خودروهای وارداتی پس از تاخیرهای فراوان در سامانه یکپارچه عرضه شدند تا به انتظارات بازار ایران پایان دهند. این عرضه خودروهای خارجی حاصل دو سال کشمکش، دعوا و بلاتکلیفی در دولت، وزارت صمت، خودروسازان و سایر دست‌های پشت پرده بازار خودرو بود. دست‌انداز های اجرای این طرح بسیار بود و وزیر صمت پیشین را قربانی خود کرد و به استیضاح کشاند. اما آیا در نهایت واردات خودرو برای مردم رضایت‌بخش بود؟

سال گذشته وزارت صمت اعلام کرد که تعدادی از خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه عرضه شده و مردم برای شرکت در طرح فروش ۱۲۰ هزار خودروی خارجی باید ۵۰۰ میلیون تومان در حساب خود بلوکه کنند. در جریان ثبت‌نام متقاضیان خودروهای وارداتی در کل ۲۵ هزار میلیارد تومان پول بلوکه شد که واکنش‌های زیادی از سمت مردم به دنبال داشت.

قهر بازار با برخی خودروهای وارداتی

به رغم انتظار شدید بازار در اوایل بحث آزادسازی واردات خودرو به کشور، حال به نظر می‌رسد این خودروها مورد استقبال مردم قرار نگرفته‌اند. همان‌طور که گفته شد در نوبت اولیه ثبت‌نام، ۱۲۰ هزار ظرفیت تعیین شد که البته بیش از این تعداد ثبت‌نام شد. اما حال سامانه یکپارچه در اطلاعیه‌ای نوشت ۱۳ مدل از این خودروهای وارداتی به صورت عرضه مازاد و فروش فوری در سامانه عرضه می‌شوند.

اما علت این عدم استقبال به‌رغم انتظارات فراوان چه بود؟

با نگاهی به ۱۳ مدل خودروی وارداتی مازاد به صورت کامل می‌توان به علت این عدم استقبال پی برد. اکثر افرادی که در سامانه اولویت‌های خود را مشخص کردند، خودروهایی از برندهای کره‌ای و .. را انتخاب کردند و در آخرین اولویت‌ها خودروهای چینی ررا قرار دادند. پس همانطور که انتظار می‌رفت تمام این خودروها چینی هستند که مورد استقبال واقع نشدند. این نکته بیانگر آن است که متقاضیان خودروهای وارداتی در اصل به دنبال خودروی چینی نیستند. به عبارت دیگر، بازار خودروی ایران در واقع تشنه خودروهای غیر چینی خوب است و شاید به همین دلیل است که ورود این خودروها تاکنون تاثیر چندانی بر بازار آزاد نداشت.

وزارت صمت از تجربه واردات درس می‌گیرد؟

رفتار متقاضیان خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه و همچنین بازار آزاد نشان‌دهنده آن است که واردکنندگان باید به دنبال خودرویی غیر از خودروهای چینی می‌رفتند. حال این مساله مطرح می‌شود که چرا سیاست‌گذاران به دنبال تغییر نیستند و خودرو از کشورهای دیگری وارد نمی‌کنند؟

روند واردات خودرو برای جانبازان و ایثارگران نشان می‌دهد واردکنندگان می‌توانند به سراغ خرید و واردات غیر چینی ها بروند و در این مورد با مشکلی مواجه نیستند؛ اما همچنان تمرکز واردکننده‌ها بر خودروهای چینی است و به نظر می‌رسد به دلیل سیاست‌های بین ایران و چین، واردکنندگان قصدی برای تغییر رویه ندارند.

این اقدام واردکنندگان و سیاست‌گذاران می‌تواند آثار منفی در بازار بگذارد. با توجه به بودجه‌ای که دولت در بودجه سال برای واردات خودرو در نظر گرفته است می‌توان به این نکته پی برد که اگر در سال ۱۴۰۳ وارداتی در کار باشد، محدود است و قرار نیست بازار ایران با خودروهای خارجی اشباع شود. در این میان باید به این نکته توجه کرد که واردات یک سری خودروهای خاص برای جانبازان و ایثارگران می‌تواند موج عظیمی از افزایش قیمت آن خودروها را در پی داشته باشد.