بیش از شش هفته است که از عملیات ویژه نظامی روسیه در اکراین می گذرد و گفته‌ها درباره اینکه اقدام و عمل روسیه با هماهنگی و توافق با غرب بود است و بعدا سیاست‌های راهبردی و تاکتیکی غرب بدلائل مختلف از جمله مقاومت غیرقابل پیش بینی مردم اکراین تغییر کرده است، تقویت می شود. اویل پرایس دات کام گزارش کرده است که صادرات نفت خام و گاز طبیعی روسیه به اروپا کماکان ادامه دارد. درحالیکه کشورهای حوزه بالتیک ادعا کرده اند که واردات نفت و گاز از روسیه را صددرصد متوقف کرده اند. دولت لهستان که علیه روسیه فعالیت بیشتری را از خود نشان می دهد مدعی شده اقداماتی برای جلوگیری از واردات زغال سنگ روسیه را شروع کرده است و تا پایان سال 2022 جاری تلاش می کنند که واردات نفت خام از روسیه را هم متوقف کند.

محمود خاقانی، کارشناس بین المللی انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار جهان اقتصاد اظهار داشت: خط لوله مشهور داروژبا که روزانه ظرفیت حمل یک میلیون و سیصد هزار بشکه نفت خام از روسیه به لهستان ، آلمان ، و جمهوری چک رادارد از مسیر لهستان عبور می کند.

وی تصریح کرد: از میزان حجم نفت خام  صادراتی روسیه از مسیر خط لوله مذکور لهستان روزانه 330 هزاربشکه خریداری و مصرف می کند و علاوه برآن حدود نه میلیون و چهارصد هزار تن زغال سنگ روسی براساس آمار منتشره در سال 2020 میلادی لهستان از روسیه وارد کرده است.

وی با اشاره به اینکه این مقدار زغال سنگ حدود پنج درصد کل صادرات زغال سنگ روسیه است گفت: اتحادیه اروپا درحال حاضر حدود چهل درصد از گازطبیعی مورد نیازش را ازروسیه وارد می کند. درواقع اروپا درهمه بخش‌ها از آشپزخانه مردم عادی  ورستوران‌ها گرفته تا تامین انرژی مورد نیاز صنایع مختلف  وابسته به گاز وارداتی از روسیه است.

خاقانی با بیان اینکه اروپا مدعی است به زودی از وابستگی به انرژی وارداتی از روسیه خود را خلاص می کند عنوان کرد: اروپا برای مصرف حدود 25 درصد از انرژی مصرفی اش به روسیه وابسته است اما، با تغییر سیاست راهبردی اروپا درهمراهی و همکاری با آمریکا به طور ناگهانی در شرایط ناخوشایندی قرار گرفته است؛ به طوری‌که شهردار کیف پایتخت اوکراین اروپا را مورد انتقاد قرارداده و خواسته است که پرداخت پول آلوده به خون مردم اوکراین به روسیه متوقف شود.

**تغییر سیاست راهبردی و تاکتیکی روسیه

وی بیان کرد: اویل پرایس دات کام تائید کرده است با تغییر سیاست راهبردی و تاکتیکی روسیه کارشناسان این نظریه را مطرح می کنند که پس از عقب نشینی نیروهای نظامی روسیه از مناطقی درشمال و شرق کیف پایتخت اوکراین احتمال تعریف تحریم‌های سخت تر مرتبط با نفت خام روسیه توسط اروپا درماه‌های آینده را کاهش داده است.

خاقانی مطرح کرد: درهمین حال خانم ژانت یلن وزیر خزانه داری آمریکا هشدار داده است که عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین تامین امنیت مواد خوراکی و انرژی را در جهان به مخاطره انداخته است، درآمریکا به طور بی سابقه‌ای بهای فرآورده‌های نفتی (بنزین) روبه افزایش دارد و بهای مواد خوراکی بیش از دو برابر شده است.

وی با اشاره به اینکه درهمین حال نرخ تورم بی سابقه‌ای دامن دولت بایدن را گرفته است گفت: ناظران معتقدند که در انتخابات پیش رو در دوماه آینده حزب دموکرات صندلی‌های زیادی را به جمهوری خواهان در کنگره آمریکا واگذار خواهد کرد و دولت بایدن ممکن است نظیر دولت ترامپ فقط یک دوره دولت باشد وبس.

به گفته خاقانی، کارشناسان هنوز پاسخ این سوال را نداده‌اند که به دلیل تحریم‌ها و اخلال در صادرات نفت و گاز طبیعی روسیه تا چه اندازه روی اقتصاد روسیه می تواند تاثیر منفی داشته  باشد؟ درواقع بسیاری به این نتیجه رسیده اند که تحریم نفت و گاز روسیه توسط آمریکا و اروپا آن‌گونه صدمه‌ای که غرب امیدوار بود و هست را به اقتصاد روسیه وارد نکرده و نمی کند.

وی عنوان کرد: درحال حاضر نفت خام اورال روسیه با تخفیف خوب که هنوز برای روسیه قیمت مناسبی محسوب می شود توسط مشتریان مختلف در شرق خریداری می شود و در بازارهای غرب هم دلالان نمی توانند به این نوع تخفیف‌ها بی تفاوت باشند.

**افزایش حجم واردات نفت خام روسیه به هند

وی تصریح کرد: درحالی‌که هند حدود هشتاد درصد از نیاز به نفت خام را وارد می کند هرگز مشتری پروپاقرصی برای خرید نفت خام روسیه نبوده است. درگذشته هند بین دو تا پنج درصد نفت خام مورد نیاز هند را از روسیه وارد می کرد که با میزان نفت خامی که آمریکا از روسیه وارد می کرد برابر بود.

وی با اشاره به اینکه درسال 2021 هند فقط حدود 12 میلیون بشکه نفت خام از روسیه وارد کرد گفت: درحالی‌که اویل پرایس دات کام گزارش کرده است که بیشتر حجم نفت خام وارداتی هند از عراق ، عربستان ، امارات متحده عربی و نیجریه است اما، گزارش های اخیر حاکی از این است  که به طور چشم گیری از اوائل ماه مارس 2022 میزان واردات نفت خام هند از روسیه رو به افزایش دارد.

به گفته خاقانی درواقع با واردات حدود شش میلیون بشکه نفت خام روسیه درمدت کمی معادل نصف حجم نفت خامی که درطول یکسال هند از روسیه نفت خام وارد می کرد ، پالایشگاه های هندوستان نفت خام روسی مصرف کرده اند چرا؟ سود اقتصادی دلیل اصلی است.

این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه آن‌طورکه آژانس بین المللی انرژی گزارش کرده است نفت خام اورال روسیه با تخفیف های بی سابقه ای به فروش می رسد اظهار داشت: دو شرکت دلالی بین المللی گلن کور Glencore و ویتول Vitol نقت خام  اورال روسیه را با تخفیف بشکه ای 25 تا سی دلار دربازار فروخته اند و کارشناسان می گویند اقتصاد دربازار حرف اول را می زند و به همین تلاش‌های آمریکا و اروپا برای  متقاعد کردن هند به منظور تحریم نفت خام روسیه موفق نبوده است.

**چین هم منفعت می کند

به اعتقاد خاقانی، فقط هند نیست که از تحریم های روسیه سود می برد،  چین هم با توجه به تجربه معامله با دورزنندگان تحریم نفت خام ایران و سود زیادی که از این راه نصیب چین شده است درحال حاضر از مشتریان پرو پاقرص نفت خام روسیه است وچین بیشترین حجم نفت خام روسیه را وارد می کند، درسال 2021 چین حدود یک میلیون و هفتصد و بیست هزار بشکه درروز نفت خام روسیه را وارد کرده است.

وی تصریح کرد: برخی از صاحب نظران این نظریه را مطرح کرده‌اند که درشرایط کنونی معطلی توافق برجام و یا حتی شکست برجام منافع قدرت‌های بزرگ در شرق و روسیه را تامین می کند و نفت خام ارزان ایران از طریق دورزدن تحریم‌ها و نفت خام روسیه با تخفیف‌های شفاف درشرایط تداوم همه گیری ویروس کرونا و آمادگی برای پسا کرونا کمک قابل توجهی به رشد اقتصاد هند و چین می کند.

خاقانی در پایان بیان داشت: درهمین حال آمریکا نیز از کاهش قیمت‌های نفت خام در بازار راضی است و درشرایط فعلی دربازار بین المللی نفت خام منافع آمریکا، هند و چین و سایر مصرف کنندگان عمده نفت خام دریک راستا قرار گرفته است و به همین دلیل غرب با همراهی شرق  برخلاف سال گذشته در سال جاری عجله ای برای به سرانجام رساندن برجام وتوافق با دولت سیزدهم  ندارند.