شاهین نقاشیان- کارشناس ارشد مبارزه با مفاسد اقتصادی
ویژه نامه بیست و سومین دوره نمایشگاه مطبوعات- قدم زنان در خیابان، نشسته در محل کار، آرمیده در منزل یا بر رکاب وسیله نقلیه و در هر احوال، بشر هرگز تا این حد با رسانه پیوند نداشته و در طول تاریخ، انسان هیچ گاه سرعتی چنین خیره کننده از تغییرات سریع در فرهنگ و رفتار جوامع و الگوپذیری فرامرزی را شاهد نبوده است.
رشد روزافزون اقبال از رسانه ها اعم از مدرن یا سنتی در جوامع بالاخص در حال توسعه با فواید بی شمار و بعضاً مضراتی همچون رشد افراط گرایی فرامرزی یا آسیب های ناشی از ضعف آموزش سیستماتیک، تشویقی و ایجابی، کشور های کمتر توسعه یافته را با تهدید ها و البته فرصت های بی شمار روبرو ساخته است.
فساد و امکان مقابله با آن به مثابه یکی از مهمترین شاخصه های میزان توسعه یافتگی یک کشور و درعین حال به یقین یکی از مهمترین مولفه های های شکل دهنده حال و آینده ی اقتصاد یک کشور، به واقع قابل تاثیرپذیرترین این فرصت ها در پرتو رشد روزافزون اقبال به انواع رسانه ها است.
حال و آینده اقتصادی که با تاثیرپذیری از فساد یا سلامت یک اقتصاد، شکل دهنده جامعه و فرهنگ و سیاست یک کشور خواهد بود. انتظار عمومی از فساد و آمادگی جمعی فرد فرد جامعه برای بی میلی به پذیرش آن و گزارش آن به عنوان یکی از اصلی ترین بایسه های مقابله با فساد از گذشته تا کنون قوام دهنده تمام تلاش های موفق در مبارزه با این پدیده است.
گزارشات مردمی و به طور ویژه کارمندان خود هر سازمان از یک تخلف به نهاد نظارتی مربوطه درصدر شیوه های کشف مفاسد بوده و هست. جایی که با حساسیت روز افزون رسانه ها به این امر مذموم، روز به روز گستره ی جولان فرصت طلبان فضای بی قید و بند اقتصادی تنگ تر گشته و نگاه های کنجکاو و البته دلسوز رسانه را به سوی خود جلب می کند.
در این میان نقش رسانه های مدرن که فارغ تر از بسیاری از قیدها به امر اطلاع رسانی مبادرت می ورزند از نگاهی بسی سنگین تر است و بی گمان هرچند کم اما سنگین تر کردن کفه نقود اجتماعی به پدیده فساد در مقابل اخبار و انتقادهای سیاسی مترتب بر آن، کاری عبث نخواهد بود.
مفاسد کلان و ارتباط ناگسستنی آن با سیاست و بعضاً سیاستمداران یک کشور هرگز محل تردید نبوده و نخواهد بود و همین امر توجه مصرانه رسانه ها به این قبیل مفاسد است که دستگاه ها و قوای مرتبط را از سر وظیفه ذاتی و یا به اجبار بر سر برخورد قهر آمیز یا فکر چاره و پیشگیری آورده است.
اما مفاسد خرد به عنوان شالوده فرهنگ فساد یا سلامت یک جامعه که در این هیاهوی خبری و سر و صدای رسانه های اجتماعی مغفول مانده، بدون تردید نیازمند توجهی دو چندان از سوی اصحاب رسانه و حتی تولید کنندگان محتوا در رسانه های مدرن است.
کافی است نگاهی به اخبار و تفاسیر منتشره در صفحات فضای دیجیتالی خود انداخته شود تا بتوان نسبت کوچک اخبار و وقایع فرهنگ ساز در زمینه فساد را نسبت به کل اخبار منتشره در موضوع مورد اشاره را یافت.
آشنایی با اشکال مختلف فساد، ایجاد حساسیت ذهنی با تکرار و توجیه مذمومیت این پدیده و ذکر فواید و مشخصه ها و آثار کاهش فساد در جوامع با سلامت اداری بالا از سوی همه رسانه ها اعم از سنتی و مدرن بی تردید اثری نه برق آسا اما سریع بر فرهنگ عمومی جامعه خواهد گذاشت و قطعا به عنوان مهم ترین ابزار در امر پیشگیری در این مقوله نقش آفرینی خواهد کرد.
هرچند لازم است آگاه سازی به عنوان اصلی ترین رسالت رسانه ها هرچه بیش تر سرلوحه کار قرار گرفته و با فرهنگ سازی از طریق آگاهی عمومی در کنار انتشار شجاعانه اخبار و مفاسد اقتصادی، این وظیفه به نحو احسنت ایفا گردد؛ رسانه باید وظیفه اجتماعی ماهوی خود را هر چه مستقیم تر ایفا نموده و این امری است که فعالین این عرصه با پرداختن به مباحثی آموزشی همچون موارد فوق الذکر و نیز آشنا کردن عموم مردم با نهاد های نظارتی ، چگونگی گزارش تخلفات ، فرهنگ صحیح سازمانی، چگونگی بهره گیری از تکنولوژی اطلاعات و مدیریت فرآیند کسب و کار و مباحث علمی مرتبط با این موضوع ایفا کنند.
امید است فعالان عرصه رسانه بالاخص دغدغه مندان فرهنگ عامه با عزمی مضاعف به مصاف این ضعف فرهنگی اجتماعی اقتصادی رفته و با انجام این رسالت سنگین، کشور و ملت را از آثار سلسله وار این هوشیاری بهره مند سازند .
به طور قطع تسری سینه به سینه فرهنگ مقابله و مبارزه با فساد در کنار حساسیت فرهنگی نشات گرفته از فعالیت های رسانه ای به خودی خود نسلی سالم تر و آگاه تر خواهد ساخت که با وجود زیرساخت های آموزشی رو به توسعه موجود و وجود رسانه های تخصصی فعال در حوزه اقتصاد و فرهنگ، دور از دسترس نخواهد بود.
گزارشات مردمی و به طور ویژه کارمندان خود هر سازمان از یک تخلف به نهاد نظارتی مربوطه درصدر شیوه های کشف مفاسد بوده و هست. جایی که با حساسیت روز افزون رسانه ها به این امر مذموم، روز به روز گستره ی جولان فرصت طلبان فضای بی قید و بند اقتصادی تنگ تر گشته و نگاه های کنجکاو و البته دلسوز رسانه را به سوی خود جلب می کند.
