رویا ایلکا
بخش دوم
نشست نگاهی به مسائل کلی بخش مسکن در دوران دفاع مقدس در موسسه دین و اقتصاد برگزار شد، در بخش اول گزارش این نشست خواندیم که ناصر ذاکری کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به اینکه در کل سال های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ قرار بود که ۲۷۵ هزار واحد مسکونی ساخته شود که ۲۵۰ هزار واحد توسط بخش خصوصی و ۲۵ هزار واحد توسط دولت و در قالب خانه های سازمانی ساخته شود،گفت: این امر نشان می دهد بازهم دولت درگیربرنامه مسکن نیست وفقط اهدافی را مشخص کرده و تلاش می کند توسط بخش خصوصی آن ها را تحقق بخشد.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد در ادامه این نشست ذاکری با بیان اینکه در برنامه پنجم عدد رقم ها بزرگتر شده و مشکل مسکن بیشتر نمایان می شود،ادامه داد:هدف ساخت یک میلیون و پنجاه هزار واحد مسکونی که ۸۱۰هزار در شهرها و ۲۴۰ هزار در روستاها بوده است. که بخشی از آن در این برنامه محقق شده است.
وی با بیان اینکه برنامه چهارم درواقع از بین پنج برنامه موفق تر است اما در همین برنامه ها وضعیت شاخصها بدتر شده است،گفت: چون دارویی که دولت به اقتصاد کشور وارد میکند، تناسبی با شدت بیماری ندارد. در سال ۴۷ تراکم خانوار ۱٫۵۴ است. این عدد در طول برنامه چهارم بجای کاهش، افزایش پیدا میکند. در سال ۵۲ به ۱٫۶ میرسد یعنی واحدهای ساخته شده کمتر از جمعیت است.
وی با استناد به گزارش سال ۱۳۴۶ سازمان برنامه ،گفت : این گزارش نشان می دهد ۴۰% از خانوارهای شهری در یک اتاق زندگی می کنند و ۳۰% که وضعیتی بهتر دارند در دو اتاق زندگی میکنند و از زوایه دیگر در سال ۴۷، در شهرها برای هر هزارنفر، ۱۲۸ مسکن وجود دارد.
ذاکری با بیان اینکه در انتهای برنامه برای هرهزار نفر ۱۱۷ مسکن داریم،افزود:یعنی همین عدد هم نشان می دهد که تراکم تشدید میشود و باید ساخت و ساز این کمبودها را جبران نماید. در سال ۱۳۵۷ اجاره بها با مهاجرت جمعیت بیشتری به تهران، ۱۷٫۳% افزایش می یابد. همه این موارد نشان میدهد که برنامه های دولت پاسخگو نیست.
وی با بیان اینکه در سالهای پیش از انقلاب، یکی از برنامه های دانشجویان و فعالان سیاسی بازدید از گودنشینها و حلبی آبادها بود که عموما برای اعتراض و تغییر رژیم کافی بود و دست خالی برنمی گشتند،گفت: این مقدمات نشان می دهد که پس از پیروزی انقلاب و تشکیل حکومت انقلابی دولت با معضل گسترده مسکن اعم ازحاشیه نشین ها، فاقد مسکن ها و بدمسکن ها مواجه می شود.
ذاکری خاطرنشان کرد: در ۲۰ فروردین سال ۵۸، امام خمینی پیامی را صادر کردند و خبر افتتاح حساب ۱۰۰ را دادند که مردم و خیرین برای ساخت مسکن وارد صحنه شوند. و این حساب منتهی به تشکیل بنیاد مسکن شد.
این اقتصاددان افزود:توقعات مردمی و تبلیغات جهت دار گروههای سیاسی، دولت انقلابی و به دنبال آن دولت دوران دفاع مقدس را ناگزیر کرد تا برخورد جدی با معضل ریشه دار مسکن داشته باشد. در طی همین سال اشغال املاک توسط دانشجویان و گروههای سیاسی صورت گرفت و در این سالها جنگ نیز آغاز شده و جمعیت زیادی از مناطق جنگ زده به سمت سایر شهرها مهاجرت کردند.
وی خاطرنشان کرد:از جمله اقدامات دولت در بخش مسکن، واگذاری زمین در سالهای اولیه است. اقدامی هیجانی در سال اول که واکنشی به وضعیت تجارت زمین در قبل از انقلاب بود. که تجارتی پرسود بود.
ذاکری ادامه داد: ذهنیت انقلابیون این بود که مشکلات مسکن ناشی از، همین احتکار زمین از سوی افراد خاص است و با همان اندیشه انقلابی خارج از تهران زمین ها را تقسیم کنند و بین مردم توزیع شود شاید نمونه ای از مسکن مهر باشد.
وی با بیان اینکه در این دوره مناطق شهرداری تهران از ۱۲ منطقه به ۲۰منطقه افزایش بود و ساخت و ساز مسکن در دوره سال های ۵۸ و ۵۹ رونق گرفته است،گفت: یکی از کارهایی که دولت دوران دفاع مقدس و توسط مهندس میرحسین موسوی صورت گرفت، تدوین برنامه جامع ساخت و ساز بود. در سال ۱۳۶۱ برنامه جامعی ۲۰ ساله تدوین شد که تلاشی از سوی دولت بود برای بازگرداندن جامعه به ریل کار کارشناسی همراه با عقلانیت.
ذاکری افزود: با محاسباتی که صورت گرفته بود پیش بینی ساخت ۱۰میلیون واحد مسکونی بود. و این اولین بار است که دولت خود را مکلف به حل مسئله مسکن میداند.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از اقدامات دولت، تصویب قانون نحوه انجام معاملات مسکن است که در تیرماه سال ۶۰ انجام شده است،گفـت: در این قانون بنابر این است که هرکسی نتواند مسکن بخرد و برای تهیه مسکن باید مجوز تهیه می کرد و ۳۰۰ هزار متقاضی خرید مسکن بود اما فروشنده ای وجود نداشت.
این اقتصاددان با اشاره به اینکه تقویت و گسترش تعاونی های مسکن حرکت مهمی بود که دولت دوران دفاع مقدس انجام داد،گفت: دولت راه مناسب را در این دید که توزیع زمین انجام شود اما از طریق تعاونی های مسکن در اختیار مصرف کننده قرار دهد. درواقع دولت قصد داشت با این روش حضور مستقیم نداشته باشد. این روش ها برای استفاده از بخش خصوصی در این دولت موفق تر از سایر دولت ها بوده است.
ذاکری افزود: در سال ۵۴، ۵۴۰ تعاونی مسکن داریم با ۱۹۱ هزار عضو، اما یکی از معضلات این تعاونیها قیمت خرید زمین بوده است. و دولت هم خودش را کنار کشیده بود و همین امر باعث شد که تعاونی ها خیلی کار درخشانی نداشته باشند.
ادامه دارد....
