حرکت لاک‌پشتی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران+نمودار
سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق ایران کمتر از یک‌درصد و سهم آن در ظرفیت اسمی تولید برق ایران حدود یک‌درصد است و توسعه آن به رغم ضرورت‌های موجود و وعده‌های مکرر، لاک‌پشتی و بسیار آهسته پیش می‌رود.
ظرفیت اسمی تولید برق تجدیدپذیر ایران در پایان مردادماه به 1241 مگاوات رسید که در برابر ظرفیت اسمی 93 هزار و 452 مگاواتی تولید برق کشور، سهمی حدود 1.3 درصدی را به خود اختصاص داده است.
بررسی آمار تولید برق کشور در 5ماهه نخست امسال نشان می‌دهد که سهم تولید برق تجدیدپذیر از کل برق تولیدی در این مدت، کمتر از یک‌درصد است.
ایران علاوه بر اینکه در زمینه دسترسی به منابع سوخت فسیلی ظرفیت‌های بسیاری دارد، در زمینه وجود منابع اولیه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر نیز ظرفیت‌های قابل توجهی دارد.
هرچه در زمینه توسعه استفاده از سوخت فسیلی در کشور کار شده، در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر غفلت و کم‌توجهی شده است. درحال حاضر 75درصد از سبد تأمین انرژی اولیه کشور را گاز طبیعی تشکیل می‌دهد، در زمینه تولید برق نیز بیش از 90 درصد تولید برق کشور توسط نیروگاه‌های حرارتی که وابسته به سوخت فسیلی هستند، تأمین می شود.
بیش از دو دهه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌خصوص در زمینه نیروگاه‌های بادی و خورشیدی در ایران مطرح شده اما آهنگ توسعه این نوع انرژی در دولت‌های مختلف بسیار کند بوده است. این درحالی‌است که ایران ظرفیت‌های بسیار قابل‌توجهی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دارد.
در ایران میزان تابش خورشید نسبت به کشورهای اروپایی 40درصد بیشتر بوده و نسبت به کشورهای همجوار به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس به دلیل دمای خنک‌تر و وزش باد مطلوب، شرایط مناسب‌تری برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی دارد؛ واقعیتی که برخی کارشناسان عقیده دارند ظرفیتی بالقوه تا 100 هزار مگاوات برق به صورت نظری برای کشور فراهم کرده است.
در مجموع استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان‌جنوبی، خراسان‌رضوی و کرمان پتانسیل 40 هزار مگاواتی توان تولید برق از محل انرژی‌های تجدیدپذیر خورشید و بادی را دارند. استان کرمان بیشترین ظرفیت خورشیدی و استان سیستان و بلوچستان بیشترین ظرفیت بادی را دارد.
در ابتدای دولت سیزدهم، (پایان مرداد 1400) درحالی ظرفیت اسمی تولید برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور 904 مگاوات بود، علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو در برنامه ارائه شده خود به مجلس در زمان رأی اعتماد، اعلام کرد "افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر به‌میزان 10هزار مگاوات از محل سوخت صرفه‌جویی شده" در دستور کار وزارت نیروی دولت سیزدهم قرار دارد. برنامه‌ای که به افزایش ظرفیت عملی تولید برق تجدیدپذیر منجر نشد، اما در پایان دولت سیزدهم اعلام شد که با ریل‌گذاری توسعه در این بخش، حدود 13 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر با پیشرفت‌های متفاوت، آماده اجرا و یا در وضعیت اجرا قرار دارند.
حتی سال گذشته یک‌برنامه ضربتی افزایش 5400 مگاواتی ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر در برنامه وزارت نیرو قرار گرفت که در عمل محقق نشد و بررسی عوامل عدم تحقق این برنامه ضربتی که به گفته وزیر وقت نیرو برنامه‌ای مدون پشت آن بود، می‌تواند چراغ راه آینده توسعه تجدیدپذیرها باشد.
بررسی مقدار ظرفیت ایجاد شده در بخش تولید انرژی تجدیدپذیر (توربین انبساطی، برق آبی کوچک، خورشیدی، بادی و زیست توده) در طی 5 سال اخیر، از روند کند و لاک‌پشتی توسعه این بخش حکایت دارد.
