تحول دیجیتال شتاب‌دهنده رشد اقتصادی ایران
راضیه احمدوند
اقتصاد دیجیتال به‌سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی در قرن ۲۱ است. کشورهایی که توانسته‌اند به‌سرعت خود را با تحولات فناوری همگام کنند، از مزایای افزایش بهره‌وری، توسعه بازارهای جدید، و اشتغال‌زایی گسترده برخوردار شده‌اند. در مقابل، کشورهایی که زیرساخت و سیاست‌گذاری متناسب با این تحول را فراهم نکرده‌اند، با چالش‌هایی چون فرار مغزها، عقب‌ماندگی فناورانه، و افزایش شکاف درآمدی روبرو هستند.
نسترن فرجی، اقتصاددان، در گفتگو با «جهان اقتصاد» خاطرنشان می‌کند: اقتصاد دیجیتال نه‌تنها یک صنعت مستقل، بلکه افقی نوین برای تحول کل ساختار اقتصادی است.
به گفته او، ورود فناوری‌های نوین به عرصه تولید، توزیع و مصرف، شکل سنتی بازارها را به‌کلی تغییر داده و مفاهیمی مانند «سرمایه»، «نیروی کار» و حتی «محصول» را بازتعریف کرده است.
او بر این باور است که یکی از اصلی‌ترین مزایای اقتصاد دیجیتال، افزایش چشمگیر بهره‌وری در سطح کلان است. بنابر گزارش‌های بین‌المللی، کشورهایی مانند چین، هند و کره جنوبی، که سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه فناوری انجام داده‌اند، توانسته‌اند رشد اقتصادی بالایی را تجربه کنند. در ایران اما سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی هنوز کمتر از ۲ درصد است، در حالی که این نسبت در بسیاری از کشورها به بیش از ۱۰ درصد رسیده است.
فرجی یکی از مهم‌ترین مزایای تحول دیجیتال را ایجاد فرصت‌های جدید شغلی می‌داند. او معتقد است که هرچند برخی مشاغل سنتی مانند کارمندی دفتری، فروشگاه‌داری سنتی، و واسطه‌گری فیزیکی رو به زوال‌اند، اما هم‌زمان فرصت‌هایی در حوزه‌هایی چون توسعه نرم‌افزار، تحلیل داده، بازاریابی دیجیتال، امنیت سایبری و تولید محتوا پدید آمده‌اند.
او تأکید می‌کند: کشور باید به‌سرعت نظام آموزشی خود را بازطراحی کرده و مهارت‌های دیجیتال را به‌عنوان یک ضرورت کلیدی در سطوح مختلف آموزش ارائه دهد.
در خصوص فین‌تک و خدمات مالی دیجیتال، فرجی معتقد است که ایران علی‌رغم محدودیت‌های تحریمی، توانسته در این حوزه پیشرفت‌هایی کسب کند. ظهور اپلیکیشن‌های پرداخت، بانکداری باز، و پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی، به‌ویژه برای کسب‌وکارهای خرد و متوسط، فرصتی بی‌سابقه برای افزایش دسترسی به منابع مالی فراهم کرده است.
اما یکی از حساس‌ترین موضوعات در حوزه اقتصاد دیجیتال، مسأله رمزارزهاست. فرجی با اشاره به وضعیت فعلی بازار رمزارز در ایران، خاطرنشان می‌کند که نبود قوانین شفاف، ممنوعیت‌های متناقض، و سیاست‌گذاری ناپایدار باعث شده سرمایه‌گذاران واقعی در این حوزه عقب‌نشینی کنند و زمینه برای فعالیت‌های غیررسمی و غیرشفاف فراهم شود.
وی ادامه داد: اگر ایران چارچوب قانونی مشخصی برای استخراج، مبادله و مالیات‌گیری از رمزارزها طراحی کند.
