رضا امامي - تداوم تبخير ارزش کل بازار سهام و سايه سنگين رکود فرسايشي بر فضاي کلي معاملات بورس بالاخره صبر معامله گران بورس تهران در تالار شيشه اي را لبريز کرد و تجمع اعتراض آميز آنها در سالن همکف تالار حافظ را در روز گذشته به نمايش گذاشت.

به گزارش جهان اقتصاد تجمع اعتراضي معامله گران بورس تهران کمتر از 3 هفته قبل نيز مقابل تالار معاملات بورس اوراق بهادار با حضور عده اي از سهامداران و سرمايه گذاران معترض به افت ادامه دار قيمت ها در بازار سهام برپا شده بود که رسانه ها نسبت به بازتاب آن اجتناب کردند.‏

شاخص بورس تهران همزمان با اقدام وزير اقتصاد براي جايگزيني فطانت بجاي صالح آبادي با افت شديدي مواجه شده که حاصل آن تشديد موجي از ترس و نا اميدي ميان سهامداران و معامله گران فعال در بورس تهران است.بورس ايران با وجود تاکيد دولت تدبير و اميد بر حمايت از بازار سرمايه از دي ماه سال 1392 تا کنون در سراشيبي افت قيمت سهام قرار گرفته و با رکود فزاينده اي مواجه شده است.تداوم روند رکودي معاملات بازار سهام در حالي شدت گرفته که اقتصاد ايران با مشکلات بسياري دست و پنجه نرم مي کند.تلاش دولت تدبير و اميد براي کنترل شديد تورم به هر قيمتي و در عين حال مسئله حل نشده مذاکرات هسته اي با قدرت هاي غربي که تداوم تحريم ها را به دنبال داشته باعث شده تا تبعات رکود تورمي فزاينده در اقتصاد به بازار سرمايه نيز سايه بياندازد.در اين ميان افت شديد قيمت نفت خام در بازار هاي جهاني و نگراني از کاهش درآمدهاي انتظاري کشور از اين محل ، احتمال ناتواني دولت براي تامين مالي پروژه هاي عمراني در سال آينده را افزايش داده است.انتظاري که در نهايت کاهش سودآوري شرکت ها و صنايع بورسي را در پي دارد که بودجه هاي ساليانه خود را بر اساس تراز دخل و خرج کشور پيش بيني مي کنند.اجماع اين نگراني ها توسعه فراگير رفتار توام با ترس و نگراني سهامداران و معامله گراني را در پي داشته که طي 4 هفته گذشته تا کنون با افت 5 هزار و 600 واحدي شاخص کل بورس مواجه بوده اند.اين نگراني ها اکنون بورس تهران را نيز در خود فرو برده و آنرا به بيماري پانيک يا بازار هراسي مبتلا کرده است.‏

بنابر بر اصول رفتار شناسي ، بيماري پانيک يا هراس يک حادثه ناگهاني است که در آن ترس شديد سراسر وجود شخص را فرا مي گيرد . اين حملات پانيک بدون اينکه دليل خاصي داشته باشند با واکنش هاي شديد بدني همراه اند . حملات پانيک يا هراس مي تواند براي فرد بسيار وحشتناک و دلهره آور باشد . زماني که اين حملات پانيک شروع مي شوند شخص   کنترل خود را از دست مي دهد و شايد حتي فکر کند دچار حمله قلبي شده و يا شايد گمان نمايد در حال مرگ است . براي درمان اين بيماري بايد به بيمار اطمينان داد که گرچه علائم بيماري شديد و ناراحت کننده است ، ولي خطري او را تهديد نمي کند . دارو درماني، توان بخشي و روش هاي آرام سازي (‏relaxation‏) مي توان به بيمار در کنترل اين حملات کمک فراواني کند.دوره درمان پس از بهبود اوليه که حدود يک ماه طول ميکشد، در حدود 8 تا 12 ماه است.‏

با نگاهي به شرايط امروز بازار سهام براحتي مي توان درک کرد که سهامداران و معامله گران بازار سهام در چه شرايط سخت و دشواري قرار گرفته اند.بازار سهام هم اکنون نه بخاطر عدم ارزندگي سهام بلکه به دليل رها شدن از سوي متوليان اصلي آن و عدم هماهنگي ميان تيم اقتصادي دولت براي حمايت جدي سهام با بيماري پونيک يا وحشت زدگي از آينده مواجه شده است.بيماري که با شدت يافتن آن واکنش بي اراده معامله گران در اعتراض به وضعيت موجود و تقلا براي يافتن اولين دستاويز خروج از اين وضعيت را در پي دارد.ديروز در پي سقوط شاخص بورس فضايي متشنج در تالار معاملات بورس تهران به وجود آمد که از آن صداي اعتراض سهام داران خرد به متوليان بازار سهام و چرايي عدم حمايت از اين بازار شنيده مي شد.رفتاري طبيعي که پس از فراگیر شدن  وحشت زدگي مزمن در بازار سرمايه هر از چند گاهي ميان معامله گران در فضاي مجازي يا شبکه هاي اجتماعي زمزمه مي شود. دراين ميان حسن قاليباف اصل مديرعامل شرکت بورس در ميان معترضان حاضر شد تا به سولات مردم پاسخ دهد. او گفت: "قيمت نفت پايين آمده، دولت و کسري بودجه روبه‌رو شده و بايد اجازه دهيد در يک فضاي آرام و حرفه‌اي بحث‌ها را مطرح کنيم." ‏

برخلاف نظر رييس شرکت بورس ، سهامداران معتقد بودند که ريزش شديد قيمت‌ها تا اين اندازه توجيه منطقي نداشته و قيمت نفت نمي تواند علت روند کاهشي بورس باشد، زيرا نفت تنها يک ماه است با افت مواجه شده اما بازار سرمايه از دي ماه سال گذشته با کاهش شديد مواجه شده است.بنابراين ريزش بورس دستوري بوده و برخي عوامل نمي خواهد بورس روند صعودي در پيش بگيرد.در اين جلسه بسياري از سهامداران که نسبت به سرمايه از دست رفته خود بسيار معترض بودند خواستار تعطيلي بورس شده و در خواست داشتند تا بورس تهران تا بهبود شرايط تعطيل شود و جلوي زيان سهامداران از اين طريق گرفته شود.همچنين بسياري از سهامداران نسبت به عملکرد حقوقي هاي بازار معترض بوده و از مسوولان خواستند تا کد فروش حقوقي ها را مسدود کنند تا بازار سرمايه با عرضه و تقاضا بتواند روند خود را طي کند.همچنين برخي ديگر از سهامداران حقيقي نسبت به شاخص سازي و غير واقعي بودن شاخص بورس معترض بوده و اعتقاد داشتند شاخص فعلي بورس واقعيت هاي بازار سرمايه را نشان نمي دهد و مسوولين با شاخص سازي مردم را به سمت بورس ترغيب کرده و اکنون که بورس تهران ريزش کرده است پاسخگوي سهامداران نيستند.در اين جلسه سهامداران معتقد بودند مشکلات بورس به حدي شدت گرفته است که مسوولان رده بالاتر به خصوص وزير امور اقتصادي و دارايي و رييس مجلس بايد فکري به حال اوضاع بورس کرده و به سوالات سهامداران پاسخ دهند. آنها از شخص رييس جمهور خواستند تا از بازار سرمايه حمايت کند. ‏

حال بايد منتظر ماند و ديد متوليان بازار سرمايه و در راس آنها دولت تدبير و اميد چه تدابيري را براي درمان وحشت زدگي مزمن در بازار سهام بکار خواهند بست . آيا همچنان با بي برنامگي و حرف هاي عوامانه بازار سهام را به حال خود رها خواهند کرد و يا نسخه اي عاجل براي درمان قطعي بيماري مزمن بورس پيدا خواهند کرد؟ جهان اقتصاد در روزهاي آينده به تفصيل شرايط امروز بازار سرمايه را به چالش خواهد کشيد و راهکارهاي برون رفت از آنرا در گفتگو با کارشناسان و صاحبنظران بازار سرمايه بررسي خواهد کرد.‏