بازی دو سر باخت صادرات انرژی مجازی

این وضعیت به یک نوع بازی دو سر باخت برای کشور و حتی مردم نیز تبدیل شده است. وی تصریح کرد: طی یک فرآیند طولانی؛ با ارزش افزوده پایین و بسیار هزینه بر به تولید متانول از گاز طبیعی می پردازیم و آن را با قیمتی پایین تر از خوراک اولیه که گاز طبیعی است، صادرات می کنیم و به فروش می رسانیم. محصولات شرکت های فولاد نیز با وجود اینکه توسعه زنجیره ارزش بهتری از شاخه متانولی داشتند اما باز هم به اندازه ای که باید تکمیل زنجیره ارزش رخ نداده است و صادرات محصولات فولادی نیز به مانند محصولات پتروشیمی مصداق خام و نیمه خام فروشی است و ارزآوری بالایی نیز برای کشور ندارند.

‌این کارشناس اقتصادی ادامه داد: حیات این صنایع به رانت خوراک وابسته است و اگر گاز به قیمت واقعی به آن ها عرضه شود، نمی توانند به فعالیت شان ادامه دهند. در وضعیت فعلی صنایع ما به دلیل وابستگی به انرژی ارزان نه تنها محصولات با ارزش افزوده بالایی تولید نمی کند؛ بلکه صادرات غیرنفتی کشور نیز شدیدا به سمت خام فروشی رفته است. مسئله اصلی در این نوع توسعه معیوب و مخرب این است که محصولات صنعتی کشور به هیچ‌وجه ارزش ذاتی بالایی ندارند و عمده ارزش صادراتی آن به دلیل انرژی مورداستفاده در آن کالای صادراتی است. بنابراین در این محل محصولات صادراتی ما نوعی صادرات انرژی تحت یک کالای صنعتی است که مفهوم آن به صادرات انرژی مجازی نامیده می‌شود. گرفتاری محصولات صنعتی ایران در تله انرژی مجازی گرفتار شده‌اند و این وضعیت دیری نخواهد پایید که با ناترازی بیشتر انرژی از محل استفاده غیراقتصادی گاز، به مشکل برخورند و در نتیجه پایداری زیادی نیز نخواهند داشت.

هاشم‌زاده با اشاره به لزوم ایجاد صرفه اقتصادی در تکمیل زنجیره ارزش و از صرفه افتادن خام فروشی و صادرات انرژی مجازی اضافه کرد: تکمیل زنجیره ارزش مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از خام فروشی و رهایی از تله صادرات انرژی مجازی است. همچنین منوط کردن یارانه انرژی به صنایعی که در جهت توسعه زنجیره ارزش به جای توسعه خام فروشی، تمرکز خواهند کرد؛ دیگر رویکرد صنعتی است که کشور باید به سمت آن حرکت کند.

مدیر گروه انرژی اندیشکده ماهد با اشاره به اهمیت اجرایی شدن سیاست اعتبار مالیاتی گفت: بهترین سیاست برای رهایی از خام فروشی صرف صنعتی، تسهیل ورود تحقیق و توسعه و تامین مالی آن با سیاست اعتبار مالیاتی است؛ در این سیاست با تکیه به اعطای اعتبار مالیاتی برای هزینه کرد در امور تحقیق و توسعه مرتبط با اقتصاد دانش بنیان و تکمیل زنجیره ارزش، علاوه بر تامین مالی ورود تحقیق و توسعه و به صرفه اقتصادی رسیدن تحقیق و توسعه برای بنگاه‌ها، از محل توسعه زنجیره ارزش و افزایش حاشیه سود فروش، عایدی بسیار بیشتری نسبت به اعتبار اعطایی به بنگاه‌های صنعتی، نصیب دولت خواهد شد و همین امر وضعیت فعلی صنعتی کشور که یک بازی دو سر باخت است را به یک بازی مثبت با رابطه برد برد تغییر خواهد داد و این سیاست مهم صنعتی برای اولین بار در طول صنعتی شدن کشور به مرحله اجرایی رسیده است و در قانون جهش تولید دانش بنیان برای بازارسازی و تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان در طول زنجیره ارزش صنایع، به تصویب رسیده است. این سیاست مهم تجربه موفق تطبیقی در کشورهای مختلف در حال توسعه را نیز به همراه داشته است و اعطای اعتبار مالیاتی باید هر چه سریع‌تر اجرایی شود تا شاهد تحول صنعتی در کشور باشیم.