چابهار در برزخ آب‌های شور گرفتار است
فریده خدادادی -چابهار شهرستانی در دومین استان پهناور کشور است و یکی از زیبا ترین شهرهای جنوب بلوچستان در کرانهی اقیانوس هند قراردارد. اسکله آن توانایی پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما را دارد و ازمناطق آزاد بازرگانی ایران به‌شمار می‌رود اما فارغ از مزیتهای مذکورمتاسفانه مردم این نواحی با مشکل آب آشامیدنی مواجه اند.
به گزارش جهان اقتصاد، بهره مندی تمامی استانهای کشور به ویژه شهرهای ساحلی از آب شیرین بسیارحایز اهمیت است چرا که نفوذ آب شور به منابع آب شیرین یکی از مهمترین مشکلات زیست محیطی شهرهای ساحلی به ویژه چابهار است که موجب افت کیفیت منابع آب زیرزمینی میشود.
اخیرا معاون سیاسی اجتماعی استاندار سیستان و بلوچستان از صدور مجوز شیرین‌سازی ۵۰ هزار مترمکعب آب دریا در چابهار با هدف کاهش مشکلات کم‌آبی و پایان جیره بندی آب خبرداده است.
رحمدل بامری روز پنجشنبه در جلسه شورای اداری شهرستان چابهار افزود: شهرچابهار هم اینک به صورت جیره بندی ۲۶ هزار مترمکعب آب از آب شیرین‌کن کنارک واقع در ۵۰ کیلومتری دریافت و این سهمیه کفاف جمعیت بیش از ۱۶۰ هزار نفری شهر و حاشیه نشینی را نمی‌کند.
خبرنگار جهان اقتصاد نیز پیرواهمیت این موضوع با محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار به گفت وگو پرداخته است که در ادامه میخوانید:
این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: درحال حاضر دوکشور در خاومیانه امارات و عربستان از بزرگ‌ترین آب‌شیرین‌کن‌های خاورمیانه و جهان برخوردارند. این کشورها در راستای تامین آب شرب، آب را از دریای عمان و خلیج فارس وارد واحدهای تصفیه خانه به عنوان آب شیرین کن کرده و برای مصارف مختلف استفاده میکنند.
محبوب فرعنوان کرد: وضعیت کشور ایران درمقایسه با کشورهای خارمیانه خوب نیست. کشورهای خاورمیانه تنها به آب شور دسترسی دارند یعنی چاره‌ای جز استفاده از آب‌های زیرزمینی یا منابع آب سطحی خلیج فارس ندارند. در ارتباط با ایران وضعیت متفاوت است چرا که به منابع آب زیر زمینی شیرین دسترسی دارد و مقادیر حجم آب شیرین در نقشه ایران نسبت به حجم آب‌های شور کمتر است . در این مرحله به نام توسعه صنعت و افزایش جمعیت (توسعه صنعتی و کشاورزی را به دنبال دارد) حدود 90 درصد این منابع آب شیرین مصرف میشود البته منظورمصرف درحوزه طبیعت و محیط زیست نیست بلکه حقابه آن را گرفتیم و آب را برای مصارف صنعت و کشاورزی استفاده میکنیم.از سوی دیگر با 10 درصد آب شیرین باقی مانده در تالابها، رودخانه های موجود در کشور یا آب‌های زیرزمینی ایران با بحران آب مواجه است .
عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران تاکید کرد: با توجه به استفاده از منابع آب سطحی و زیرزمینی در گذشته برای فرار از بحران آب کشور به طور مثال دراستانهایی مانند اصفهان،یزد و کرمان اکنون چاههای آب را کف کنی کرده تا آب‌های ژرف را از اعماق زمین خارج سازند به طور مثال در استان اصفهان دو حلقه، سیستان وبلوچستان 3 حلقه، و یزد و کرمان هم همین طور است از طرفی هم عنوان میکنند که آب‌های ژرف نمیتواند پاسخگو باشد یعنی هزینه و تصفیه این آبها مقرون به صرفه نیست یا مقادیر آن به اندازه ای نیست که برای مصارف شرب و کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگرعنوان میکنند که آب دریای خزر،خلیج فارس و دریای عمان تصفیه خانه هایی را احداث کرده و از طریق شیرین سازی انجام میدهند.
** هزینه شیرین‌سازی آب برای هر نفر معادل شش برابر یارانه
به گفته محبوب فر، واحد های آب‌شیرین‌کن میتواند برای کشور ایران به کار رود اما هزینه شیرین‌سازی آب برای هر نفر معادل شش برابر یارانه 45 هزارتومانی است که هر فرد دریافت میکند یعنی همان طور که احداث چاههای آب ژرف مقرون به صرفه نیست و در ارتباط شیرین کردن آب هم نظرمان همین طور است .
وی گفت: در کشور ایران با وجود این حجم از تالاب و دریاچه نمی توان 90 درصد محیط زیست و طبیعت را خشکاند و آب شیرین را به نام افزایش جمعیت برای مصارف کشاورزی و شرب و صنعت به کار گرفت و کشور را با معضلات محیط زیست مواجه کرد.
** چابهار حجم آبی خود را از دست داده است
این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: چابهار یکی از مناطقی از استان سیستان و بلوچستان است و با وجود این که در مجاورت رودخانه سرباز قرار دارد، حجم آبی خود را از دست داده است و شاهد هستیم که جمعیت این منطقه افزایش یافته است که اولین شهرستان در ایران است که مساله آسیبهای اجتماعی و حاشیه‌نشینی در آن رکورد میزند به دلیل صنعتی شدن و ایجاد مناطق آزاد برای مردم منطقه هم درآمد زایی آن چنانی به دنبال نداشته است تا این حد که جمعیت بسیاری از مردم این منطقه با کمبود آب شیرین هم مواجه هستند.
محبوب فر بیان کرد: در چند سال اخیربه دنبال افزایش جمعیت پیش بینیهای لازم برای ارایه خدمات به مردم این منطقه انجام نشده و با توجه به مشکلات کم آبی، مجوز شیرین سازی آب داده شده است.
وی عنوان کرد: در حال حاضر در شهرستان چابهار که در کنار دریای عمان قرار دارد، آب جیره بندی شده و مردم به آب دسترسی ندارد و تنها راه حل شیرین سازی 60 الی 70 هزار متر مکعب از آب دریای عمان است.
به گفته وی، استفاده از آب دریای عمان به شرط ورود به واحدهای آب شیرین کن برای استانها و شهرهای ساحلی توصیه میشود.
محبوب فر تصریح کرد: وضعیت به گونه ای است که چابهار 26 هزار متر مکعب آب را از آب شیرین کن کنارک میگیرد جوابگوی جمعیت این شهر نیست .
وی عنوان کرد: حجم آب رودخانه سرباز کاهش یافته است و چابهار باید به انداز منابع خود توسعه پیدا میکرد یعنی هرجایی که صنعت احداث شد، آب به محل صنایع انتقال پیدا کرد در حالی که نمیتوان ادعا کرد توسعه صنعتی به بهای انتقال آب بین حوضه ای است که طبیعت و محیط زیست را از بین میبرد.
عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران تاکید کرد: در استان سیستان و بلوچستان 25 هزار نفر در روستاها بدون آب لوله کشی هستند. به طور مثال در شهر چابهار روستایی به نام کمب وجود دارد که فاصله آن با خود چابهار 15 دقیقه و با اقیانوس کمتر از 10 دقیقه است، حتی یک متر آب لوله کشی ندارد.
به گفته وی، اکنون 2510 روستا با جمعیتی حدود 256 هزار نفر دراستان سیستان فاقد تاسیسات آب رسانی هستند بنابراین در پروژه های شیرین سازی آب دریای عمان و خلیج فارس، اولویت فقط برای احداث آب شیرین برای استانهای ساحلی باشد که این امر باید از سوی دولت تسریع شود.