۲۰ سال «تبلیغات بی اثر» در کاهش مصرف آب

رییس مرکز پژوهشی پژوه آب گستر در گفتگو با جهان اقتصاد مطرح کرد:

مهناز اسماعیلی -روز گذشته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور در نشستی خبری گفت: در راستای تشویق مشترکان به کاهش مصرف طرح رایگان شدن آب خوش مصرفان کلید خوریده است که چهار میلیون مشترک شامل حال این طرح می شوند.

حمیدرضا جانباز اظهار کرد: وزارت نیرو برای ترغیب مشترکان طرحی را همزمان با برق امید در اواسط تابستان امسال مورد توجه قرار داد که به ترجیح وزارت نیرو قرار شد طرح برق امید در اولویت قرار بگیرد که اخیرا نیز مصوبات اجرای طرح آب رایگان مشترکان کم مصرف نیز مورد توجه قرار گرفت و دولت این بحث را در دستور کار خود قرار داده است.

وی با بیان اینکه هیأت وزیران چهار تکلیف بر گردن وزارت نیرو قرار داده است، گفت: اول اینکه می بایست صورت حساب مشترکان که تا یک سوم الگو را مصرف می کنند با تخفیف صددرصدی محاسبه شود.

جانباز افزود: در سال 1394 به نام قانون توسعه و بهینه سازی مصرف آب شرب به کشور مصوبه ای در این راستا در نظر گرفته شد که براساس آن وزارت نیرو مکلف بود الگوی مصرف آب را با توجه به تنوع اقلیم در ایران محاسبه کند.

وی ادامه داد: براساس آنچه که مصوب شد الگوی مصرف در مناطق سردسیر ۱۳ مترمکعب و در مناطق گرمسیر ۱۸ مترمکعب در ماه به ازای هر نفر تعیین شد، به طور کلی الگوی مصرف آب در کشور حدود ۱۵ مترمکعب در ماه به ازای هر نفر است و براساس این مصوبه مشترکانی که رعایت الگو داشته باشند با تخفیف صددرصدی روبرو خواهند شد.

وی با بیان اینکه اگر الگوی مصرف را به ازای هر نفر ۱۵ مترمکعب در نظر بگیریم، تقریبا حدود ۵۴ هزار لیتر به ازای هر نفر محاسبه می شود که این میزان آب نیازهای پایه و حیاتی مشترکان را فراهم خواهد کرد، گفت: قرار بر این شد که اگر مشترکان تا یک سوم الگوی تعیین شده آب مصرف کنند صورت حساب با تخفیف صددرصدی خواهند شد، البته یک تبصره برای این مسئله در نظر گرفته که این طرح شامل سکونتگاه های غیردائم همچون باغ ویلاها و ویلاها نمی شود.

وی با تأکید بر اینکه آب بهای سایر مشترکان تا الگو تغییر نمی کنند، تصریح کرد: به مشترکان شش ماه مهلت داده که نسبت به اصلاح مصرف خود اقدام کنند. وزارت نیرو نیز مکل شده است تا این مدت اقدامات لازم را شامل اطلاح رسانی، آموزش، ترغیب مشترکان به استفاده از ابزارآلات کاهنده مصرف اقدام کنند.

در همین رابطه، خبرنگار جهان اقتصاد با هدایت فهمی، رییس مرکز پژوهشی پژوه آب گستر به گفتگو پرداخت.

هدایت فهمی درباره طرح آب امید گفت: مصرف آب شهری و روستایی ما در مجموع بین 6 تا 7 میلیارد مترمکعب است، در حالی که مصرف آب بخش کشاورزی حدود 90 تا 100 میلیارد مترمکعب است. بنابراین صرفه جویی در آب شرب به دلیل هزینه بسیار بالای تصفیه آب و توزیع آن در شهرها و روستاها پرهزینه است، بنابراین، باید از هر عمل و اقدامی که در این بخش موجب کاهش مصرف شود، استقبال کرد.

رییس مرکز پژوهشی پژوه آب گستر ادامه داد: اما تجربه نشان داده است که ما نزدیک به 20 سال است که کاهش مصرف آب را تبلیغ می کنیم اما تبلیغات و این شیوه های ترویجی در کاهش مصرف آب موثر نبوده است چراکه این تبلیغات بیشتر صوری بود و این موضوع را باید از سطوح آموزشی پیش دبستانی و دبستان شروع کرد و علاوه بر این، با ساخت فیلم هایی با مضامین آموزشی این موضوع را نهادینه کرد.

وی ارتقای آگاهی عمومی را بسیار مهم دانست و تصریح کرد: البته باید در کنار آن از مکانیزم های تشویقی و تنبیهی استفاده کرد. این شیوه ای که طرح امید دارد، فقط شیوه تشویقی است، یعنی مصرف کمتر از 15 مترمکعب به طور متوسط، شامل تخفیف می شوند که هزینه ای دریافت نشود و این فقط برای خانوارهایی که سطح درآمدی آنها پایین است و دهک آخر بسیار اهمیت دارد چراکه در سبد خانوار هزینه ای را به خود اختصاص می دهد اما برای دهک های با درآمد بالا، معمولا این مسئله تاثیر ندارد، همانطور که الان مشاهده می کنید قیمت تصاعدی و پلکانی برای مشترکان آب موثر نیست.

فهمی با تاکید بر اینکه از طرف دیگر باید توجه داشت که ما باید جلوی مصارف غیرضروری را بگیریم، خاطرنشان کرد: کاهش مصرف آب گاهی ممکن است به قیمت در خطر افتادن بهداشت افراد تمام شود و این مسائل و مخاطرات بهداشتی، در مقیاس اقتصاد ملی بسیار پرهزینه تر خواهد بود.