جوانان سرمایه‌ی معنوی و اراده‌ی معطوف به آینده یک ملت هستند

جهان اقتصاد؛ خاطره کلیبری مدیر کل مشارکت های اجتماعی وزارت ورزش و جوانان در مراسم افتتاحیه اجلاس گفتگوی جوانانD-8 که در شهر باکو در حال برگزاری است سخنرانی کرد.

وی در سخنان خود عنوان داشت: همکاری میان جوانان کشورهای عضو D-8 می‌تواند منطقه ما را به الگویی الهام‌بخش از همبستگی، نوآوری، صلح و توسعه پایدار تبدیل کند. هر اقدامی که امروز در جهت توانمندسازی و مشارکت جوانان صورت گیرد، سرمایه‌گذاری بر تمدن و پیشرفت فردای منطقه خواهد بود.

کلیبری افزود: ما معتقدیم جوانان، پیش از هر چیز، سرمایه‌ی معنوی و اراده‌ی معطوف به آینده یک ملت هستند. پیشرفت واقعی آنگاه محقق می‌شود که جامعه بستری فراهم کند تا استعدادهای نهفته جوانان، در مسیر ایجاد ارزش ــ اعم از اقتصادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی ــ آزادانه شکوفا شود. اینجاست که مفهوم توسعه انسانی، از بهبود شاخص‌های زندگی فراتر رفته و به معنابخشی به زندگی جمعی تعالی می‌یابد.

متن کامل سخنرانی کلیبری مدیر کل مشارکت های اجتماعی وزارت ورزش و جوانان در افتتاحیه این اجلاس به این شرح است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

حضار گرامی

نمایندگان محترم کشورهای عضو

دوستان عزیز و جوانان ارجمند

درود و سلام من را بپذیرید. مایه افتخار و خوشوقتی عمیق است که امروز در کشور دوست و همسایه، جمهوری آذربایجان حضور دارم و از میزبانی گرم دولت این کشور صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم.

موضوع این گردهمایی، جوانان است؛ نیرویی که اگر به‌درستی شناخته، پرورش و میدان داده شود، نه‌تنها محرک پیشرفت کشورها بلکه خود خالق تمدن‌های نوین است. امروز قصد دارم از سه منظر به این نیرو بنگرم: نخست، به‌مثابه سرمایه انسانی در نظریه‌های توسعه؛ دوم، به‌عنوان نهادی اجتماعی در قالب سازمان‌های مردم‌نهاد؛ و سوم، به‌عنوان پروژه‌ای تمدنی در تجربه جمهوری اسلامی ایران.

در ادبیات متعارف توسعه، جوانان اغلب صرفاً به‌عنوان نیروی کار یا بخش اقتصاد آینده دیده می‌شوند؛ اما چنین نگاهی، قامت رفیع این قشر را به یک نقش محدود اقتصادی تقلیل می‌دهد. ما معتقدیم جوانان، پیش از هر چیز، سرمایه‌ی معنوی و اراده‌ی معطوف به آینده یک ملت هستند. پیشرفت واقعی آنگاه محقق می‌شود که جامعه بستری فراهم کند تا استعدادهای نهفته جوانان، در مسیر ایجاد ارزش ــ اعم از اقتصادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی ــ آزادانه شکوفا شود. اینجاست که مفهوم توسعه انسانی، از بهبود شاخص‌های زندگی فراتر رفته و به معنابخشی به زندگی جمعی تعالی می‌یابد.

اما این شکوفایی، در خلأ رخ نمی‌دهد. جوانان برای بروز توانمندی‌های خود نیازمند نهادهای واسط و پشتیبان هستند؛ نهادهایی که انرژی، استعداد و خلاقیت آنان را به ظرفیت‌های ملموس توسعه تبدیل کنند. در این میان، NGOهای جوانان نقش بی‌بدیلی دارند. این نهادها سه کارکرد استراتژیک دارند: نخست، کارکرد آموزشی-مهارتی؛ NGOها دانشگاه‌های میدانی جامعه هستند. جوانان در این نهادها، فراتر از تئوری، مهارت‌هایی چون کار گروهی، مدیریت پروژه، تفکر انتقادی و کارآفرینی اجتماعی را در بستر واقعی مشکلات جامعه می‌آموزند. به‌عنوان مثال، یک NGO محیط‌زیستی علاوه بر آموزش دانش اکولوژیک، شیوه‌های تأمین مالی، تعامل با نهادهای حکومتی و بسیج افکار عمومی را نیز به اعضای خود آموزش می‌دهد و آنان را به فعالانی توانمند در عرصه اجتماعی و اقتصادی تبدیل می‌کند.

دوم، کارکرد اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم؛ NGOها خود می‌توانند مشاغل سبز، فرهنگی، دیجیتالی و اجتماعی ایجاد کنند و همزمان با شناسایی نیازهای محلی و پرورش ایده‌های جوانان، زمینه راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها و تعاونی‌ها را فراهم کنند. در ایران، بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا در حوزه فناوری اطلاعات، گردشگری پایدار و صنایع خلاق از دل این نهادها برخاسته‌اند و پیوندی میان ایده‌های جوان و حمایت‌های دولتی و خصوصی ایجاد کرده‌اند.

سوم، کارکرد هویت‌ساز و تمدنی؛ NGO به جوانان هویت جمعی مبتنی بر مسئولیت‌پذیری می‌بخشند. جوان در این فضا، خود را نه یک شهروند منفعل، بلکه یک سازنده و مشارکت‌گر فعال جامعه می‌بیند. این حس تعلق و توانمندی، پایه هر حرکت تمدنی بزرگ است و به شکل‌گیری نسل‌های پیشرو در حوزه‌های علم، فناوری و فرهنگ کمک می‌کند.

در جمهوری اسلامی ایران، رئیس جمهور دکتر پزشکیان باور عمیقی به جوان‌محوری، جامعه‌محوری و عدالت مشارکتی دارد. ما بر این باوریم که مسائل محلات، شهرها و حتی کشورها، زمانی حل می‌شوند که جوانان به‌جای حاشیه‌نشینی، در متن تصمیم‌سازی قرار بگیرند.

برای تحقق اهداف D‑8 در زمینه شبکه‌سازی و هم‌افزایی جوانان، جمهوری اسلامی ایران تجربه‌های موفقی دارد.

شبکه ملی «ایران‌یاران جوان» یک شبکه فراگیر است که زمینه ارتباط، تبادل تجربه و اجرای طرح‌های مشترک جوانان را فراهم کرده و ظرفیت‌های انسانی آنان را به‌طور سازمان‌یافته فعال می‌کند. این شبکه نشان داده است که همکاری و شبکه‌سازی میان جوانان، موتور محرک توسعه و نوآوری است و می‌تواند تجربه‌ها و ایده‌ها را به سطح بین‌المللی ارتقا دهد.

همچنین سامانه جامع «جوان‌پلاس» نیز نمونه‌ای موفق از بهره‌گیری از فناوری برای مشارکت فعال نسل جوان است. این سامانه خدمات آموزشی، مهارتی و کارآفرینی را در اختیار جوانان قرار می‌دهد و با ایجاد امکان دسترسی به منابع، فرصت‌های عملی و مشاوره تخصصی، محیطی امن برای رشد و شکوفایی استعدادها فراهم می‌کند.

در جمهوری اسلامی ایران، تمرکز ما برای تقویت نقش جوانان در D‑8 بر چند محور اصلی است. نخست، ایجاد و تقویت شبکه‌های مشترک میان جوانان کشورهای عضو، شبکه‌هایی که امکان تبادل مهارت‌ها، ایده‌های نوآورانه و تجربیات موفق را فراهم کند و زمینه همکاری عملی میان جوانان را در سطح منطقه‌ای گسترش دهد. دوم، حمایت از مشارکت جوانان در پروژه‌های دانش‌بنیان و کارآفرینی؛ پروژه‌هایی که ظرفیت‌های محلی و منطقه‌ای را تقویت کرده و فرصت‌های واقعی شغلی و نوآوری برای نسل جوان ایجاد می‌کنند. و سوم، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی و انرژی‌های پاک برای ایجاد فرصت‌های اقتصادی پایدار، حفاظت از محیط زیست و ارتقای تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی جوامع، تا توسعه‌ای پایدار و متوازن محقق شود.

برای عملیاتی کردن این اهداف، جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می‌کند:

1. ایجاد شبکه مشترک نوآوری و توسعه پایدار جوانان D‑8

این شبکه امکان تبادل تجربیات، توسعه مهارت‌ها و اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه فناوری‌های نو، اقتصاد سبز، کارآفرینی اجتماعی و توانمندسازی نسل آینده را فراهم می‌کند و ظرفیت‌های انسانی و فناورانه منطقه را به حداکثر می‌رساند.

2. راه‌اندازی صندوق حمایتی پروژه‌های داوطلبانه و اجتماعی جوانان D‑8

این صندوق منابع مالی، آموزش و فرصت‌های عملیاتی لازم برای جوانان را فراهم می‌کند، به ویژه در پروژه‌های مرتبط با انرژی‌های پاک، حفاظت محیط زیست و نوآوری اجتماعی، تا جوانان بتوانند نقش واقعی و مؤثری در حل مسائل محلی و منطقه‌ای ایفا کنند.

علاوه بر این، پیشنهاد می‌شود که در قالب همکاری‌های میان‌کشوری، برنامه‌هایی برای تبادل استعدادهای جوان در حوزه‌های علمی، فناوری، کارآفرینی اجتماعی، هنر و ورزش و همچنین برگزاری همایش‌های دوره‌ای کارآفرینی و نوآوری جوانان D‑8 با حمایت بخش خصوصی ایجاد شود. همچنین راه‌اندازی بانک ایده‌های مشترک می‌تواند کمک کند تا مسائل منطقه‌ای، از جمله مدیریت آب، توسعه گردشگری پایدار و مقابله با پیامدهای تغییرات اقلیمی، به شکل نوآورانه و مشترک حل شوند.

حضار محترم

جوانان تنها سرمایه آینده کشورها نیستند؛ آنان شریک فعال توسعه و نوآوری امروزند. همکاری میان جوانان کشورهای عضو D‑8 می‌تواند منطقه ما را به الگویی الهام‌بخش از همبستگی، نوآوری، صلح و توسعه پایدار تبدیل کند. هر اقدامی که امروز در جهت توانمندسازی و مشارکت جوانان صورت گیرد، سرمایه‌گذاری بر تمدن و پیشرفت فردای منطقه خواهد بود.

امیدوارم این نشست، نقطه شروع همکاری‌های عملی و ماندگار میان جوانان کشورهای عضو D‑8 باشد.