در سال 1401 دولت در آمدهای خود را از طریق بازار اولیه ارتقا داد. در این بازار دولت با فروش اوراق بدهی دولتی به مشتریان خود سعی می‌کند تا وضعیت درآمدزایی خود را بهبود بخشد. هر چه اوراق فروخته شده در این بازار بیشتر باشد احتیاج دولت به برداشت از تنخواه بانک مرکزی نیز کمتر خواهد بود. در همین رابطه داده‌های بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و دارایی در خصوص این آمار نشان می‌دهد بازار حراج در سال 1401 وضعیتی صعودی را رقم زده است.

جهش 30 درصدی درآمدهای دولت در بازار بدهی

برخی کارشناسان به دلیل آن که در بازار اولیه اوراق بدهی دولتی پولی چاپ نمی شود و در عین حال این معاملات نیاز دولت را به درآمدهای رشد دهنده پایه پولی را نیز کمتر می کند بازار اولیه را حراجی مهم در اقتصاد کشور می دانند. چرا که رونق این بازار می تواند از رشد تورم در کشور جلوگیری به عمل بیاورد یا حداقل احتمال افزایش تورم در کشور را کاهش دهد.

فروش نقدی اوراق بدهی دولتی به صورت جدی تر در سال 1399 برگزار شده و طی آن دولت 125 هزار و 750 میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی به مشتریان خود فروخت. در سال بعد درآمدزایی دولت از این مسیر کاهشی چشمگیر داشته و در آن سال تنها ارزش فروش اوراق بدهی دولتی برابر با 90 هزار و 600 میلیارد تومان بود.

در سال 1401 اما سیاست‌ها به منظور رونق بیشتر این بازار جدی‌تر پیگیری شد. در این سال دولت در پایان و با حراج 44 هزار میلیاردی در هفته آخر موفق به آن شد که در ۱۲ ماه سال 1401 حدود 120 همت اوراق به مشتریان خود بفروشد؛ یعنی حدودا 32 درصد بیشتر از فروش سال 1400.

در ادامه داده‌های آماری نشان می‌دهد عمده خرید اوراق بدهی دولتی در این سال از ناحیه بورسی‌ها بوده است.

نقش بورس در تامین کسری بودجه؛ سه برابر بانک‌ها 

عایدی‌های دولت از این بازار صرف تامین کسری بودجه می شود. به طور کلی از میان مشتریان این بازار، بورسی ها و بانکی ها از مهم ترین مشتریان محسوب می شوند. در همین رابطه در سال 1401 حدودا 91 همت اوراق بدهی از ناحیه بورسی ها خریداری شده است. این در حالی است که سهم بانک ها در این بازار حدودا 29 همت به ثبت رسیده است. 

به عبارت دیگر می توان گفت در موعد برگزاری بازار اولیه در سال 1401، سهم بانک ها تقریبا برابر با 25 درصد و این سهم در بازار سرمایه در حدود 75 درصد به ثبت رسیده است. به این معنا که در این مقطع سهم بورسی ها حدودا سه برابر بانک ها در بازار اولیه بوده است.

طبق آمارهای بانک مرکزی در خصوص وضعیت بانک ها در سال گذشته، یکی از مهم ترین دلایل در سطح پایین مشارکت بانک ها در سال گذشته، وضعیت بد نقدینگی در نهادهای مالی بود. این در حالی است که رشد نرخ سود در بازار اولیه موجب شد تا بورسی ها مشارکت به مراتب بیشتری را در این بازار رقم بزنند.

منبع: اکوایران