اين شهرِ "نفرينشده"
تپههاي سيلک، پيشينهاي هشتهزار ساله دارند و کهنترين زيگورات ايران در آنجاست؛ اما حالا بعد از گذشت هزاران سال از نابودي اين تمدن، بقاياي آن هم در حال از بين رفتن است؛ سايت باستاني سيلک در محاصرهي باغها و ساختمانهايي قرار گرفته که اگر ساکنانش چاهي حفر کنند، ممکن است اسکلت و سفالينههاي چندهزار ساله را پيدا کنند؛ چيزي که در کاشان غيرعادي نيست!
محوطهي تپههاي سيلک در يکي از کوچههاي فرعي شهر کاشان واقع شده و برخلاف اسم و آوازهاش، بازديدکنندهي چندان زيادي ندارد. بيشتر گردشگراني که به کاشان ميروند، ترجيح ميدهند با توجه به گرماي اين منطقه و آفتاب تندش، وقت خود را در مکانهاي باصفاتري مانند باغ فين بگذرانند و بهراحتي يکي - دو ساعت را در آنجا بمانند.
ورودي سايت سيلک در انتهاي کوچهاي قرار گرفته و فقط توسط يک در با نردههايي که به زحمت از متوسط قد يک انسان بلندتر است، محافظت ميشود.
بعد از پرداخت بليت 1500 توماني به محدودهاي وارد ميشويم که سرگذشتي به بلنداي تاريخ بشر دارد؛ ولي حالا چيز زيادي از آن نمانده است. بقاياي سيلک به رومن گيرشمن - باستانشناس فرانسوي - مديون است که بعد از انتقال آثاري از تپهي سيلک به موزهي لوور، متوجه قدمت آنها شد و به کاوش در اين محوطه پرداخت.
تا پيش از آن زمان ( سال 1310) تپهي سيلک بين مردم کاشان به "شهر نفرينشده" معروف بود و شايد وضعيت اسفبار امروزش در نام ديروزش ريشه داشته باشد.
به گزارش خبرنگار سرويس ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، پس از کاوشهاي اوليه، تپهي سيلک بار ديگر در سال 1380 توسط يک گروه ايراني به سرپرستي دکتر صادق ملک شهميرزادي کاوش شد و يافتههاي جديدي از ساکنان سيلک بهدست آمد. کهنترين زيگورات ايران هم در همين کاوشها کشف شد.
از آن زمان به بعد، کاوش جدياي در سيلک انجام نشد تا امروز که فضاهاي کشفنشدهي سيلک چند برابر فضاهايي است که کاوش شدهاند، نيمي از ساختمان زيگورات و ساير بناهاي کشفشده هم زير خاک است و چه بسا، بناها و آثار ديگري در دل خاک باغها و آپارتمانهاي واقع در حريم سيلک مدفون باشند.
قدم زدن در محوطه سيلک مشخص ميکند که فقط با کمي جستوجو ميتوان آثاري را پيدا کرد، چراکه همين حالا هم قسمتي از اين آثار از خاک بيرون آمده است. تکههاي زيادي سفال هم در محوطه رها شده و براي حفاظت از آنها فقط به چند تابلو بسنده و از بازديدکنندگان خواسته شده که از جمعآوري سفالها خودداري کنند!
مشخص است که تعيين مسير با الوارهاي چوبي بدون حفاظ، مانع از رفتن گردشگران روي تپهها و جمع کردن تکهسفالهايي که نقشهاي چندهزار سالهاي دارند، نميشود. در قسمتهاي پشتي تپه نيز که توسط اتاقکهاي نگهباني، موزه و بخش فروش بليت، ديد چنداني به آنجا وجود ندارد، بازديدکنندگان بهراحتي ميتوانند به بخشهاي ممنوعه و خطرناک وارد شوند و سفال جمع کنند.
تعداد نگهبانان سايت سيلک هم به هيچوجه جوابگوي وسعت اين منطقه نيست، بهطوري که تعداد زيادي از آثاري که در اتاقک موزه مانند نگهداري ميشوند، بدون داشتن حفاظت خاصي زير محفظههاي شيشهيي قرار دارند. فضاي اصلي سيلک هم وضعيت بهتري ندارد و مشخص نشدن حريم محوطه، سيلک را بهطور جدي تهديد ميکند.
به گفتهي مسوولان حفظ و نگهداري سيلک، با اينکه تا يکهزار متري اين محوطه، حريم سيلک محسوب ميشود، اما مردم زمينهاي اطراف را بهصورت غيرمجاز تصرف کردهاند. مالکان اين زمينها که باغ و ساختمان مسکوني شدهاند، از شهرداري کاشان و سازمان ميراث فرهنگي مجوز ساخت ندارند. به همين دليل هم در اين منطقه، سفال و اسکلت کشف شده و حتي يکي از همسايههاي سيلک هنگام حفر چاه براي فاضلاب، چند اسکلت باستاني پيدا کرده است. چند سال پيش هم تعداد زيادي سفال در حفاري دانشگاه پيام نور کاشان پيدا و به سازمان ميراث فرهنگي تحويل داده شدند، اما مشخص نيست سالانه چقدر سفال و اسکلت در خانه و باغهاي اطراف سيلک کشف ميشود که مردم آنها را به سازمان ميراث فرهنگي نميدهند.