گروه فرهنگ وهنر: سی و سومین جشنواره تئاتر فجر از دیروز با تفاوت هایی نسبت به سایر دوره ها برگزار آغاز شد.

از حضور پررنگ شهرستانی ها تا آشنایی با تئاتر کشورهای مسلمان و تجلیل از شهدای تئاتر کشور از جمله این تفاوت ها است. همه علاقه مندان و عوامل حوزه تاتر به دنبال آن هستند که جشنواره امسال در شآّن تئاتر کشور و استعدادهای آن برگزار شود. در ادامه نگاهی به اتفاقات و نکات ویژه جشنواره امسال می اندازیم:
جشنواره امسال در شرایطی آغاز می شود که بسیاری از فعالان این عرصه انتظار دارند این دوره جشنواره در شان تئاتر کشور برگزار شود.
حالا برگزاری مطلوب جشنواره سی وسوم تئاتر فجر محکی جدی برای مدیریت تازه تئاتر کشور است که اردشیر صالح پور به عنوان یک پژوهشگر،استاد دانشگاه و نویسنده در راس آن قرار گرفته است.
صالح پور دبیر سی و سومین جشنواره تئاتر فجر می گوید آمده تا تنها وظیفه اش یعنی باز کردن درب های تئاتر به روی اهالی آنرا محقق کند تا هنرمندان به خانه شان بازگردند، کار دیگری که او خواهان انجامش است بازگردادن تئاتر به اهلش است و معنای این حرف این است که دست کم تاکنون غیر هنری ها حضوری پررنگ در این عرصه داشته اند.
دبیر جشنواره تئاتر فجر به تازگی فاش کرد که تابه حال دو بار از دبیری جشنواره استعفا داده اما او را نگه داشتند و به این دلیل سرپرستی اداره کل هنرهای نمایشی را هم پذیرفته که در چند روز باقی مانده به جشنواره دغدغه هماهنگی نظراتش با مدیر جدید را نداشته باشد.

تئاتر فجر از نگاه آمار
طبق اعلام دبیرخانه، جشنواره تئاتر فجر امسال شاهد حضور ۱۱۸ اثر شامل ۱۰۶ اثر ایرانی و ۱۸ اثر خارجی است که از مجموعه ۱۰۶ اثر ایرانی ۲۹ اثر نمایش خیابانی و ۷۷ اثر نمایش صحنه ای هستند. همچنین از بین آثار ایرانی، ۶۱ اثر مربوط به شهرستان و ۴۵ اثر متعلق به تهران است که نسبت تولید آثار ارائه شده ۶۰ به ۴۰ است.
در بخش مسابقه بین الملل جشنواره امسال ۲۵ اثر حضور دارد که این آثار از بخش های مرور (۱۲ نمایش)، تئاتر بین الملل (۷ نمایش)، تازه های تئاتر (۴ نمایش)، مناطق (یک نمایش) و میهمان(یک نمایش) انتخاب شده اند که با یکدیگر به رقابت می پردازند.
به این ترتیب ۱۱ نمایش از فهرست ۲۵ تایی اعلام شده قبلا روی صحنه رفته است و از میان ۱۴ نمایش دیگر حاضر در بخش مسابقه بین الملل جشنواره تئاتر فجر نمایش های «اقیانوس آرام» از مشهد و « چند روایت نامعتبر، ندیدنی» از یاسوج در میان رقابت کنندگان حاضر هستند.
با حذف گروه های ایرانی نمایش های خارجی حاضر در این بخش را می توان در «پرواز بر فراز شهر» محصول ارمنستان، «بازار» کاری از کشور عمان، «فراموشی» نوشته داریوش ربیعی و کارگردانی اسکندر اسکایف از روسیه، «کمپلکس اودیسه» از آلمان و «کتاب ها» محصول کشور لهستان خلاصه کرد.
نمایش «قلعه انسانات» نوشته و کار علی شمس؛ که در این بخش حضور دارد محصول مشترک ایران و ایتالیا است و نمایش «باغ البالو» به کارگردانی آتیلا پسیانی نیز به عنوان میهمان در این دوره حضور یافته و احتمالا اجرای عمومی را بعد از اختتامیه جشنواره سی و سوم نیز ادامه خواهد داد.
پوستری که حاشیه ساز شد + عکس
بالاخره پس از مدتی کش و قوس پوستر سی‌وسومین جشنواره تئاتر فجر تغییر کرد، اما پوستری که اعتراض اهالی تئاتر را به همراه داشت می‌تواند اهالی تئاتر و مسئولان این عرصه را در برابر شرایط فعلی تئاتر به فکر وادار کند. وقتی اولین پوستر جشنواره تئاتر فجر رونمایی شد آنقدر این پوستر بد بود که در همه محافل رسانه‌ای کشور و حتی رسانه‌های مجازی مورد اعتراض قرار گرفت و همه منتظر رونمایی از پوستر جدید جشنواره سی و سوم تئاتر فجر بودند. همه به دنبال مقصر می‌گشتند که چه کسی پوستری که یارتا یاران آن را طراحی کرده است را تایید کرده و انگیزه‌اش چه بوده است.اما چرا هیچ کس به این فکر نمی‌کند که وقتی در برنامه تلویزیونی (دو سال گذشته) یکی از بازیگران مطرح این عرصه حاضر شده و می گوید باید اجازه بدهیم تئاتر ویران شود تا از خرابه‌های آن بتوان شاهد رویش و زایش بهتری بود (نقل به مضمون) یا وقتی ورزشکاری را به این هنر وارد می‌کنیم و به او اجازه می دهیم مکررا در این عرصه حضور داشته باشد. یا بازیگرانی که در عرصه سینما فعال هستند و فن بیان درستی ندارند با جرات هرچه تمامتر به این عرصه پای می گذارند! یا در شرایطی که کارگردان تئاتر، نمایشی را روی صحنه می برد و به خود اجازه می دهد که در یکی از نقش ها بازی کند و به انتقادات و اعتراضاتی که درباره بازی او وجود دارد وقعی نمی نهد زیرا او کارگردان مطرح سینما است!

انتقادهای دیگر به جشنواره فجر
حضور کشورهایی مانند عمان و کویت در جشنواره سی و سوم بود که صالح پوردر برابر این انتقاد ها اینگونه از خود دفاع کرد: اینگونه از عملکرد مدیریت خود دفاع کرد که این کشورها باهزینه خودشان درخواست شرکت در جشنواره را داشته اند.
صالح پور دبیر جشنواره تئاتر خود مدعی است که به طور حقیقی در همین ۱۵-۱۰ روز پیش از نشست خبری جشنواره به شکل جدی و البته شبانه روزی استارت جشنواره را زده است، اعترافی که از سوی رسانه ها چیزی جز عذر بدتر از گناه محسوب نشد.

ویژگی های جشنواره امسال
آشنایی با تئاتر کشورهای مسلمان و تجلیل از شهدای تئاتر کشور از جمله بخشهای جدید جشنواره سی و سوم است و البته یک شورای مشورتی که به گفته صالح پور وزیر ارشاد با تشکیل آن موافقت کرده و قرار است به واسطه آن جشنواره از پشتوانه دانش و بصیرت اهالی تئاتر بهره مند شود نیز از تازه های جشنواره سی و سوم است، شورایی که با حضور هنرمندان تشکیل می شود تا بتوانند به تئاتر کمک کنند.
به نظر می رسد تئاتر کشور حداقل در شهر تهران قرار است از این پس به لحاظ سخت افزاری از امکانات بهتری برخوردار باشد چرا که بخش خصوصی در انفعال و کم تحرکی بخش دولتی پا به میدان گذاشته و شاهد گشایش سالنهای کوچک و بزرگ در تهران هستیم و البته شهرداری تهران هم با ساخت سالنهای ویژه تئاتر مانند مجموعه خاوران بخشی هر چند ناچیز از وظیفه خود در قبال فرهنگ و هنر را بر دوش کشیده است. مجموعه ای که گفته می شود سالنی در حد و قواره تالار وحدت دارد که می تواند به تئاتر ما کمک بسیاری کند.

حضور بانوان چه قدر پررنگ است؟
حضور پررنگ بانوان در بخش های مختلف جشنواره اشاره ای بود که صالح پور به آن داشت و با وجود صحت این موضوع اما معلوم نیست که نسبت به دوره های گذشته این مورد چقدر با رشد مواجه بوده است. هنرمندان بانوی حاضردر بخشهای مختلف جشنواره از جمله کارگردانی، بازیگری، طراحی گریم و صحنه امسال از کمیت چشمگیری بهره می برند.
جشنواره ای که ارشدترین مقام برگزار کننده اش آنرا عالی ترین تجلی گاه تئاتر کشور می داند دچار چالشهای زیادی است، به گفته صالح پور از چهار ماهی که به او حکم دبیری داده اند، سه ماه و اندی از آن را به تغییر مدیران و تعلیق آنها سپری کرده و همیشه این تغییرات اداری به تئاتر ما لطمه زده است.

حضور پر رنگ شهرستانها در جشنواره امسال
کفگیر بودجه آنقدر به ته دیگ خورده که مانع برگزاری جشنواره تئاتر فجر امسال در شهرستان ها شده اما به گفته صالح پور شهرستان ها با آثارشان حضور پررنگی در جشنواره امسال خواهند داشت.
از دیگر انتقادها به جشنواره امسال پذیرش بیش از اندازه آثار در بخش متون است که باعث شده تعداد زیادی متن در مرحله اول پذیرفته و بعد تنها ۱۲ متن انتخاب شود.
صالح پور البته از صمیمیت و وفاق اهالی تئاتر هم سخن می گوید، مسئله ای که فضای تئاتر کشور در این اواخر خلاف آنرا شاهد بوده است. او مدعی است خوشبختانه به رغم تمام کمبودها و کاستی هایی که در یک سال اخیر برای تئاتر وجود داشته، اما خانواده تئاتر رویکرد جانانه ای نشان داده چرا که دعوت جشنواره فجر را پاسخ داده است.
جشنواره سی و سوم تئاتر فجر در حالی امروز آغاز به کار می کند که فراز و فرودها و حواشی های زیادی را پشت سر گذاشته ولی انتظار می رود این رویداد فرهنگی در شان تئاتر کشور برگزار شود.