ویروس فرسودگی به اتوبوس‌های بین‌شهری رسید

جهان اقتصاد: ترمینال های مسافرتی در هر شهر برای عموم شهروندان یکی از مکان های نامطلوب به شمار می رود که عمده این حس ناخوشایند به این مکان ها ریشه در فرسودگی و آلایندگی بی حد و حصر اتوبوس های فرسوده حاضر در آن ها دارد. ترکیبی که به شکل ویژه در ترمینال های غرب و جنوب تهران دیده می شود و احتمالا به زودی به پایانعه شرق و بیهقی نیز به شکلی علنی تر این ویروس فرسودگی سرایت می کند.

همین چند روز پیش بود که مرکز ملی آمار اطلاعاتی از جاده ها، ناوگان حمل و نقل عمومی و چند شاخص دیگر در این حوزه منتشر کرد که براساس آن، متوسط عمر ناوگان مسافری بین شهری افزایش یافته است. طبق اطلاعات مرکز آمار، متوسط عمر ناوگان مسافری در پنج سال گذشته به ترتیب ۱۰.۶۰، ۱۱.۶۰، ۱۲.۴۲، ۱۴.۴۷ و ۱۵.۵۴ سال بوده که حدود 5 سال افزایش یافته است.

به عبارت دیگر امروز، متوسط عمر اتوبوس هایی که شهروندان با آن ها در مسیرهای بین شهری پرخطر جا به جا می شوند از 15 سال عبور کرده است. 

بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده ۸ قانون هوای پاک، سن فرسودگی اتوبوس‌ها ۱۵ سال تعریف شده است. در حال حاضر تعداد ۱۴۰۴۵ دستگاه اتوبوس فعال بین‌شهری در بخش مسافری وجود دارد که متوسط عمر آنها از 15 سال عبور کرده است و تعداد ۶۴۴۸ دستگاه از آنها سن بیشتر از ۱۵ سال دارند و عملا فرسوده شده اند. با این وجود درصد فرسودگی ناوگان اتوبوسی از 50 درصد عبور کرده است.

به همین ترتیب برای ناوگان مینی‌بوسی و سواری کرایه، سن فرسودگی ۱۲ سال تعیین شده که در بخش مینی‌بوسی تعداد ۳۰۲۵۱ دستگاه ناوگان با متوسط عمر 28 سال فعال هستند و تعداد ۲۷۶۷۵ دستگاه آنها عمر بالاتر از 13 سال دارند که میزان فرسودگی ناوگان مینی‌بوسی بر این اساس به حدود به ۹۱ درصد می‌رسد. برای ناوگان سواری کرایه نیز تعداد ۳۳۹۶۶ دستگاه فعال با عمر متوسط 13 سال موجود است که تعداد ۲۱۱۴۳ دستگاه آن عمری بالاتر از ۱۲ سال داشته و درصد فرسودگی در حوزه سواری کرایه را به ۶۲ درصد می‌رسانند.

علی خدایی، استاد دانشگاه در این رابطه می گوید: حمل‌ونقل از اساسی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های هر کشور است. حجم قابل‌توجهی از حمل‌ونقل در کشور ما از طریق جاده‌ها صورت می‌گیرد. بیش از ۸۰ درصد مسافران بین‌شهری در کشور به‌وسیله اتوبوس‌های بین‌شهری جابه‌جا می‌شوند. متأسفانه در کشور ما به دلایل متعددی مانند تحریم‌ها، تورم و مشکلات اقتصادی، عدم جذب سرمایه‌گذاران، عدم توجه مسئولین جهت برنامه‌ریزی و توسعه باعث کاهش تعداد اتوبوس‌های فعال و افزایش متوسط سن ناوگان شده است. 

وی افزود: با افزایش متوسط سن ناوگان، متوسط تعداد مسافران حتی پس از رفع محدودیت‌های همه‌گیری کرونا به سطح قبل بازنگشته است و روندی نزولی داشته است، همچنین خطرات و تصادفات برون‌شهری و افزایش تلفات با افزایش سن ناوگان افزایش‌یافته است و کمبود بلیت اتوبوس در اکثر روزها مخصوصاً ایام خاص از دیگر مشکلات ایجاد شده در این حوزه است. راه‌های پیشنهادی برای حل این مشکل و کاهش متوسط سن ناوگان، در شرایط کنونی کشور، نیازمند سرمایه‌گذاری و توجه بیشتر، آزادسازی و کمک به واردات اتوبوس‌های نو و در درازمدت کمک به شرکت‌های داخلی تولیدکننده اتوبوس جهت افزایش کیفیت و تعداد اتوبوس‌ها است.

در چنین وضعیتی باید انتظار داشت که اگر تحریم ها علیه ایران لغو نشود و سرمایه گذاری لازم در این حوزه صورت نگیرد، بزودی عمر متوسط ناوگان بین شهری از 20 سال عبور کند و سرنوشت شوم صنعت ریلی و هوایی نیز در انتظار اتوبوس های بین شهری خواهد بود.

سوتیتر

طبق اطلاعات مرکز آمار، متوسط عمر ناوگان مسافری در پنج سال گذشته به ترتیب ۱۰.۶۰، ۱۱.۶۰، ۱۲.۴۲، ۱۴.۴۷ و ۱۵.۵۴ سال بوده که حدود 5 سال افزایش یافته است. به عبارت دیگر امروز، متوسط عمر اتوبوس هایی که شهروندان با آن ها در مسیرهای بین شهری پرخطر جا به جا می شوند از 15 سال عبور کرده است.