احمد رئیسی-بهارستان این روز‌ها شاهد عملیاتی شدن وعده نمایندگانی است که گفته بودند بعد از فروکش کردن غبار دعوا‌های انتخابات هیئت رئیسه، فراکسیون جدیدی کار خود را آغاز خواهد کرد. برخی مجلس را بی‌نیاز به فراکسیون سوم می‌دانند و برخی آن را موجب شفاف‌تر شدن موضع نمایندگان. هر چه هست این فراکسیون اکنون در میان گمانه‌زنی‌هایی که مستقلان را بدون چهره‌ای شناخته شده و حتی رهبری خارج از مجلس ناتوان در تشکیل فراکسیون می‌دیدند، کار خود را آغاز کرده و حتی اساسنامه خود را نوشته و انتخابات خود را نیز برگزار کرده است.
تشکیل این فراکسیون در روز‌هایی که به تازگی هیاهوی انتخابات هیئت رئیسه مجلس خاموش شده است، نمایندگان پارلمان را به چالشی جدید کشانده که نیازمند اتخاذ تصمیمات جدیدی از سوی دو فراکسیون دیگر است؛ فراکسیون امید و فراکسیون ولایت.
روزهای منتهی به انتخابات هفتم اسفندماه،برای اصولگرایان تندرو،از چشم انداز ردصلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان حامل شادی بود و پروراننده توهم پیروزی. اما اصلاح‌طلبان که از همان آغاز، استراتژی خود را برای انتخابات مجلس تشکیل پارلمانی با تندرو‌های کمتر در جهت دفاع از منافع ملی می‌دانستند، پس از این رد‌صلاحیت‌ها، تاکتیک همراهی با مستقلان و میانه‌رو‌های اصولگرایی را برگزیدند که اگر در مجلس نهم بوده‌اند، برجام را به سلامت از میان فریاد‌ها و مخالفت‌های تندرو‌ها عبور داده‌اند و اگر هم سابقه نمایندگی در مجلس نهم را نداشتند، همراهی و دفاع از دولت را پیشه کرده بودند و یا مشی اصلاح‌طلبانه داشتند هرچند خود را رسما اصلاح‌طلب ننامیده باشند. نتیجه انتخابات که همراهی مردم با اصلاح‌طلبان و دولت را نشان می‌داد، باعث تشکیل مجلسی عقلانی‌تر شد تا این‌که مدتی بعد، در گیر و دار انتخاب رئیس مجلس دهم، اصلاح‌طلبان و اصولگرایان میانه‌رو و حامیان دولت، ائتلاف نخستین خود در جریان انتخابات را فراموش کردند و مقابله با تندرو‌ها، جای خود را به نبرد برای انتخاب رئیس مجلس داد، نبرد برای انتخاب یک تن از میان عارف و لاریجانی.
اصلاح‌طلبان و اصولگرایان از مذاکره با یکدیگر و توافق بر سر اهدافی در انتخابات رئیس و هیئت رئیسه مجلس باز‌ماندند و همین باعث چرخش اصولگرایان به سمت تندرو‌ها و پایداری‌ها شد. این چرخش به ائتلافی انجامید که در آن روز‌ها فراکسیون ولایت را تشکیل داد و باعث رای آوری لاریجانی در انتخابات ریاست مجلس شد و عارف را از نشستن بر کرسی ریاست باز‌داشت. از همان روز‌ها پیدا بود این همگرایی موقتی است و آب اصولگرایان میانه‌رو و اطرافیان لاریجانی با پایداری‌هایی که در آخرین هفته‌های مجلس نهم سایه لاریجانی و همراهانش را با تیر می‌زنند، به یک جوی نخواهد رفت. امروز اما خود نیز معتقدند آن ائتلاف موقتی بوده و برای انتخاب لاریجانی. چیزی که تندرو‌ها از آن خشمگین هستند و تا چند روز پیش آن را انکار می‌کردند. در روزهای پیش و پس از انتخاب رئیس مجلس دهم، رفته رفته تندرو‌ها از شرط و شروط برای لاریجانی گفتند و سعی بر هدایت فراکسیون ولایت داشتند، از سوی دیگر اصولگرایان میانه‌رو که در اهداف و اندیشه‌ها، تفاوت‌های بنیادینی با پایداری‌ها دارند، پی بردند در پیشبرد اهداف خود نمی‌توانند به تندرو‌ها دل خوش کنند. از همین رو جمعی از شاخص‌ترین چهره‌های اصولگرایان میانه‌رو به همراه مستقلین و چند تن از اعضای لیست امید، تصمیم به تشکیل فراکسیون سوم گرفتند.
فراکسیون سوم در ابتدا فراکسیون اعتدال نام داشت اما پس از آن به دلیل همنامی با دولت، آن را فراکسیون مستقلان نامیدند. در دو مجلس پیش از این، یعنی مجلس پنجم و هشتم نیز فراکسیونی با این نام تشکیل شده بود و یک بار هم در مجلس ششم فراکسیونی با نام فراجناحی، که در مجلس پنجم و ششم چهره شاخص فراکسیون‌های مذکور محمد‌باقر نوبخت بود. در مجلس دهم اما از همان روزهای نخست تشکیل فراکسیون سوم، پایداری‌ها و کیهان آن را نتیجه فعالیت‌های اطرافیان لاریجانی دانستند که به دنبال ایجاد شکاف و تقویت بد‌بینی در جناح اصولگرایی هستند، اما آن‌ها غافل بودند که این شکاف از مدت‌ها قبل و در روز‌هایی که لاریجانی به عنوان حامی برجام مورد شدید‌ترین انتقادات آن‌ها قرار می‌گرفت، ایجاد شده بود و امروز فقط بیش از پیش روشن شده است. از سوی دیگر برخی اصلاح‌طلبان نیز از تشکیل چنین فراکسیونی ناراحت بودند و به کسانی‌که علی رغم حضور در لیست امید در جریان انتخابات، این روز‌ها به فراکسیون دیگری پیوسته‌اند، انتقاد داشتند، البته که آن‌ها به اشتباه انتظار یکسانیِ لیست انتخاباتی را آن هم در شرایط خاص انتخابات هفتم اسفند با فراکسیون‌های مجلس داشتند، اکثر اصلاح‌طلبان اما تشکیل فراکسیون سوم را به فال نیک گرفتند چرا‌که در مواضع پیدا و پنهان اعضای این فراکسیون، همراهی با دولت روشن بود.
فراکسیون سوم که فراکسیون مستقلان نامیده شد، طبق برآورد‌ها از انتخاب رئیس و هیئت رئیسه مجلس بین ۴۰ الی ۵۰ نماینده دارد. روزنامه کیهان نیز در گزارشی نوشته بود حدود ۳۰ نمیانده از اعضای فراکسیون ولایت در انتخابات نواب رئیس مجلس، از رای به حاج بابایی و دهقان منصرف شده‌اند که می‌توان حدس زد این‌ها همان کسانی بودند که راه خود را از اصولگرایان جدا کرده و فراکسیون مستقلان را تشکیل داده‌اند. با بررسی آمار می‌توان به تقریب، تعداد اعضای این فراکسیون را حدس زد و پی برد که هر چند این فراکسیون نمی‌تواند جریان‌ساز مجلس دهم باشد، اما همسویی آن با هر یک از دو جناح می‌تواند موجب به کرسی نشستن خواسته‌های آن جناح شده و آن‌ها را به اکثریت مجلس بدل کند. به بیان دیگر، اگر اصلاح‌طلبان همچنان به طرد نمایندگان عضو لیست امید که در انتخاب رئیس به عارف رای نداده‌اند، بپردازند، فرصت گرانبهای همراهی فراکسیون سوم در مجلس دهم را از دست خواهند داد.
لاهوتی سخنگوی فراکسیون مستقلان، آن را شبیه به فراکسیون رهروان ولایت در مجلس نهم دانسته که به تصویب برجام یاری رساند و نقش مهمی در پیشبرد اهداف دولت داشت. لاهوتی همچنین مشی این فراکسیون را همان مشی اعتدال می‌داند. اعضای این فراکسیون هدف خود را یاری رساندن به دولت در جهت پیشبرد برنامه‌های خود می‌دانند و معتقدند که تشکیل این فراکسیون، به افزایش قدرت دولت در مجلس منجر خواهد شد. از سوی دیگر خشم تندرو‌ها از تشکیل این فراکسیون بر کسی پوشیده نماند و آن‌ها که امیدوار بودند به دلیل مقابله با اصلاح‌طلبان و ریاست عارف بر مجلس، لاریجانی و اطرافیان او را در فراکسیون ولایت نگه دارند و رفته رفته هدایت این فراکسیون را در دست بگیرند، با هویدا شدن موقتی بودن این ائتلاف و نحیف تر شدن فراکسیون ولایت، خود را تنها‌تر از پیش دیدند، شبیه همانچه در روزهای پس از انتخابات انتظار می‌رفت. برخی اعضای فراکسیون مستقلان نیز جدا شدن خود از فراکسیون ولایت را به دلیل بیزاری از تندروی‌ها دانستند و اعلام کردند نمایندگانی که به صورت مستقل یا با پیروی از گفتمان اعتدال در انتخابات شرکت کرده‌اند، به عضویت در این فراکسیون در‌خواهند آمد.
فراکسیون مستقلان با ریاست کاظم جلالی و نایب رئیسی غلامرضا جعفر‌زاده و سیدمهدی فرشادان کار خود را آغاز کرده و حال باید دید واکنش تندرو‌ها، برای جلوگیری از شکست‌های خود در زمین زدن دولت چه خواهد بود؟ شکست‌هایی که به نظر می‌رسد با همراهی هر دو فراکسیون امید و مستقلان با دولت و پیروی هر دو فراکسیون از تاکتیک مقابله با تندرو‌ها در جهت دفاع از منافع ملی، دور از انتظار نخواهد بود، البته اگر اصلاح‌طلبان و حامیان دولت کمی بیش از پیش بینش به خرج داده و اهداف بلند‌مدت خود را همچون همان روشی که در روزهای انتخابات در پیش گرفتند، از نظر دور نگردانند. فراکسیون مستقلان هرچند اعضایی نامدار در خود نداشته باشد، اما با حضور برخی از چهره‌های نزدیک به لاریجانی و تأثیر‌گذار بودن جهت‌گیری اش به سمت هر یک از دو فراکسیون دیگر، می‌تواند در مجلس دهم نقشی بیش از آنچه پیش‌بینی می‌شود، ایفا کند.
