکی واحد های صندوق های درآمد ثابت را باطل کنند و کمی از پول مردم بدهند تا مردم و شرکت ها به مشکل نخورند تا بتوانیم شرایط جنگی رو پشت سر بگذاریم.