ویژه نامه نوروزی
میلاد مت‌میر- چندی پیش در برنامه تلویزیونی خندوانه گروهی از جوانان کشورهای مختلف دعوت شده بودند؛ گروهی از دانش‌آموختگان زبان فارسی که تا حدودی به زبان رسمی کشور ما مسلط بودند. وقتی رامبد جوان مجری برنامه از آنها پرسید که چرا زبان فارسی را برای یادگیری انتخاب کرده‌اند، گفتند که فرهنگ غنی ایرانیان آنان را جذب کرده، و باعث شده به سمت زبان فارسی گرایش پیدا کنند، تا بتوانند از فرهنگ و هنر این مرزوبوم لذت بیشتری ببرند. اما نکته قابل‌توجه این بود که خیلی از این دانشجویان و دانش‌آموختگان یک دلیل جالب برای فراگیری زبان فارسی داشتند، و آن هم این بود که بتوانند فیلم‌های ایرانی را بدون زیرنویس نگاه کنند.
بیش از صد کشور در جهان صاحب صنعت سینما هستند، و سینما در این کشورها در حال رشد و بالندگی است، و سالانه فیلم‌های متعددی هم در این کشورها تولید می‌شود. اما چه‌چیز سبب می‌شود که افرادی از کشورهایی نظیر آمریکا، فرانسه، ایتالیا و ... تصمیم می‌گیرند، که زبان فارسی را با این نیت یاد بگیرند که بتوانند با فیلم‌های ایرانی ارتباط موثرتری برقرار کنند؟ یک جواب ساده این است که سینمای ایران در الگوها و مفاهیم هنری و سینمایی، از سطح کیفی بالایی برخوردار است، و همین سبب شده که این سینما مخاطبین جهانی داشته‌باشد. البته این را هم باید درنظر داشت که متأسفانه سینمای ایران در صنعت و ابزار سینمایی از سینمای کشورهای پیشرفته کمی جامانده، اما این کاستی‌ها با مدیریت و برنامه‌ریزی‌هایی که در حال پیگیری و اجرا می‌باشد، برطرف خواهدشد.
سال‌های بسیاری است که سینمای ایران یکی از سینماهای برگزیده آسیا است و هرساله حضور درخشانی در جشنواره‌های بین‌المللی دارد. علاوه بر حضور در جشنواره‌ها، اکران فیلم‌های مستقل ایرانی در کشورهای خارجی، یکی‌دیگر از نکات مثبت و درخشان این سینما است. سینماگران مستقل در ایران نیمی از این بار را به دوش کشیده‌اند، و سبب این موهبت بزرگ شده‌اند. در مجموع می‌توان‌گفت که سینمای ایران با تمام مشکلات و حواشی همچنان زنده است و نفس می‌کشد. کارگردانان جوان یک لحظه هم از سینمای روز دنیا غافل نشده، و در این جریان در حرکت هستند.
سینمای ایران در سال ۹۵ به نسبت یکی دو سال پیشتر از آن، سال آرام‌تری را پشت سر گذاشت، و مشکلاتی که پیش از این برای سینمای ایران اتفاق افتاده‌بود، مثل تعطیلی خانه سینما و یا توقیف‌های متعدد فیلم‌های روی پرده‌ها امسال روی نداد، و یا مسؤولین با همیاری بیشتر سعی در کاهش این اتفاقات غیرحرفه‌ای برای سینمای ایران داشتند.
خانه سینما، خانه سینماگران و قلب تپنده سینمای ایران، امسال توانست در مورد مسائل سینمایی با آرامش خاطر بیشتری عمل کند و تصمیم بگیرد. فیلم‌های تولیدی سینمای ایران هم امسال با مشکل کمتری در مراحل تولید و اکران مواجه شدند، اما این را هم نباید نادیده گرفت که فیلم‌هایی هم بودند که گرچه مجوز تولید داشتند، و در مرحله بازبینی هم اجازه نمایش گرفتند، اما نتوانستند رنگ نقره‌ای پرده سینما را ببینند.
به‌گمان نگارنده، اتفاقاتی که در ادامه خواهدآمد مهم‌ترین اتفاقات سینمای ایران در سال ۱۳۹۴ بوده‌است.
سی‌وچهارمین جشنواره فجر
اگر سال جدید در تقویم ما ایرانی‌ها از اولین روز فروردین آغاز می‌شود، برای سینمای ایران سال جدید از اختتامیه جشنواره فجر شروع می‌شود و تا افتتاحیه جشنواره سال آینده ادامه خواهدداشت.
همان‌طور که می‌دانیم و چندین و چندسال هم هست که گفته می‌شود، جشنواره‌های داخلی ویترین تولیدات برگزیده و منتخب هر کشوری هستند. سی‌وچهارمین جشنواره فجر هم امسال برگزار شد، و پرونده تولیدات سینمای ایران در سال ۹۴ در این جشنواره بسته‌شد.
به گفته اکثر سینماگران، فیلم‌های ارائه‌شده و انتخاب‌شده جشنواره امسال به لحاظ کیفی از استانداردهای بالاتری نسبت به دوره گذشته برخوردار بودند، و برگزیدگان این دوره توانستند با حواشی کمتری سیمرغ خود را به خانه ببرند.
از نکات قابل‌تأمل این دوره، حضور سینماگران جوان در جشنواره بود که توانستند فیلم‌های خوبی بسازند، و جشنواره هم با آغوشی باز از فیلم‌هایشان استقبال کرد. برای مثال فیلم ابد و یک روز ساخته سعید روستایی ۲۶ساله که اولین فیلم بلند این کارگردان بوده، توانست ۹سیمرغ بلورین را دریافت کند.
گفتنی است تماشاگران فیلم‌های این دوره از جشنواره از فیلم‌های به‌نمایش درآمده رضایت داشتند. می‌توان گفت که این دوره از جشنواره با دوره پیشین فاصله قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌است، و یکی از دلایلش این است که تیم خوبی برای مدیریت و سیاست‌گذاری سینمای ایران انتخاب شده‌است.
سینمای هنر و تجربه
از دیگر نقاط مثبت سینمای ایران در سالی که گذشت، ادامه فعالیت رو به جلوی سینمای هنر و تجربه بود. رشد و گسترش این سینما چه در زمینه تولید فیلم، و چه در زمینه اکران و سینماهای تحت‌اختیار این گروه سینمایی، سبب حرکت و پویندگی در سینمای جریان اصلی نیز شده‌است. این سینما همچنان با همان سیاست‌هایی که کار خود را از تاریخ ۱۳مهر ۹۳ آغاز کرده‌بود، ادامه می‌دهد.
سینمای هنر و تجربه که توانسته‌است مسیر فعالیت سینماگران تجربه‌گرا و همچنین سینماگران جوان را به اکران‌های عمومی هموار کند، امسال توانست برای اولین‌بار در جشنواره فجر برای گروه سینمایی خود رقابتی مجزا ایجاد کند. سینمای هنر و تجربه می‌تواند هم چالش‌هایی را برای سینمای بدنه ایجاد کند، و هم می‌تواند سبب شود سینمای بدنه از چالش‌های پیش روی خود با موفقیت عبور کند.
فیلم‌های موفق امسال
با نگاهی به سیر تاریخی سینمای ایران، کم‌سالی را می‌توان یافت که خالی از دست‌کم یک فیلم مطرح باشد. سال جاری نیز سینمای ایران با تولید فیلم‌هایی مثل محمد رسول‌الله مجید مجیدی و تاکسی جعفر پناهی، وزن سینمای بدنه و مستقل را سنگین‌تر از خالی کند و بتوان در تحلیل یک سال سینمای ایران از آنها نام برد.
مجید مجیدی با فیلم پرفروش و استقبال‌شده محمد رسول‌الله توانست رکورد فروش را جابه‌جا کند. این فیلم که حاصل همکاری با سینماگران شناخته‌شده جهان بود، پروژه‌ای موفق از آب درآمد که تحسین بزرگان سینما را برانگیخت. این فیلم همچنین توانست به‌عنوان نماینده ایران به آکادمی اسکار معرفی شود، که البته در لیست نهایی نامزدهای دریافت این جایزه انتخاب نشد.
"ناهید" ساخته آیدا پناهنده هم دیگر فیلم موفق امسال بود که توانست در جشنواره بین المللی کن جایزه بخش نگاه نو این جشنواره را دریافت کند.
«تاکسی» ساخته کارگردان مشهور و باسابقه ایران، جعفر پناهی فیلمی بود از توانست تحسین همگان را برانگیزد. این فیلم مستقل که در لیست بهترین فیلم‌های سال ۲۰۱۵ اکثر مجلات و رسانه‌های سینمایی مطرح جهان جای داشت، توانست جایزه خرس طلایی جشنواره فیلم برلین را به خانه بیاورد و به عنوان ستاره‌ای دیگر، آسمان سینمای ایران بدرخشد.
این سه فیلم تنها بخشی از تولیدات سینمای ایران هستند، که توانستند هم رضایت مخاطب داخلی و هم رضایت مخاطب خارجی را کسب کنند، و همان‌طور که پیداست امسال نیز فیلم‌های سینمای ایران در میان فهرست فیلم‌های موفق سال درخشیده‌اند.
به نظر می‌رسد که سینمای ایران در سال ۱۳۹۴ روندی رو به رشد داشت. خوشبختانه با کاهش حاشیه‌ها و ناآرامی‌هایی که چندسالی سایه بر سر سینمای ملی ما انداخته‌بودند، توانستند باز هم مخاطبان سینمای ما را به امید بازگردانند؛ امید به بهتر شدن سطح کیفی فیلم‌ها، امید به ساختن تولیدات متعدد و متنوع، و امید به بازگشت و آشتی سینماگران بزرگ کشور که لحظه لحظه نبودنشان خسران بزرگی برای سینما است. با قدم برداشتن در این راه و حذف موانع، شاهد سالم‌تر شدن فضای سینمای کشورمان و کارآمدی این سینما خواهیم‌بود. سال ۹۴ سالی بود که با نگاهی به آن می‌توان دریافت که هنر هفتم حالا در مسیر امید قرار گرفته‌است.
