کدخبر: 48952
20:21
1395/09/24
علیرضا صادق-نبرد حلب به ایستگاه آخر رسیده است. مادر جنگ‌های سوریه در واپسین روزهای خود است و شورشیان مخالف دولت در گوشه‌ای از شهر محاصره شده اند. با این حال گویی سرنوشت جنگ سوریه آن است که در هر مقطعی تلخ‌ترین صحنه‌های ممکن را در مقابل دیدگان حیرت‌زده جهانیان نمایش دهد. در حالی که پیشرفت‌های سریع نیروهای ارتش سوریه در شرق حلب ادامه دارد، مسئله تخلیه غیرنظامیان و شرایط تسلیم نیروهای شورشی به یک معضل بزرگ و یک نگرانی عمده مبدل شده است.
سه‌شنبه شب گزارش‌های منابع مختلف خبری حکایت از آن داشت که در جلسه‌ای که بین مخالفان و ارتش سوریه برگزار شده است شرایط تسلیم و خروج شورشیان و غیرنظامیان مورد توافق قرار گرفته است. بر مبنای این توافق قرار بود که شرایط خروج شورشیان از این مناطق از ساعت ۵ صبح دیروز مهیا شود. به گزارش پایگاه خبری المصادر این جلسه با وساطت ترکیه و روسیه تشکیل شده بود و بر مبنای آن اتوبوس‌های ارتش سوریه مخالفان را که حق داشتند سلاح‌های سبک خود را به همراه داشته باشند به جنوب غرب حلب منتقل می‌کردند تا از آن جا به ادلب بروند. جایی که احتمالا آخرین صحنه نبرد سوریه خواهد بود. در مورد شرایط خروج غیرنظامیان از این مناطق البته اخبار ضد و نقیضی وجود داشت و روشن نبود که آیا غیرنظامیان می‌توانند در صورت تمایل به همراه شورشیان از حلب خارج شوند یا خیر.
در هر حال اتوبوس‌های سبز رنگ منقش به پرچم سوریه و عکس بشار اسد که از ساعت ۵ صبح در نقاط تعیین شده با موتورهای روشن ایستاده بودند، خالی باقی ماندند و تا لحظه تنظیم این گزارش هیچ فردی اعم از شورشیان و غیرنظامیان از مناطق تحت محاصره در شرق حلب خارج نشده‌اند. علاوه بر این آتش بس بین طرفین در این مناطق هم شکسته شده و آتشباری طرفین از سر گرفته شده است.
دلیل معلق ماندن توافق هنوز روشن نیست. المصادر از قول منابع نظامی سوریه گزارش داده است که این اتفاق به دلیل اختلافات داخلی شورشیان روی داده است در مقابل رویترز مدعی شده است که برخی از طرف‌های درگیر خواستار افزودن شدن شروطی به این توافق شده‌اند که از جمله آن‌ها خروج همزمان زخمی‌ها از دو شهرک فوعه و کفریا است که در محاصره شورشیان قرار دارند. هنوز روشن نیست که چه تعداد از غیرنظامیان در مناطق کوچک تحت تسلط شورشیان باقی مانده‌اند. شبکه CNN این رقم را حدود ۵۰ هزار نفر ذکر کرده است. در تحولی که به نظر جدای از توافق مورد نظر است، وزارت امور خارجه روسیه دیروز اعلام کرد که در ۲۴ ساعت قبل از آن ۳۶۶ فرد مسلح و ۶۰۰۰ غیرنظامی از مناطق محاصره شده خارج شده‌اند. هنوز روشن نیست که چه تعداد از شورشیان و غیرنظامیان قصد خروج از این مناطق را دارند برخی منابع این رقم را ۴۰۰۰ شورشی و ۱۵۰۰۰ غیرنظامی اعلام کرده‌اند.
وضعیت حلب نمادی کامل از وضعیت جنگ داخلی سوریه است. دولت و ارتش این کشور با حمایت و پشتیبانی هوایی روسیه در موقعیت برتری کامل قرار گرفته‌اند و با شکست شورشیان در حلب آخرین منطقه بزرگ شهری تحت تسلط مخالفان اسد هم از تسلط آن‌ها خارج شده است. شورشیان بعد از خروج از حلب به سمت شمال این کشور و مرزهای ترکیه خواهند رفت. جایی که ارتش ترکیه مدت‌هاست به صورت آشکار در آن مداخله نظامی کرده است و کوشیده است شورشیان مورد حمایت خود را در بخش‌هایی از این مناطق تقویت و تثبیت کند. این کار دولت ترکیه هم با انگیزه ایجاد یک منطقه حائل در خاک سوریه برای استقرار شورشیان و پناهندگان وهم با هدف جلوگیری از قدرت گیری بیشتر کردهای سوریه صورت گرفته است.
همزمان و در شرایطی که توجه عمده ارتش سوریه و روسیه به مبارزه با شورشیان در خاک حلب معطوف شده است، گروه داعش به سمت شهر تاریخی پالمیرا پیشرفت کرده است و بنا بر برخی گزارش‌ها دوباره بر این شهر مسلط شده است.
نکته مهم دیگر در تحولات اخیر برقرار شدن کانال مذاکره میان روسیه و ترکیه است. ترکیه به عنوان یکی از حامیان اصلی شورشیان در سوریه، به احتمال زیاد در پی مدیریت منافع خود در صحنه سیاسی این کشور است و از این رو کوشیده است تا به روسیه نزدیک شود. نزدیکی که البته به دلیل بالا گرفتن اختلافات ترکیه با غرب تشدید شده است.
آنچه بر ابهام شرایط و آینده سوریه افزوده است، روشن نبودن رویه‌ای است که دولت جدید ایالات متحده در قبال این کشور و بحران آن در پیش خواهد گرفت. هر چند با توجه به رویکرد انزواگرایانه ترامپ وبی‌میلی او به درگیر شدن در جنگی جدید از یک سو و رابطه خوب او و وزیر خارجه پیشنهادی‌اش ریک تیلرسون با روسیه و شخص پوتین بعید به نظر می‌رسد که دولت جدید ایالات متحده رویکرد مداخله‌جویانه در قبال سوریه داشته باشد.
با در نظر داشتن موارد پیش گفته می‌توان چنین نتیجه گرفت که در ماه‌های آینده همچنان دولت سوریه دست بالا را در تحولات این کشور خواهد داشت. هر چند تا برقراری کامل ثبات و یکپارچگی در این کشور راهی طولانی و ناهموار در پیش است.
