به بهانه روز جهانی محیط زیست؛ سخت چون فولاد، سبز چون زندگی
در عصری که اغلب از «توسعه» سخن گفته می‌شود، پرسش بنیادین همچنان باقی است: توسعه به چه بهایی؟ آیا می‌توان صنعتی پیش رفت، بدون آنکه نفس طبیعت را تنگ کرد؟پاسخ این پرسش، دیگر در سطح شعار یا آرزو نیست؛ بلکه در دل تجربه‌هایی واقعی و انباشته از کنش‌های موثر قابل ردیابی است. در ایران امروز، با وجود فشارهای خارجی، تحریم‌های فزآینده و کمبود منابع طبیعی، برخی شرکت‌ها نشان داده‌اند که راهی متفاوت نیز ممکن است.
فولاد خوزستان، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در منطقه غرب آسیا، امروز صرفاً یک بنگاه صنعتی نیست؛ بلکه به‌مثابه یک «پلتفرم نهادساز» در حوزه توسعه پایدار عمل می‌کند. این شرکت در سال‌های اخیر، بدون آنکه از دامنه تولید و صادرات خود بکاهد، توانسته است روایتی بدیل از پیوند صنعت و محیط زیست ارائه دهد.
توسعه بیش از ۵۵۰ هکتار فضای سبز در محوطه صنعتی و پیرامون آن، آن هم در حالی که الزام قانونی صرفاً ۱۰۰ هکتار بوده، نه‌فقط یک عمل مسئولانه، بلکه یک انتخاب راهبردی است. در اقلیمی گرم و خشک چون خوزستان، این میزان فضای سبز نه‌تنها به کاهش دمای منطقه صنعتی کمک کرده، بلکه در کنترل ذرات معلق، تثبیت خاک و بازسازی اکولوژیکی محیط نقش محوری ایفا کرده است. این اقدام، یک بازتعریف از مسئولیت اجتماعی در حوزه صنعت است که برخلاف بسیاری از رویکردهای سطحی، ریشه در برنامه‌ریزی پایدار دارد.
از سوی دیگر، پروژه‌های بازچرخانی آب که اکنون بیش از ۸۵ درصد از آب مصرفی کارخانه را پوشش می‌دهد، نمونه‌ای از گذار از مصرف‌گرایی کلاسیک به بهره‌وری بوم‌محور است. در شرایطی که بحران آب در جنوب غرب کشور به یک تهدید ساختاری بدل شده، این دستاورد، صرفاً یک صرفه‌جویی فنی نیست؛ بلکه نوعی مداخله در مدیریت تعارض میان صنعت و منابع حیاتی محسوب می‌شود.
سرمایه‌گذاری ۲۶۰۰ میلیارد تومانی این شرکت در پروژه‌های زیست‌محیطی از سال ۱۴۰۰ تاکنون، خود گویای تغییری جهت‌دار در منطق اداره‌ی صنعتی است. از نصب سیستم‌های پیشرفته غبارگیر و فیلترهای کنترل آلاینده گرفته تا آغاز عملیات اجرایی نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی در بهبهان، همه و همه نشان می‌دهد که فولاد خوزستان، محیط زیست را نه‌به‌مثابه مانعی، بلکه به‌عنوان بخشی از زیربنای رقابت‌پذیری صنعتی بازشناخته است.
شاید مهم‌تر از هر اقدام فنی، این نگاه راهبردی باشد: اینکه حفظ طبیعت، الزامی از بیرون نیست؛ بلکه تداوم بقای درون است. همین نگرش است که باعث شده فولاد خوزستان در سطح کلان نیز مورد تقدیر قرار گیرد. بازدیدها و تاییدهای رسمی مقامات ارشد محیط زیست کشور، نشانه‌ای از آن است که این مسیر، قابلیت الگوشدن دارد؛ نه فقط برای صنایع فولادی، بلکه برای تمام بنگاه‌هایی که در پی ترکیب «توسعه» با «پایداری» هستند.
در روز جهانی محیط زیست، فولاد خوزستان تصویری از آینده‌ای ممکن را پیش‌روی ما می‌گذارد؛ آینده‌ای که در آن، صنعت و طبیعت نه در تقابل، بلکه در تعادل‌اند. جایی که رشد اقتصادی، در جدال با اکوسیستم‌ها تعریف نمی‌شود، بلکه در کنار آن‌ها پیش می‌رود. این مسیر ساده نبوده و نخواهد بود، اما تجربه فولاد خوزستان نشان می‌دهد که انتخاب آن، ممکن، مطلوب و پایدار است.
