گرانی مجدد در کمین سفرهای بین‌شهری

جهان اقتصاد: تجربه سفر با اتوبوس در ایران، یادآور دود، بوی بد، خدمات نامطلوب، کثیفی و تصادف های مرگبار است که ریشه در کیفیت خدمات ارائه شده به شهروندان دارد تا جایی که تردد بین شهری با اتوبوس، تا حدود زیادی مختص اقشار کم درآمد جامعه شده است. امری که علت آن قیمت پایین بلیت اتوبوس نسبت به سایر وسایل نقلیه است اما به نظر می رسد این معادله قرار است بر هم بخورد و این وسیله ارزان قیمت برای تردد بین شهری، برای اقشار کم درآمد گران شود.

در همین رابطه، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های مسافربری در صحبت هایی گفته است که سال گذشته هزینه نرخ حمل و نقل به ازای هر نفر- کیلومتر ۲ هزار و ۸۵۰ تومان بود اما آنچه ما از مسافران دریافت می‌کنیم ۶۵۰ تومان است. امسال نیز گرچه نرخ حمل و نقل به ازای هر نفر- کیلومتر افزایش داشته، اما نرخ‌های ما همچنان ثابت مانده است.

وی، اصلاح نرخ‌ها در راستای ضربه نخوردن فعالان این صنف را لازم برشمرد اما در عین حال یادآور شد: مشتریان ما از مردم عادی و عموما اقشار کمتر برخوردار و آسیب پذیر جامعه هستند که در تغییر نرخ‌ها باید شرایط آنان نیز لحاظ شود.

با وجود این صحبت ها، سوال اساسی این است که برای مثال قیمت 642 هزار تومانی اتوبوس تهران به تبریز قرار است تا چه میزان گران شود که اقشار کم درآمد از عده آن برآیند؟ آیا گرانی 200 هزار تومانی این بلیت گره از کار مشغولین در این صنف باز می کند؟ پاسخ مشخص است که این گرانی های اندک کمکی به فعالین در این صنف نمی کند و گرانی بیش از این میزان نیز مردم را حتی برای سفرهای ضروری نیز در مضیقه قرار می دهد.

باید توجه داشت که این سقف قیمت نیست. برای نمونه اگر امروز سه شنبه در میانه هفته بخواهید از پایانه بیهقی تهران به شیراز سفر کنید باید مبلغ 924 هزار تومان پرداخت کنید، 12 ساعت در مسیر ناهموار تهران به شیراز دود و تهویه بد اتوبوس را تحمل کنید و در تجربه سخت و طاقت فرسا بالاخره به مقصد برسید. این شرایط سخت از آن جهت در ایران به صورت ملموس قابل احساس است که عمر ناوگان مسافرتی بین شهری از 15 سال بیشتر شده است که وضعیتی نامطلوب در مقایسه با ناوگان اتوبوسی غالب کشورهای جهان است. وضعیتی بد که پس از اعمال تحریم ها علیه ایران حاصل شد و شاید در نگاهی کلان باید امیدوار بود تا تحریم ها علیه ایران در سال جاری رفع شود تا شاید، چند سال دیگر، وضعیت ناوگان حمل و نقل بین شهری بهبود یابد. شاید در آن وضعیت، گران کردن قیمت بلیت اتوبوس معقول تر باشد زیرا حداقل مسافران از کیفیت خدمات و ایمنی جا به جایی تا حد بیشتری خیالشان راحت باشد.

از سوی دیگر، فعالان حوزه حمل و نقل مسافری بین شهری در حالی مدعی هستند که قیمت بلیت اتوبوس افزایش پیدا نکرده است که 6 ماه پیش برای سفر به تبریز حدود 400 هزار تومان باید پرداخت می شد و برای سفر به شیراز نیز قیمت ها در حدود 520 هزار تومان بود که در حال حاضر رقم ها به مراتب بیش از این است.

این تازه قسمتی از ماجرای بحرانی حمل و نقل بین شهری است و از هفته های آتی که موج سفرهای زمینی به مرز مهران، شلمچه و خسروی برای عزیمت به عتبات شروع می شود، باید منتظر مشکلات بیشتر نیز بود و عملا در آن زمان است که مشکل کمبود اتوبوس بین شهری نیز به صورت جدی احساس می شود و مردم برای کارهای ضروری خود نیز قادر نخواهند بود تا از سفرهای زمینی بین شهری استفاده کنند.

آن چه مشخص است، در کوتاه مدت وضعیت اتوبوس های بین شهری بهبود پیدا نمی کند. امری که سبب می شود که هم رانندگان ناراضی باشند و هم مردم در فشار بیشتری برای سفر قرار گیرند. دردی که مشخصا با هیچ مسکنی بهبود پیدا نمی کند و حتی گرانی 50 درصدی بلیت اتوبوس ها نیز برای رانندگان با توجه به گرانی قطعات و افزایش هزینه ها پاسخگو نخواهد بود و صرفا فشار را بر قشر ضعیف جامعه دوچندان می کند تا جایی که باید سفره سفرهای خود را نیز کوچک تر کنند.