بیکاری بالا در خوزستان؛ علی رغم وجود صنایع گسترده

استان خوزستان سهم حدود ۱۶.۳ درصدی در ارزش افزوده کل کشور دارد که از این نظر این استان را پس از استان تهران در رتبه دوم قرار می‌دهد، اما به دلیل فراوانی صنایع سرمایه‌بر و عدم گسترش متناسب صنایع کاربر در استان، بیکاری آن سومین بیکاری بالا در کشور است.

از منظر ارزش افزوده بدون نفت، استان خوزستان رتبه پنجم را در بین استان‌ها دارا است. به طور متوسط طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰، گروه نفت نزدیک به ۷۰ درصد ارزش افزوده استان را تشکیل می‌دهد و پس از آن سهم گروه خدمات معادل ۱۴ درصد، سهم گروه صنایع و معادن معادل ۱۳ درصد و سهم گروه کشاورزی معادل ۳ درصد از ارزش افزوده استان بوده است. نکته حائز اهمیت آنکه ۹۳ درصد ارزش افزوده بخش صنعت در این استان، مربوط به کارگاه‌های بزرگ بوده در حالی که این نسبت در کشور ۷۸ درصد است و لذا کارگاه‌های کوچک که عموما سهم بالایی در اشتغال دارند در این استان آنچنان که باید توسعه پیدا نکرده‌اند. در بخش کشاورزی، استان خوزستان با سهم بیش از ۶.۵ درصد از ارزش افزوده کشاورزی کشور، در جایگاه چهارم قرار دارد. تقریبا ۳۴ درصد از مساحت استان اراضی مستعد کشاورزی است و استان از نظر سطح زیر کشت و میزان تولید محصولات زراعی رتبه اول کشوری را دارد و بیش از ۷۳ درصد ارزش افزوده کشاورزی استان مربوط به فعالیت زراعت و باغداری است، با این وجود صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی استان توسعه لازم را پیدا نکرده‌اند.

تعداد شاغلان استان خوزستان ۱.۲۴ میلیون نفر در مقابل ۲۳.۵ میلیون شاغل کل کشور است و نرخ مشارکت اقتصادی آن ۳۹.۹ درصد در مقابل ۴۰.۹ درصد برای کل کشور و نرخ بیکاری آن ۱۲.۶ درصد در مقابل ۹.۲ درصد برای کل کشور است. استان خوزستان از نظر نرخ بیکاری رتبه سوم را در بین استان‌ها دارد و در حالی که نرخ مشارکت استان ۱ واحد درصد کمتر از میانگین کشور است، نرخ بیکاری آن ۳.۴ واحد درصد بیشتر از میانگین کشور است. از جمله دلایل این وضعیت را می‌توان در موضوع سهم بالای کارگاه‌های بزرگ در اقتصاد این استان مشاهده کرد که پیش‌تر ذکر شد. در ساختار اقتصاد ایران، این کارگاه‌های کوچک هستند که بار اصلی اشتغال را به دوش می‌کشند و کارگاه‌های بزرگ به خاطر تولید سرمایه‌بر و انرژی‌بر تقاضای چندان بالایی برای نیروی کار ندارند.

منبع: فردای اقتصاد