صندوق توسعه ملی به موضوع نوسازی ناوگان هوایی کشور ورود کرد

مهدی زاهدی- لغو تحریم های هوایی ایران به عنوان یکی از مهمترین بندهای توافق بین ایران و گروه۵+۱ بسیاری از فعالین صنعت هوایی کشور که در دوره تحریم ها با چالش های فراوانی روبرو شده بودند را شگفت زده کرد. خرید هواپیماهای دست اول برای نوسازی ناوگان قدیمی هوایی کشور تقریبا به یک آرزوی دست نیافتنی تبدیل شده بود و انباشت هواپیماهای کهنه به قدری بر مدیریت ناوگان اثرگذاشته بود که برخی متولیان صنعت هوایی کشور اعلام کرده بودند که زمان و هزینه تعمیر و نگهداری هواپیماهای کشور به قدری مشکل ساز شده است که عطای پروازشان را به لقایشان بخشیده ایم! بخش عمده ای از تاخیرهای پرواز درکشورهم به همین موضوع ارتباط یافت و تقریبا هیچ شرکت هواپیمایی در کشور نبود و البته هنوز هم نیست که از این آفت مصون مانده باشد. براساس اظهارات دست اندرکاران صنعت هوایی در حال حاضر حدود یکصد هواپیمای مسافربری در ایران به علت فرسودگی و فقدان قطعات، زمین گیر شده اند که با رفع تحریم ها ، بخش مهمی از این هواپیماها با دریافت قطعات نو، اورهال شده و به خطوط پروازی باز می گردند. توافق صورت گرفته در وین با تمام فراز و نشیب هایش سرانجام نهایی شد و در ابتدای امر عباس آخوندی با سفر به کشورهای اروپایی مقدمات خرید و ورود هواپیماهای نو را فراهم کرد. براساس گفته کارشناسان بر آورد می شود در فاز نخست نوسازی هواپیماهای مسافربری، حدود یکصد فروند هواپیمای جدید در کلاس ها و بردهای مختلف مورد نیاز است. همچنین پیش بینی می شود ایران در دهه پیش رو، بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ فروند هواپیمای مسافربری نیاز داشته باشد که این نیاز عظیم، توجه سازندگان هواپیماهای مسافربری را به خود جلب کرده است به گونه ای که از هم اکنون، نمایندگانی از شرکت های ایرباس اروپا ، بوئینگ آمریکا و سوخوی روسیه وارد مذاکره با ایران شده اند و سعی دارند سهمی از این بازار بکر و بی نظیر را از آن خود کنند. این درحالی است که ناوگان پروازی ایران در حال حاضر دارای حدود ۲۰۰ هواپیمای فعال است که سهم ایرلاینهای بزرگ و و کوچک از حدود ۶۰ تا ۲ فروند هواپیماست.

قیمتهایی که خریداران را شگفت زده کرد

اما با همه این اوصاف و هنگامی که کمی هیجانات توافق وین فروکش کرد، مسئولان ایرلاین ها به ویژه ایرلاین های کوچک با دیدن قیمت هواپیماهای دست اول غربی بیش از زمان توافق شگفت زده شدند؛ چرا که قیمت بعضی هواپیماهای اروپایی و آمریکایی دربرخی موارد با کل دارایی یک ایرلاین در کشور برابری می کند. براساس یافته های خبرنگارما، قیمت یک فروند هواپیمای ایرباس A320 حدود ۲۷۵ میلیارد تومان است که البته قیمت نمونه های جدیدتر ایرباس تا مرز جنون آمیز ۱۲۱۴ میلیارد تومانی هم می رسد. از سوی دیگر یک فروند بویینگ ۷۳۷ حدود ۱۷۰ میلیارد تومان و دیگر مدل های بویینگ مانند بویینگ ۷۴۷ تا مرز ۷۲۰ میلیارد تومان هم می رسد. یکی از راه حل های مطرح شده برای حل این بحران عدم توان خرید ادغام ایرلاین های کوچک عنوان شد که البته به دلیل سابقه موجود در کشور، چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی با موضوع ادغام به راحتی کنار نمی آیند. راه حل دیگری که بسیار مورد توجه قرار گرفته است، حمایت های مالی از طریق صندوق توسعه ملی است، که آن هم به دلیل مشکلات همیشگی به ویژه بحث تضمین ها همواره با کشمکش های بی سرانجامی روبرو است. با همه این اوصاف اما خبرهای رسیده حاکی از این است که اتفاقی مهم در راه خرید هواپیماهای جدید در راه است.

چراغ سبز روشن شد

براساس اظهارات یک عضو هیات امنای این صندوق، صندوق توسعه ملی به ایرلاین‌ها چراغ سبز نشان داده است. طبق اعلام پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، مقدمات لازم برای پذیرفتن هواپیما به عنوان تضمین از سوی بانک های عامل طی شده و ایرلان ها می‌توانند از هواپیمای وارداتی به عنوان ضامن بازپرداخت استفاده کنند. براساس اظهارات عبدالله‌زاده - عضو هیئت امنای صندوق توسعه ملی، طبق اساسنامه این صندوق اگر وام گیرنده به تعهدات خود در بازپرداخت تسهیلات به بانک عامل عمل نکند، بانک مرکزی و صندوق مجازند از منابع بانک عامل برداشت کنند؛ بنابراین تمام ریسک آن برای بانک‌ها است و با این شرایط نیز بانک‌های عامل به طرح‌های دارای توجیه فنی و اقتصادی تسهیلات پرداخت می‌کنند. در حوزه توسعه ناوگان هوایی، هواپیما به عنوان ضمانت پرداخت تسهیلات صندوق توسعه ملی قابل قبول است، در حالی که در گذشته بانک عامل هواپیما را به عنوان تضمین قبول نمی‌کرد. در صورت اجرایی شدن این طرح ایرلاین‌ها می توانند از بخشی قابل توجهی از منابع صندوق توسعه که به این موضوع اختصاص یافته بهره مند شوند. هرچند با وجود این تسهیلات نمی توان انتظار داشت تعداد زیادی هواپیما وارد ناوگان کشور شود، اما شاید این مقدمه ای برای تغییراتی جدی تر در ناوگان فرسوده هواپیمایی کشور باشد.