فرضعلی سالاری– کنشگر برنامهریزی و توسعه منطقهای- چگونه توسعه و تعیین حدود فعالیت مناطق صنعتی به ماندگاری و پایداری سکونتگاههای زیستی کمک مینماید؟
یکی از موارد مهم در توسعه و رشد مناطق، تبین قلمرو، حدود قلمرو و ایجاد سلسه مراتب فضایی و توجه به عرصههای عمومی، نیمه عمومی و خصوصی در سکونتگاههای زیستی است.
مفهوم قلمرو و حدود تصرف و توسعه مناطق صنعتی به منزله یکی از عوامل تاثیرگذار در پایداری و ماندگاری سکونتگاهها میتواند بر کیفیت فضای زیستی، مورد توجه قرار گیرد. فعالیتهای صنعتی با اثرگذاری در محیط پیرامونی خود از جمله تملک، نوع فعالیت اقتصادی و عملکردها است. همچنین مجموع صنعت که به صورت زنجیرهوار قلمرویی از فعالیتها و عملکردها برای خود تعریف مینماید که در آن تنوع زیستی، فرهنگی و اجتماعی جامعه میزبان مورد توجه قرار نداده و تمامی قلمرو جامعه میزبان و خدمات و فعالیتهای آن به انحصار خود درآورد.
مناطق صنعتی که با محوریت تولید و فعالیت اقتصادی صنعتی درآمدی با مرکزیت جدید خارج از سکونتگاههای موجود منطقهای و براساس مقتضیات خود صنعت شکل گرفته است.
قلمروهای صنعتی با حجمی گستردهای از فعالیتها و مالکیت و استفادهی انحصاری مربوط به خود است. (عرصهی خصوصی و صنعتی حتی در بهره گیری از عرصههای عمومی سواحل.)
قلمروهای ثانویه: نقش پیرامونی و توسعهای داشته و به صورت گسترده و متمرکز در اختیار شرکت نفت وگاز زیرنظر آن ساخته و مورد استفاده قرار گرفت که این قلمرو با محدودههای شهری و روستایی، فضای زیستی قدیمی و اراضي مردم تداخل دارد.
قلمروهای عمومی: فضاهای قابل دسترس در منطقه است که بیشتر خط ساحلی شامل میگردد.
خواستهها و تقاضای جامعه محلی: از جمله عوامل اصلی و بسیار مهم در فرآیند توسعه پایدار که در تمام مراحل پروژههای صنعتی از شکل گیری تا بهره برداری و استقرار و حدو قلمروهای صنعتی موثر بوده و باعث پدید آمدن هویت اجتماعی صنعتی با محوریت مهاجرپذیری و کوچ صنعتی در قلمرو سنتی و تقابل رفتارهای اجتماعی در فضای توسعهای و قلمرو عملکردی صنایع بوده است.
عوامل کالبدی: نقش اقتضائات صنعت را می توان در ساختار کالبدی و نظم فیزیکی و تعیین ضوابط در ساخت و ساز عاملی مهم و متغیری که در فضای قلمرو سرزمینی صنعتی و جامعه پیرامونی در شکل و کارکرد کالبدی و عملکرد معماری، نظم و ساخت و ساز منطقهای مؤثر است.
عوامل کارکردی: یکی از اساسیترین پدیدههای شکل گرفته در قلمرو است. در منطقه عسلویه و کنگان عوامل کارکردی صنعت باعث به وجود آمدن یک نظام سلسله مراتبی در عرصهبندیهای شهر نشده است.
عوامل جغرافیایی: در این تحلیل منظور از عوامل جغرافیایی ویژگیهایی مانند ابعاد، اندازه و وسعت قلمرو است که به نوعی بر فعالیت در هر قلمرو تاثیر میگذارد.
شکل فضایی متراکم صنعتی با چالشهای گوناگونان ایمنی و زیستی و کیفیت زیستی روبرو است، هرچند در ساختار ظاهری منسجم است اما در عملکرد زیستی ناپایداری نامطلوب و ناسازگاری در پی داشته است.
توسعه كالبدي صنعتی و بهرهوری گسترده محیطی با ظهور آسیبهای گسترده که نمود عینی آن مشعلهای در حال سوزاندن و افزايش گرما و آلودگی محیطی با شكل و زیست جديد به وجود آورده است. براي نظارت زیست محیطی و جلوگيري از تشديد چندگانگي آن در ساختار زیست محیطی منطقه به ارتقاي تولید توجه شده و بهبود تواناييهاي محیطی و بومی و افزایش مهارتهاي عملي براي پایداری زیستی و انسجام اجتماعی اين اجزاي نوظهور صنعتی در كل منطقه نياز ضروری است.
براي نيل به اين هدف، شفافسازي اهداف و اقدمات زیست محیطی و توانمندسازی و بهبود کیفیت زیستی جامعه محلی، انسجام عملیاتی اقدامات زیستی و اجتماعی کل منطقه مبتنی بر قضاياي نظري و وجوه كيفي است و این اقدامات مستمر و مکملگرا از طریق رويكردهای وحدتگرايي در اهداف توسعه، كلگرايي، سازمندگرايي، زیستگرايي، ساختارگرايي و زمينهگرايي و کیفیگرایی امکانپذیر است.