سقوط سودآوری و ارزآوری؛ فولاد ایران زیر فشار ناترازی انرژی و سیاستهای ارزی
صنعت فولاد ایران که پیشتر یکی از ستونهای اصلی ارزآوری بود، اکنون تحت فشار شدید «ناترازی انرژی» و سیاستهای ارزی قرار دارد. طی پنج سال اخیر: قیمت برق برای فولادسازان ۲۳ برابر و قیمت گاز ۱۴ برابر شده است، در حالی که قیمت شمش فولادی تنها ۵ برابر رشد کرده است.
این ناترازی هزینه، قدرت رقابت ایران را در برابر رقبای منطقهای مانند عربستان و عمان که گاز را با یک سوم قیمت ایران دریافت میکنند، به شدت کاهش داده است. سیاستهای بازگشت ارز با نرخ نیما و ظهور کارتهای بازرگانی یکبار مصرف باعث کاهش قدرت رقابتی و شکاف قیمتی در صادرات مستقیم شرکتهای فولادی و کارتهای بازرگانی به سبب تخفیفهای غیرواقعی در سال جاری شده است. به طوری رقم اختلافی در شمش به ۷۰ دلار هم رسیده است.
در نتیجه، حاشیه سود شرکتهای بزرگ از ۳۳٪ به ۱۲٪ سقوط کرده و شرکتهای کوچک در آستانه تعطیلی یا تولید سر به سر هستند. پیامدهای این بحران شامل تهدید دو میلیون شغل، کاهش درآمد ناخالص ملی و کاهش ارزآوری کشور است. همچنین، صنایع وابسته مانند ساختمان، خودرو و لوازم خانگی با کاهش عرضه و افزایش هزینه مواجه میشوند و جایگاه دهم جهانی ایران در تولید فولاد به خطر افتاده است.
اصلاح فوری سیاستهای ارزی (عرضه ارز صادراتی کل زنجیره در تالار دوم بازار توافقی)، رفع محدودیتهای انرژی، حذف عوارض صادراتی و تشویق سرمایهگذاری در پروژههای نیروگاهی؛ این اقدامات میتواند سالانه ۱۰ میلیارد دلار ارزآوری ایجاد کند و جایگاه رقابتی فولاد ایران را حفظ نماید.
