فریده خدادادی-درروزهای اخیر افزایش ناگهانی کالاهای اساسی مانند روغن و ماکارونی مردم را غافلگیر کرد، حتی این جریان موجی از نگرانی را بین اقشارمختلف ایجاد کرده است. در این بین هم حتی نایاب شدن بعضی ازکالاها در فروشگاهها و مراکز خرید و صف‏های طولانی مردم برای خرید این کالاها شاهد بوده‌ایم .عده‌ای نیزهمانند احتکار ماسک و الکل در زمان اوج پاندمی کرونا، از فضای موجود سواستفاده کرده و کالاهای اساسی که به حق مورد نیازمردم است، را انبار کرده و زنجیره تامین را با مشکل مواجه ساختند به طوری که اخبارشناسایی، دستگیری و برخورد با محتکران هم هر روز از رسانه های مختلف به گوش می‏رسد.

به گزارش جهان اقتصاد؛ طی روزهای اخیر دولت اصلاح یارانه‌ها را آغاز کرده و پیرو این اقدام قیمت اقلامی مانند مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن افزایش یافت. حال اقدام دولت برای مردم درباره افزایش قیمت کالاهای اساسی به ویژه در شرایط اقتصادی کنونی سوال برانگیز بوده است و شفافیت این مساله را از مسئولین مربوطه خواستارهستند چرا که اگر قیمت کالاهای اساسی مدیریت نشود و بیش از اندازه شاهد افزایش قیمت کالاهای اساسی باشیم این موضوع می تواند بر قیمت سایر کالاها و خدمات هم اثرگذار باشد.

مسعود نجفی قدسی، کارشناس ارشد اقتصاد در گفتگو با جهان اقتصاد، افزایش قیمت و گرانی بعضی از کالاها از سوی دولت را توجیه پذیر می‏داند و آن را روندی طبیعی قلمداد می‏کند چراکه پس از چند ماه به روال قبل باز می‏گردد. ادامه این گفتگو را درادامه می‏خوانید.

این کارشناس ارشد اقتصاد اظهار کرد: اگر در ارتباط با مباحث اقتصادی به وضعیت داخلی کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه توجه کنیم، هیچ گاه هیچ دولتی دربحث تغذیه یا اجناس مصرفی که مردم روزانه با آن سروکاردارند، دخالت نمی‏کند حتی اگر قصد دخالت درحوزه اقتصاد داشته باشند،جهت گیری‏های کلان را هدایت می‏کند.

نجفی قدسی افزود: کشورایران جزو معدود کشورهایی بوده است که سوبسید را روی کالاهای اساسی مردم ایجاد کرد ومردم هم کم کم به این وضعیت عادت کردند تا این که گاهی اوقات به دنبال افزایش قیمت کالاهای اساسی شوک بزرگی بر آن‏ها وارد ‏شده است که متاسفانه این وضعیت اقتصاد بیمار وهمیشه وابسته را نشان می‏دهد که زیبا به نظر نمی‏رسد زیرا اقتصاد را نابود می‏سازد.

وی عنوان کرد: دادن سوبسیدها برخلاف تصورمردم لطمات بسیاری را بر آن‏ها و اقتصاد کشور وارد می‏سازد و تنها در اواخر دولت دوازدهم بود که در ارتباط با بنزین سوبسیدها را حذف کردند.

وی اظهارکرد: رییس جمهور درسال نخست دولت توسعه کشاورزی را در دستور قرارداد و سپس به موضوع کارخانجات تعطیل شده و نیمه تمام که به علت بدهی بانکی ورشکست شده بودند، ورود کرد که اثرات اقتصادی این اقدام یک سال دیگر برای مردم جامعه نشان داده خواهد شد. درنهایت باید در یک مقطع اقتصاد بیماررا درمان کرد و وضعیت اقتصادی مردم باید تحت جراحی قرار می‏گرفت.

نجفی قدسی با بیان این که نزدیک به 30 الی 40 درصد غلات اروپا و خاورمیانه از دو کشور روسیه و اوکراین تامین می‏شود، گفت: پس ازجنگ بین روسیه و اوکراین، به دلیل این که این کشورها امکان صادرات نداشتند، قیمت‏ها افزایش یافت و اروپا و آمریکا با بحران مواجه شدند اما دراین شرایط کشوری می‏توانست آسوده خاطرباشد که کمترین هزینه‏ها را به دلیل این افزایش قیمت بپردازد و بتواند ازاین بحران عبور کند. دراین شرایط کشورما گندم را ازخارج از کشوربا دلارحاصل از فروش نفت و دورزدن تحریم خریداری می‏کرد و درنهایت وارد کشور شده و به آرد تبدیل می‎شد و بلافاصله دولت به دلیل عدم فشاربه مردم سوبسید سنگینی را نسبت به قیمت گندم پرداخت می‏کرد. حال فرض کنیم هنگامی که قیمت یک کیلو آرد درکشورهای همسایه مانند ترکیه،امارات و... یک دلار بود اما دولت یک کیلو گندم را به مردم بر فرض به مبلغ 20 سنت می‏داد. بروز چنین اختلاف قیمتی درکشورها، باعث می‏شد که به کشورهای دیگرسوق پیدا کنند، دولت هنگام بروزاین مساله سوبسید را می‏داد.

کارشناس ارشد اقتصاد بیان کرد: اوایل فعالیت دولت سیزدهم آرد کیسه ای 60 هزارتومان به نانوایی‏ها داده می‏شد و همین را نانوایی‏ها پیش ازوقوع بحران جنگ اوکراین و روسیه 250 هزار تومان به شیرینی فروشی و... می‏فروختند و پس از جنگ به کیسه‌ای 600 هزارتومان رسید، دراین صورت برای نانوایی علاقه ای برای تولید نان  باقی نمی‏ماند. کشورما دراین وضعیت بحرانی به راحتی ازکشور آمریکا، مردم عربستان، کردستان عراق، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پذیرایی و به همه آن‏ها به مانند یک خیریه کمک می‏کرد.

 نجفی گفت: درحال حاضر یکی از برندهای تولید ماکارونی کشور، صادرات سنگینی به آمریکا دارد و هم اکنون در فروشگاههای آمریکایی، اماکارونی این شرکت عرضه می‏شود. این کارخانه آرد سوبسیددار ارزان را خریداری و به جای تولید آن برای مردم محصول خود را صادر می‏کند و برای حضور درعرصه رقابت باید با یک قیمت ارزان تر در آمریکا عرضه کند.

وی عنوان کرد: از زمان گران شدن قیمت آرد در کشور، اکنون قیمت آرد در کشورهای همسایه مانند کردستان عراق،پاکستان،امارات و... افزایش یافته است و با بحران مواجه شدند زیرا دانسته اند که دیگر قاچاق صرفه ای ندارد بنابراین با این اقدام از سوی دولت به نوعی از پدیده قاچاق جلوگیری شد وسود این قضیه ومابالتفاوت آن به جیب مردم می‏رود.

کارشناس ارشد اقتصاد بیان کرد: پس از دوماه دیگر قیمت نان به قیمت قبل از گرانی بازمی‏گردد زیرا این بار،دولت سوبسید را به مردم نمی‏دهد ومجدد این سوبسید را به نانوایی می‏دهد اما هنگامی که مردم می‏خواهند نان را ازنانوایی خریداری کنند، حق ندارند پول پرداخت کنند بلکه باید بابت هزینه از دستگاههای مخصوص دولت در نانوایی‏ها کارت بکشند زیرا کسی که آرد را به نانوا تحویل داده در پایان چک می‏کند که در ازای کیسه آرد تحویل شده،ازاین دستگاه نان به مردم فروخته شده است یا خیر.اگر کمتر از میزان مورد نظر باشد باید نانوایی ازجای دیگر آرد را با صرف هزینه تامین کند و تعداد نان فروخته شده را به دستگاه خود وارد کند تا دولت از ادامه کار وی جلوگیری نکند و می‏توان گفت این بهترین راه کنترل قیمت نان است و سود آن به جیب مردم می‏رود.

 به عقیده وی، در یک بازه زمانی باید جلوی سوبسیدها گرفته می‏شد زیرا سالیانه باید میلیاردها تومان برای جلوگیری ازقاچاق هزینه صرف می‏شد و به دنبال آن باید واردات را ادامه داده، در آخرهم با کمبود مواجه بودیم و وابستگی بیشتر به واردات را به همراه داشت. با جلوگیری از قاچاق، در حوزه نان روزانه درحدود هزار میلیارد تومان پول به جیب مردم بازمی‏گردد.

کارشناس ارشد اقتصاد بیان کرد: دولت درحوزه واردات دانه‏ه ای روغنی درخارج از کشور، سوبسید وحشتناکی را پرداخت می‏کرد تا کارخانه‏های تولید روغن، آن را به قیمت ارزان در اختیار مردم قراردهند. یک بطری آن به قیمت 6 الی هفت هزار تومان بود اما اکنون قیمت یک کیلو روغن بین 60 الی 70 هزار تومان است.

نجفی قدسی گفت: کشوربه جز تورم‏های معمول درحوزه اقتصاد با تورم روانی مواجه است که با اصلاح دید مردم شرایط یکباره خوب یا ناگهان کالاها گران می‏شود که پشتوانه علمی و اقتصادی ندارد. به طور مثال با کاهش قیمت دلار ناگهان قیمت یک سری از کالاها کاهش می‏یابد که شاید هم ارتباطی به قیمت دلارنداشته باشد بنابراین این مسایل تاثیر مستقیم بر اقتصاد می‏گذارند.

وی افزود: در حوزه گوشت با قاچاق مواجهیم زیرا قاچاق گوسفند از داخل کشور به کشورهایی مانند عربستان، کویت، امارات، افزایش قیمت گوشت در داخل را به دنبال داشت اما با جلوگیری از قاچاق، مردم کاهش قیمت‏ها را در داخل کشور شاهد خواهند بود .

به عقیده وی، اگر قیمت ارزاق موردنیاز مردم مانند گوشت کاهش پیدا کند، اثر روانی پایین آمدن قیمت‏ها در بین مردم هم قابل مشاهده خواهد بود .