تحلیلگر بازار سرمایه در گفت و گو با جهان اقتصاد:آینده صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران، تهدید یا فرصت؟
راضیه احمدوند
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی بازار سرمایه، در سال‌های اخیر نقش پررنگی در توسعه اقتصادی و ارتقای شفافیت بازارهای مالی ایران ایفا کرده‌اند. این نهادهای مالی واسطه، با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و هدایت آنها به سمت بازارهای مختلف، توانسته‌اند سطح مشارکت عموم مردم در اقتصاد را افزایش داده و به بهبود مدیریت ریسک کمک کنند. اما با توجه به شرایط پیچیده اقتصادی و نوسانات بازارهای داخلی و بین‌المللی، آینده صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران با مجموعه‌ای از فرصت‌ها و تهدیدات همراه است که نیازمند بررسی دقیق و برنامه‌ریزی راهبردی است.
افشین راد، تحلیلگر بازار سرمایه، در گفتگو با جهان اقتصاد آینده صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران را ترکیبی از فرصت‌ها و چالش‌های پیچیده می‌بیند که باید با دقت و هوشمندی مورد بررسی قرار گیرد.
به باور او، صندوق‌های سرمایه‌گذاری طی سال‌های اخیر به عنوان یکی از ابزارهای مهم و واسطه‌ای در بازار سرمایه کشور نقش بسزایی داشته‌اند. این صندوق‌ها با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد از اقشار مختلف جامعه و هدایت آنها به سوی بازارهای مالی، توانسته‌اند به افزایش سطح مشارکت عمومی در اقتصاد کشور کمک کنند. علاوه بر این، با تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌ها و کاهش هزینه‌های ورود برای سرمایه‌گذاران خرد، ریسک کلی سرمایه‌گذاری را به طرز قابل توجهی کاهش داده‌اند. به این ترتیب، افراد بیشتری امکان بهره‌مندی از فرصت‌های بازدهی بازارهای مختلف را پیدا کرده‌اند که این امر به رشد و توسعه بازار سرمایه کمک شایانی کرده است.
وی افزود: فضای اقتصادی ایران در چند سال اخیر با نوسانات شدید اقتصادی و سیاسی روبرو بوده که این شرایط، چالش‌های اساسی برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری ایجاد کرده است. در واقع، نوسانات نرخ ارز، تورم بالا، و تحولات سیاسی می‌توانند به شدت اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داده و باعث خروج منابع مالی از صندوق‌ها شوند. این وضعیت باعث شده مدیریت ریسک برای مدیران صندوق‌ها به یکی از اولویت‌های حیاتی تبدیل شود و نیازمند اتخاذ استراتژی‌های پیچیده و انعطاف‌پذیر باشد. علاوه بر این، او به محدودیت‌های زیرساختی نیز اشاره دارد که هنوز در سیستم مالی کشور وجود دارد؛ کمبود زیرساخت‌های فناورانه و عدم به‌روزرسانی‌های لازم در سیستم‌های مدیریت صندوق‌ها، یکی از موانع مهم توسعه این نهادهای مالی است. همچنین، محدودیت‌های قانونی که گاهاً فرآیند ثبت و نظارت بر صندوق‌ها را پیچیده می‌کند، به همراه ضعف آموزش سرمایه‌گذاران در زمینه شناخت کامل ریسک‌ها، از دیگر مواردی است که توسعه بهینه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را به تاخیر می‌اندازد.
از منظر افشین راد، نقش نهادهای سیاست‌گذار و سازمان بورس در بهبود وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسیار حیاتی است. ایجاد قوانین شفاف و به‌روز، حمایت از نوآوری در طراحی صندوق‌ها، و تسهیل فرآیندهای ثبت و پذیرش صندوق‌ها می‌تواند بستری مناسب برای رشد پایدار این بخش فراهم آورد.
او همچنین معتقد است: آموزش مداوم و ارتقای دانش سرمایه‌گذاران، به ویژه سرمایه‌گذاران خرد، کلید اصلی افزایش اعتماد عمومی و پایداری صندوق‌ها است. در این میان، توسعه فناوری‌های مالی (فین‌تک) می‌تواند به عنوان یک محرک قدرتمند در بهبود عملکرد صندوق‌ها ایفای نقش کند؛ استفاده از ابزارهای هوشمند مدیریت ریسک، پلتفرم‌های آنلاین برای شفافیت بیشتر، و کاهش هزینه‌های عملیاتی از جمله مزایای این فناوری‌هاست که می‌تواند بهره‌وری صندوق‌ها را افزایش دهد و آنها را برای مواجهه با شرایط پرنوسان بازار آماده‌تر سازد.
افشین راد معتقد است که آینده صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران به میزان توانایی آنها در تطبیق با تحولات بازار و پذیرش فناوری‌های نوین بستگی دارد. صندوق‌هایی که ساختارهای مدیریتی خود را مدام به‌روزرسانی کنند، اطلاعات را با شفافیت کامل در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهند و خدمات متنوع و مبتنی بر فناوری ارائه کنند، قطعاً موفق‌تر خواهند بود. این صندوق‌ها نه تنها می‌توانند سرمایه‌گذاران بیشتری جذب کنند، بلکه به عنوان محرک‌های اصلی توسعه بازار سرمایه و حتی اقتصاد کلان کشور ایفای نقش کنند. به بیان ساده‌تر، این صندوق‌ها در صورتی که بتوانند چابکی و نوآوری را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دهند، می‌توانند فرصت‌های ناشی از تحولات اقتصادی را به بهترین شکل تبدیل به موفقیت کنند و از تهدیدات موجود نیز به سلامت عبور کنند.
در نهایت، افشین راد تاکید کرد: صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اگر با حمایت مناسب نهادهای نظارتی و استفاده بهینه از فناوری‌های روز، به سمت حرفه‌ای‌تر شدن حرکت کنند، می‌توانند نقش محوری در رشد اقتصادی ایران ایفا کنند. آنها می‌توانند به عنوان پل ارتباطی بین سرمایه‌گذاران خرد و بازارهای مالی عمل کرده و با مدیریت ریسک هوشمند، به پایداری بازارهای سرمایه کمک کنند. آینده صندوق‌های سرمایه‌گذاری، در عین حال که پرچالش است، سرشار از فرصت‌هایی است که تنها با مدیریت درست و برنامه‌ریزی راهبردی می‌توان از آن بهره برد.
