تنها یک دهم بازار جهانی زعفران در اختیار ایران است

طلای سرخ همچنان مهجور

زعفران به عنوان یکی از مهمترین محصولات استراتژیک کشور سالهاست به دلیل بی توجهی و سیاست های غلط مسئولان نه تنها به جایگاه جهانی خود نرسیده است که حتی در داخل کشور نیز کشاورزان و تولیدکنندگان این محصول باارزش همچنان برای گذران معیشت خود با مشقت فراوان ومشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند. کارشناسان علاوه بر دلایل بسیاری که درباره بحران در این بخش عنوان می کنند همواره نکته مهمی را مطرح کرده و می گویند: عدم تشکل گرایی در حوزه زعفران را می توان به نوعی ریشه تمام این عقب ماندگی ها دانست. روز چهارشنبه مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهادکشاورزی در نشستی با حضور تشکل های زعفران بر ایجاد زنجیره ارزش در زعفران تاکید کرد و گفت: سهم کنونی ایران از بازار جهانی زعفران یک دهم است. «پیمان یوسفی آذر» افزود: برای راه اندازی تشکلی قوی در حوزه این محصول برنامه داریم. وی ادامه داد: این تشکل از کارگروه های تخصصی در زمینه تولید، استانداردسازی، فرآوری و بازار تشکیل خواهد شد. یوسفی آذر اظهار داشت: اجرای طرح جامع زعفران در دستور کار دفتر طرح ملی گیاهان دارویی قرار دارد تا ایران بتواند در محصولی که بیش از ۹۰ درصد آن را تولید می کند به سهم قابل قبولی در بازار جهانی دست پیدا کند. یوسفی آذر با بیان این که سهم کنونی ایران از بازار جهانی زعفران، یک دهم است، خواستار هم افزایی دست اندرکاران این محصول برای افزایش حضور در بازارهای هدف شد. وی در عین حال به افت قیمت زعفران در کشور اشاره و تصریح کرد: این فرآیند به نفع تولید کنندگان نیست و فعالان این بخش باید تلاش بیشتری کنند و گام های عملیاتی بردارند. در این نشست، تشکل ها و شورای ملی زعفران نیز خواستار حمایت دولت برای توسعه سهم زعفران ایران در بازارهای بین المللی شدند. تشکل های بخش زعفران کشور بر اهمیت علم، فناوری و تولید زعفران تاکید و این سه رکن را زیر بنای تشکیل زنجیره ارزش زعفران عنوان کردند. در این نشست مشکلات مربوط به تجارت زعفران و واردات این محصول توسط هند از افغانستان بدون تعرفه و تعیین تعرفه ۳۵ درصد برای واردات زعفران ایران و همچنین نوسانات قیمت و روند بازارسازی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

صادرات زعفران قاچاق شده ایرانی از افغانستان

از سوی دیگر نیز رئیس هیات‌مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران از کاهش صادرات زعفران و رکورد نسبی در بازار این محصول طی ماه‌های اخیر خبر داد و گفت: در چنین شرایطی متاسفانه شاهدیم که زعفران ایرانی به افغانستان قاچاق می‌شود و از این کشور به مشتریان خارجی صادر می‌شود. علی شریعت‌مقدم در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: کاهش صادرات زعفران بر تجارت محصولات و کالاهای غیرنفتی نیز اثرگذار بوده چرا که زعفران تنها محصولی است که منحصر به ایران بوده در صورت بروز مشکل برای آن دیگر محصولات صادراتی نیز قطعا با مشکل مواجه می شوند واز سوی دیگر نیز زعفران به عنوان یک محصول ارزآور اثرگذاری مستقیمی بر کاهش صادرات کالاهای غیرنفتی نیز دارد. وی افزود: از دولت دوازدهم که به زودی تشکیل خواهد شد، انتظار می‌رود سیاستگذاری‌ها، مشوق ها و حمایت‌های عملی خود را از صادرات محصولات غیرنفتی مانند زعفران به عنوان موتور محرک رشد و توسعه اقتصاد ایران به گونه‌ای اعمال کند تا تاثیر آن بر تجارت این گونه محصولات قابل توجه باشد. رئیس هیات‌مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران ادامه داد: در گذشته شاهد حمایت‌های مناسب از بخش صادرات بودیم اما در مقطعی که طی ماه‌های اخیر نیز اتفاق افتاد، این حمایت‌ها نه تنها افزایش نیافت بلکه برخی موارد قانونی که به عنوان مثال استفاده از تسهیلات حاصل از هدفمندی یارانه‌هاست، به مرحله اجرا گذاشته نشد اما انتظار می‌رود سیاستگذاری‌هایی مانند تولید صادراتی و تقویت صادرات کالاهای غیرنفتی مورد توجه ویژه دولت دوازدهم قرار گیرد. این در حالی است که به عنوان مثال نرخ تسهیلات بخش صادرات از ۱۱ تا ۱۴ درصد به حداقل ۱۸ درصد رسیده است که البته محاسبات نشان می‌دهد نرخ موثر این گونه تسهیلات حدود ۲۰ درصد است. شریعت‌مقدم با اشاره به قیمت حدود ۴.۵ تا ۷.۵ میبلیون تومانی هر کیلوگرم زعفران داخلی که در بازارهای جهانی تا سه برابر برای مصرف کنندگان افزایش می‌یابد، گفت: سالانه حدود ۱۷۰ هزار کیلوگرم زعفران به ارزش حدود ۳۰۰ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر می‌شود که در صورت بهبود وضعیت صادرات زعفران و افزایش مشوق‌های لازم می‌توان آن را تا ۴ برابر افزایش داد که لازمه آن معرفی زعفران و خواص آن برای صنایع غذایی و دارویی و تولید صادراتی هدفمند است. گفتنی است، تازه‌ترین آماری که گمرک ایران از تغییرات تجارت خارجی منتشر کرده نشان می‌دهد که مجموع صادرات و واردات ایران تا ابتدای مردادماه سال جاری به ۲۹ میلیارد و ۲۷۲ میلیون دلار رسیده که شش درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش دارد. در حالی که مجموع صادرات غیرنفتی ایران در چهار ماهه اول امسال به ۱۳ میلیارد و ۴۵۹ میلیون دلار رسیده که نسبت به چهار ماه اول سال قبل ۹.۵۴ درصد کاهش دارد.