دکتر جواد شرف خانی - تحلیلگر اقتصادی
یکی از راهکارهای اصلی دستیابی به توسعه پایدار، رویکرد یکپارچه مبتنی بر پارادایم مدیریت انعطاف پذیر می باشد. در این پارادایم که در یک دهه اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته، سیاستگذاران بجای پاسخ مثبت به ابهامات، به دنبال ارایه پاسخ های متعدد و چند گانه هستند.
مفهوم توسعه پایدار، مفهومی بسیار مهم است، زیرا در برگیرنده اصولی است که شناخت، تحقق و حتی درک آنها، آینده ای روشن و بهتر را به ارمغان می آورد و ندانستن آنها، نابودی محیط زیست و حتی بشریت را به دنبال دارد. در فرایند توسعه پایدار، رشد اقتصادی و دسترسی به استانداردهای بهتر زندگی بدون از دست دادن منابع کمیاب طبیعی مد نظر است.
در واقع توسعه پایدار را می توان تلاش برای حمایت از آینده در زمان حال دانست.
توسعه پایدارشامل یک مجموعه مفروضات و ایده ال ها می باشد که عبارتند از:
۱-عدالت اجتماعی؛ همه مردم دارای حق برخورداری ازمحیطی هستند که بتوانند در آن محیط رشد و شکوفایی داشته باشند.
۲-کیفیت زندگی؛ تعریف کامل و گسترده تری از رفاه اجتماعی باید ارائه شود، به گونه ای که از این محدوده باید فراتر رود.
۳-یکپارچگی اجتماعی - محیطی؛ کلیه تصمیمات اقتصادی باید با توجه به آثاری که بر روی محیط زیست می گذارند اتخاذ شود.
۴-مشارکت؛ نهاد ها باید دوباره سازمان دهی شوند تا از طریق آنها زمینه شنیدن صداهای مختلف در فرایند تصمیم‌گیری فراهم شود.
۵-حفاظت محیطی؛ حراست از منابع و حمایت ازحیات جانوری و گیاهی از ضروریات به حساب می آید.
۶-تعهد بین نسلی؛ تصمیماتی که اتخاذ می گردد باید با توجه به آثاری باشد که بر محیط زیست نسل های آینده دارند.
برای توسعه پایدار باید سرمایه های کشور حفظ شوند و از آنها استفاده بهینه شود، بر اساس مدل سین (SCENE) سه شکل سرمایه - پایداری (Sustainability-Capital ) تعریف شده است؛
سرمایه اجتماعی، سرمایه محیطی و سرمایه اقتصادی.
هر کدام از حوزه های سرمایه فوق تعدادی مؤلفه عام دارد، مثلا در بحث سرمایه های اجتماعی می توان به سطح کیفیت زندگی، حقوق بشر، اشتغال و رویه های کار، مشارکت اجتماعی و توسعه اجتماعی، اعتماد عمومی ، رعایت اخلاقیات، رعایت و تبعیت از قوانین و مقررات، فساد و رشوه خواری و پولشویی اشاره کرد، یا برای سرمایه اکولوژیکی، کیفیت اکولوژیکی ، تنوع گونه های زیستی و منابع طبیعی، انتشار گازها، فاضلاب و ضایعات، اثرات زیست محیطی تولید و رعایت قوانین و مقررات زیست محیطی و یا اینکه برای سرمایه اقتصادی ، حیات اقتصادی ، سرمایه گذاری ها ،مالیات، بازارهای کارا و رشد اقتصادی مطرح می گردد، در این مدل هر کدام از مؤلفه ها از چهار منظر مورد بررسی قرار میگیرد که عبارتند از: کیفیت، کمیت، کارکرد و قلمرو آن.
مفهوم توسعه پایدار به دنبال این موضوع است که ملاحظات مربوط به اکولوژی حتما باید در فعالیت های اقتصادی و عمرانی لحاظ گردد و این ملاحظات شامل ایده ایجاد محیطی منطقی است که در آن ادعای توسعه به منظور تحقق اهداف کیفی تمامی جنبه های زندگی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
امروزه این مفهوم به عنوان یک دغدغه اساسی در تمامی دنیا مطرح گردیده است و انتظار می رود در دولت دوازدهم با استفاده بهینه از تمامی سرمایه های ملی از جمله سرمایه های اکولوژی،اجتماعی و اقتصادی بتواند ایران را به سمت توسعه پایدار سوق دهد.
