میلاد صادقی، پژوهشگر حقوق هوافضا

چنین مطلب یا ادعایی البته می‎تواند سخنی درست و مطابق با حقیقت باشد، دست کم بدین سبب که ملاحظات و بررسی‎های ابتدایی حاکی از این است که نگارش برخی از مداخل دانشنامه به نویسندگانی سپرده شده است که در مدخل مربوط، صاحب نظر و آراء به شمار می‎روند یا از موقعیت شغلی و عملی مرتبط برخوردار هستند. چنانکه در باب «زمان اشتغال/ موظف به پرواز» (Flight Duty Time)، دانشنامه از اندیشه «آندره‎آ تریمارکی»، نویسنده کتاب «حقوق بین‎الملل کار هواپیمایی» بهره برده است یا در باب «مسئولیت مدنی ناشی از خدمات ناوبری هوایی»، خواننده را با آموزه‎های «فرانسیس شوبرت»، مشاور حقوقی «سازمان خدمات ناوبری هوایی کشوری» (CANSO) آشنا می‎کند. گلایه اما آن است که چرا پاره‎ای از نویسندگان و مترجمان ایرانی بدون توجه به این قبیل آثار و نوشته‎های ارزشمند، دست به کار می‎شوند و بی محابا نوشته‎ها و ترجمه‎هایی را در سطح مفاهیم ابتدایی و کلی حقوق هوایی روانه بازار می‎کنند. درحالی که آنها می‎توانند سهم مشخّصی را در هدایت متعلمین به سمت طرح تحلیل‎هایی اصیل و عمیق، از خود به جای و یادگار گذارند. باری، از این ضرورت و نکته اساسی عبور می‎کنم اما در پایان می‎خواهم به ذکر این مطلب بپردازم که «دانشنامه موجز حقوق هواپیمایی الگار» البته نارسایی‎ها و نواقص بنیادینی هم دارد که نباید از آن‎ها غافل شد. برای نمونه، در این دانشنامه، هیچ مدخلی به موضوع «معافیت از اجرای مقررات هوایی» (Exemption)، این پدیده حائز اهمیت در صنعت هوانوردی، اختصاص داده نشده است. یا درست برخلاف تصریح مقدماتی دانشنامه، پوشش‎ها و گزارش‎های دانشنامه از سرچشمه‎ها و مبادی این رشته پویای حقوق بین‎الملل، در جامع‎ترین قواره خود به نظر نمی‎رسد؛ چندان که از «کنفرانس هوانوردی پان آمریکن سال 1916 سانتیاگو، شیلی» و اصول پیشنهادی 

این کنفرانس غیر رسمی همچون «تبعیت تابعیت کشتی‎های هوایی از تابعیت مالکان آن» هیچ ذکری به میان نیامده است که بی‎تردید شایسته بود تا خود موضوع مدخل مستقلی قرار می‏گرفت یا در ضمن سایر مداخل همچون «کنوانسیون پاریس 1919» به آن توجه می‎شد؛ کنفرانسی که قدیمی‎ترین تحلیل‎های حقوقی، آن را رویدادی اثرگذار در توسعه و پیشرفت حقوق بین‎الملل هوایی، دانسته‎اند و از نوشته‎های مربوط به تاریخ هواپیمایی بازرگانی نیز دور و جدا نمانده است.