دکتر اصغر جهانی بهنمیری، رئیس کمیته فنی بازیافت آب در ایران

راه حلهای الهام یافته از طبیعت که از فرایندهای طبیعی برای رویارویی با چالشهای امروزی مدیریت آب استفاده نموده، امنیت آب در جهت افزایش موجودیت آب را بهبود بخشیده و بطور کلی مزایای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت. سیلاب ها،‌خشکسالی ها و آلودگی های آب در نتیجه تخریب و فرسایش پوشش گیاهی، خاک و رودخانه ها و دریاچه ها اتفاق می افتد.

اگر از اکوسیستم ها غافل شویم دسترسی به آب پایدار جهت بقا دشوار خواهد بود. کارکردن با طبیعت، مدیریت منابع آب را بهبود می بخشد و زمینه ایجاد امنیت آبی را برای همه فراهم می کند. راهکارهای مبتنی بر طبیعت قادر است هدف ششم از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل یعنی اطمینان از دسترسی به مدیریت آب و بهداشت پایدار برای همه را محقق کند.

یکی از راهکارهای طبیعی و سازگار با کم آبی در قرن جدید، بازگشت دوباره آب مصرفی به طبیعت و استفاده مجدد از آن است که در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار نیز خواهد بود. موقعیت جغرافیایی خاص و کاهش نزولات آسمانی در ایران مقوله ای است که علاوه بر مدیریت آب، نیازمند توسعه طرح های بازیافت آب، استفاده مجدد و استفاده دوباره از آبهای مصرفی در صنعت، کشاورزی و یا تامین حقابه زیست محیطی رودخانه ها و دریاچه ها است که توسعه تاسیسات جمع آوری و تصفیه فاضلاب های شهری و صنعتی را می طلبد. در دنیا حدود بیست درصد فاضلابها تصفیه شده و دوباره به چرخه مصرف برمی گردد؛ به عبارتی 80 درصد از فاضلاب تولیدی جوامع انسانی بدون هیچگونه تصفیه ای وارد محیط زیست می گردد که در راستای حصول چرخه مجدد آب در طبیعت و بهره برداری از آبهای بازیافتی و پسابها،‌ توسعه ایجاد تاسیسات جمع آوری و تصفیه فاضلاب و بازگشت دوباره آب به طبیعت از ضروریات خواهد بود.

بازگشت آب به جریانات زیرزمینی به عنوان گردش و چرخه طبیعی در زمان حاضر سیکل کندتری پیدا کرده است، که یکی از علتهای آن ایجاد تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات آسمانی بوده و از طرفی هم به دلیل فرسایش خاک، قطع درختان و پوشش گیاهان، آب باران در سطح مانده و تبدیل به سیلابهای شدید می شود. لذا لازم است تا برای 30 میلیارد مترمکعب حجم قاضلابهای شهری و صنعتی و زهابهای کشاورزی که در کشور تولید می شود، گامهای اساسی برداشته شود و با بهره برداری بهینه از این منابع در طبیعت،‌ تعادل بخشی آبهای زیرزمینی حاصل گردد.

یکی از طرح های عمده برای مدیریت منابع آب ایران در واقع بازگشت فاضلاب های تصفیه شده یا به عبارتی پساب ها به چرخه بخشهای صنعت، کشاورزی و فضای سبز در کشور است که هر چند پروژه هایی در این زمینه اجرا گردیده است، اما گسترش آنها ضروری است.

یکی از اقدامات اساسی در این خصوص در دنیا می توان به تصفیه فاضلاب با درجه اطمینان و استانداردهای بالا و استفاده از پساب ها و آبهای بازیافتی جهت تغذیه مصنوعی سفره های زیرزمینی و یا مصارف شرب می باشد که به منظور کاهش هزینه ها و اقتصادی بودن طرح ها، سیاست جدید وزارت نیرو و مدیریت آب کشور مبتنی بر استفاده پایدار از پساب ها از طریق جایگزینی با منابع آب با کیفیت دراختیار بخشهای کشاورزی، صنعت و فضای سبز و درنتیجه آزادسازی این منابع جهت ذخیره و تامین آب شرب مصارف شهری و روستایی است.

درخاتمه خاطر نشان می سازد ایجاد چرخه دوباره آب در طبیعت و استفاده پایدار از پساب ها و منابع آبهای بازیافتی، بلحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر از ایجاد زیرساخت های جدید نظیر طرح های تامین و انتقال آب می باشد و همچنین اشتغالی پایدار ایجاد خواهد نمود و بطور کلی مزیت های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت.