تلخ و شیرین مازراتی

یکم دسامبر سال ۱۹۱۴ پنج برادر دیوانه سرعت نام خانوادگی خود را به صنعت خودرو هدیه دادند. مازراتی آن روزها فقط یک هدف داشت: شرکت در مسابقات اتوموبیل رانی. آن‌ها برای تحقق این رویا ابتدا در قالب همکاری با کمپانی دیاتو پیشرانه‌هایی طراحی و تولید کردند. دیاتو با این پیشرانه‌ها به چند قهرمانی در مسابقات اتوموبیل رانی دست پیدا کرد. اما جاه طلبی این برادران به همینجا ختم نشد و در سال ۱۹۲۶ با متوقف شدن تولید خودروهای مسابقه‌ای توسط دیاتو، برادران مازراتی روی برند خودشان سرمایه‌گذاری کردند.

برادران مازراتی پای ثابت سکوهای قهرمانی مسابقات اتوموبیلرانی بودند. بسیاری از کارشناسان دنیا معتقدند بودند پیشرانه‌هایی که مازراتی در آن سال‌ها تولید می‌کرد، بهترین پیشرانه‌های آن دوران به حساب می‌آمدند.

مازراتی به جز شرکت در مسابقات هیچ هدف دیگری نداشت و درواقع از فعالیت‌های خود هیچ سودی کسب نمی‌کرد. همین موضوع باعث ایجاد مشکل در تامین هزینه‌های ساخت خودروهای مسابقه‌ای جدید شد. علاوه بر این مرگ آلفیری برادر بزرگ و مغز متفکر مازراتی و جدا شدن یکی دیگر از برادران از این شرکت ادامه حیات این کارخانه هیولاسازی را با بحران مواجه کرد. سر انجام در سال ۱۹۳۷ سه برادر صاحب امتیاز مازراتی تسلیم شدند و مجبور به فروش سهام خود به آدولفو اورسی شدند. البته به این شرط که خودشان همچنان مهندسان اصلی مازراتی باشند و اورسی هزینه شرکت در مسابقات را برای آن‌ها تامین کند.

با ورود اورسی مازراتی باز هم به سکوهای قهرمانی برگشت. همین موضوع مرفهین جامعه اروپا را برای تملک ابرخودروهای مازراتی تحریک کرد. این تقاضای به وجود آمده باعث شد مازراتی در سال ۱۹۴۷ اولین خودروی جاده‌ای خود را روانه بازار کند. خودروهای جاده‌ای مازراتی پیشرانه‌های فوق العاده مدل‌های مسابقه‌ای این برند را در تعداد محدود و قیمتی سرسام‌آور در اختیار مشتریان خاص خود قرار میدادند.

بعد از جنگ جهانی تمرکز مازراتی روی فروش خودرو بیشتر از مسابقات شد. البته مازراتی آن دوران جایگاهی بسیار بالاتر از حال حاضر داشت. در حالا حاضر مازراتی یک برند لوکس است که برای اکثر افراد پردرآمد قابل دسترسی است. اما پان زمان مشتریان مازراتی را افراد فوق متمولی مانند آخرین پادشاه ایران، محمدرضا پهلوی تشکیل می داد. مازراتی سفارشی محمدرضا پهلوی که در جهان به شاپرشیا معروف است 5000gt نام داشت و به ادعای برخی منابع سریعترین خودروی تولیدی آن دوران به حساب می‌آمد.

اما بحران مالی بازهم دست از سر مازراتی برنداشت تا این شرکت به تملک سیتروئن فرانسه درآید. البته به این تغییر مالکیت دیدگاه مثبت زیادی وجود داشت. سیتروئن یکی از پیشروترین خودروسازان جهان بود و در زمینه طراحی سیستم تعلیق سرآمد تمامی خودروسازان به حساب می‌آمد. اما در تکنولوژی ساخت پیشرانه هیچوقت نتوانسته بود خود را ثابت کند و پیشرانه همان نقطه قوتی بود که مازراتی را در دنیا معروف کرده بود. از این وصلت محصولات جاودانه‌ای مانند مازراتی بورا و سیتروئن اس‌ام خلق شد.

ولی این وصلت هم عاقبت خوبی نداشت. سال ۱۹۷۳ و با شروع بحران نفتی سیتروئن در آستانه ورشکستگی قرار گرفت و این موضوع باعث شد سیتروئن در سال ۱۹۷۵ با پژو تلفیق شوند. اما مدیران جدید رابطه سیتروئن و مازراتی را مسموم میدانستند و تصمیم به واگذاری این برند گرفتند.

مازراتی بی‌پناه حالا در نقطه‌ای بود که هیچ قدرتی برای اینکه بتواند برای آینده‌اش تصمیم بگیرد نداشت. یکی از خواستگاران مازراتی قبل از این که به وصلت سیتروئن درآید برند ایتالیایی دی توماسو بود. اما آن زمان مهندسان ارشد مازراتی جلوی این اتفاق را گرفتند و معتقد بودند راننده بازنشسته آرژانتینی یعنی آلساندرو دی تو ماسو لیاقت تصاحب مازراتی را ندارد. اما حالا مازراتی مجبور بود بین از بین رفتن یا زیر سایه دی توماسو رفتن یکی را انتخاب کند. اولین اقدام دی توماسو بعد از خرید مازراتی اخراج همان مهندسان ارشدی بود که نگذاشتند سال‌ها پیش او به مازراتی برسد. آن مهندسان درست فکر می‌کردند. آلساندرو یک تنه تمام عظمت مازراتی را لگد مال کرد. اوایل دهه ۸۰ میلادی درخواست برای سوپرکارهای گرانقیمت ایتالیایی کاهش پیدا کرد. در این زمان دی توماسو تصمیم گرفت محصولات گران قیمت خود را با برند دی توماسو عرضه کند و یک محصول ارزان قیمت‌تر و معمولی را با نام مازراتی بای توربو به بازار بفرستد.

مردم برای خرید مازراتی بای توربو صف کشیدند. فرض کنید هم اکنون رولزرویس یا بوگاتی تصمیم بگیرند خودروهای هم قیمت بی‌ام و یا مرسدس بنز به بازار بفرستند. کاری که دی توماسو با مازراتی کرد دقیقا همین بود. این تصمیم باعث شد جایگاه جادویی و دست نیافتنی این برند نابود شود. از طرف دیگر بای توربو یکی از بدترین خودروهای زمان خودش بود. خودرویی به ایرادات فراوان فنی مشهور شد و تنها چند سال بعد از ورودش به بازار دیگر خواهانی برایش وجود نداشت.

سال ۱۹۹۰ کرایسلر این برند نابود شده را خریداری کرد اما به طرز عجیبی خود کرایسلر در مرز ورشکستگی قرار گرفت و تنها سه سال بهد مازراتی را به فیات واگذار کرد. مازراتی در سال در آن زمان با معرفی مدل‌هایی مانند ۳۲۰۰ جی تی توانست بخش زیادی از اعتبار خود را بازگزداند اما زمین بازی آن دیگر در میان خودروهای خاص و تولید محدود نبود.

اما عجیب‌ترین نقطه تاریخ مازراتی در هیمن سال‌ها و تحت تملک فیات رخ داد. فراری و مازراتی دشمنان دیرینه هم دیگر بودند. به طوریکه طبق شایعات وقتی رئیس جمهور ایتالیا با مازراتی کواتروپورته خود برای بازدید به کارخانه مارانلو فراری رفت، انزو فراری مانع انجام این بازدید شد.

در آن سال‌ها فیات و زیرمجموعه‌هایش چندان سودده نبودند و این برند به فراری که حالا آن هم زیرمجموعه‌اش شده بود فشار می‌آورد که محصولاتی ارزان‌تر با تیراژ بالاتر تولید کند. اما مدیران ارشد فراری همواره مخالف این ایده بودند. چرا که فکر میکردند با این کار فراری هم به سرنوشت مازراتی تحت مدیریت دی توماسو دچار می‌شود. در نتیجه قرار شد فراری این محصولات ارزان‌تر و پرتیراژ‌تر را تحت برند مازراتی توسعه دهد. حاصل کار محصولاتی با طراحی مسحور کننده همراه با طنین صدای پیرانه‌های فراری بود. اینم محصولات جدید مانند گرن توریسمو و نسل پنجم کواتروپورته مازراتی را احیا کردند.

البته این تمام لطف فراری در حق مازراتی نبود و آن‌ها با تولید مازراتی‌ام سی ۱۲ که سوپرکار پیست محور بر اساس فراری انزو بود حجت را بر مازراتی تمام کردند. مازراتی با‌ام سی ۱۲ بعد از ۳۷ سال غیبت به مسابقات برگشت و دوباره توانست قهرمانی‌های متعددی کسب کند. البته مازراتی علاوه بر ۱۲ دستگاهی که برای مسابقات تولید کرد، ۵۰ نسخه خیابانی از این مدل را با قیمت گزاف ۷۷۰ هزار دلار (حدود ۲۷۰ هزار دلار گرانتر از فراری انزو) به فروش رساند.

حالا چند سالی است که فراری از فیات جدا شده و مازراتی به عنوان یک برند مستقل تحت مالکیت گروه خودروسازی استلانتیس فعالیت می‌کند. اولین بارقه‌های امید دوران جدید مازراتی مدل‌ام سی ۲۰ بود. مازراتی بعد از مدل بورا که تحت تملک سیتروئن به بازار فرستاده بود هیچگاه یک سوپراسپورت به بازار نفرستاده بود (به استثنای ۵۰ دستگاه‌ام سی ۱۲ که بر اساس فراری انزو طراحی شده بود). ام سی ۲۰ با یک پیشرانه کاملا جدید شش سیلندر ۶۳۰ اسب بخاری تحسین تمام کارشناسان خودرو دنیا را برانگیخته. به عنوان مثال این خودرو به عنوان خودروسال نشریه اوو انگلستان انتخاب شد.

اما مازراتی به‌ام سی ۲۰ و‌ام سی ۲۰ جی تی ۲ (نسخه مخصوص مسابقات‌ام سی ۲۰) قانع نشد و در هفته اتوموبیل مونتری از یک سوپراسپورت پیست محور دیگر رونمایی کرد. این مدل که‌ام سی اکترما (MCXtrema) نام دارد تنها در ۶۲ نسخه تولید خواهد شد و مجوز حضور خارج از پیست را ندارد. درواقع این خودرو جانشین واقعی‌ام سی ۱۲ افسانه‌ای است نه مدل‌ام سی ۲۰ با قیمت معقول و تیراژ بالا. این مدل با همان پیشرانه‌ام سی ۲۰.۱۱۰ اسب بخار قدرت بیشتری تولید می‌کند و رژیم غذایی سنگینی را نسبت به‌ام سی ۲۰ تجربه کرده و بسیار سبک بال‌تر از این مدل خواهد بود.

قیمت‌ام سی اکسترما توسط مازراتی اعلام رسمی نشده اما طبق شایعات این خودرو ۹۵۰ هزار دلار قیمت دارد و تمامی ۶۲ دستگاه قبل از تولید به فروش رسیده اند.

مازراتی حدود ۱۱۰ سال است که توانسته نیزه سه شاخ شهر بولونیا را عمود نگه‌دارد و به نظر می‌رسد گروه استلانیس هم بتواند قهرمان‌های جدید و جاودانه‌ای برای این داستان ۱۱۰ساله خلق کند. ما هم آرزو می‌کنیم داستان‌های اساطیری دنیای خودرو مانند مازراتی، همچنان مخاطبانی برای خوانده شدن داشته باشند و به این راحتی قافیه را به تازه واردها واگذار نکنند.

منبع: اکوایران