بررسی چرایی عدم موفقیت پرداخت یارانه نقدی در گفتگو با یک استاد دانشگاه

مهدی زاهدی: چندی پیش وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی در یک مراسم رسمی، با انتقاد ازشیوه های پرداخت یارانه های نقدی این اقدام پر سروصدای دولت احمدی نژاد را رفاه صدقه ای نامید.

علی ربیعی معتقد بود: موضوع رفاه صدقه ای منجر به فقراخلاقی درکشور شده است وی مصداق های آن را نیز یارانه های نقدی اعلام کرد که منجر به پولدارتر شدن پولدارها و فقیرتر شدن فقرا شده است.

درباره این موضوع با علی قنبری، استاد دانشگاه تربیت مدرس به گفتگو نشستیم.

علی قنبری درباره پرداخت یارانه نقدی در دولت گذشته گفت: یکی از اشتباهات فاحش دولت گذشته پرداخت یارانه های نقدی به همه افراد بود و این موضوع روی اقتصاد، تولید و درآمد ناخالص ملی هیچ تاثیرمثبتی نداشت؛ متاسفانه این کار یک فرهنگ صدقه ای را درجامعه حاکم کرد به طوریکه حتی به رغم درخواست دولت جدید مبنی براینکه افراد توانمند داوطلبانه از این یارانه انصراف بدهند، تنها تعداد اندکی به این درخواست دولت توجه کردند و ثبت نام کردند.

وی ادامه داد: با این شیوه توزیع،دولتمردان فرهنگ چشم به دست دولت داشتن، کم کاری و دریافت یک نوع درآمدهای بادآورده را در پیش گرفته وعلی رغم اینکه سالانه ده ها هزار میلیارد تومان بابت یارانه پرداخت می شود ولی تاثیر مثبتی در اقتصاد نداشته و به یک رویه غیرقابل تغییر تبدیل شده و نه تنها تاثیری درعدالت نداشته بلکه آمارها نشان می دهد این اتفاق در تولید هم بی تاثیر بوده و گواه

آن نیز در مساله ضریب جینی که درسالهای اخیر مطرح شده است به خوبی مشهود است وقتی فقیرها فقیرتر شده و ثروتمندها ثروتمندتر می شوند به این دلیل است که هیچ توزیع عادلانه ای در کار نبوده است.

این استاد دانشگاه به عنوان کارشناس اقتصادی از دولت درخواست کرد فقط به افراد ناتوان از کار، یارانه بپردازد و افزود: دولت به آنها که نیازمند هستند اما توان کار دارند ، به جای یارانه نقدی بهتر است ابزار کار بدهد.براین موضوع دراصل ۴۳ قانون اساسی تاکید شده است.

وی اضافه کرد: ضرب المثل معروفی است که می گوید باید ماهی گیری یاد بدهیم، نه اینکه ماهی بدهیم و این واقعیت تلخی است که درحال وقوع است، دادن یارانه های نقدی دقیقا مصداق برعکس این مثال معروف است.

قنبری تاکید کرد: به هرحال اگر یک ارزیابی درستی از این پرداخت یارانه های مستقیم به همه افراد انجام شود آثار منفی آن را در طول دهه اخیر شاهد خواهیم بود.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال خبرنگارما مبنی بر اینکه دولت قبل مدعی بود یارانه نقدی را در قبال افزایش قیمت حامل های انرژی پرداخته است؛ آیا حذف آن بدون آماده بودن زیرساخت ها درست است؟ اظهار داشت: دولت باید تدبیر کند و ابزار را در دست افراد جویای کار قرار دهد، نصف این جمعیتی که یارانه می گیرند تاثیر فاحشی روی زندگی شان ندارد و باید به دهک های پایین جامعه کمک شود و حتی المقدور فرهنگ کار را ایجاد کنیم و فرهنگ تنبلی و تن پروری و نقدبگیری را پاک کنیم. این مسئله آثار منفی بسیاری در آینده کشور دارد و ما باید به عنوان مبشرین فرهنگ ایرانی اسلامی جویای تلاش و کار و کوشش باشیم تا به توسعه برسیم. این شیوه ما را از توسعه دور می کند و جامعه را به یک جامعه تن پرور و تنبل تبدیل کرده که آثار منفی اقتصاد آن را در جامعه شاهد هستیم.

وی با اشاره به اینکه باید ساختار نهادی اقتصاد به سمت تولید کننده متمایل شود، تصریح کرد: باید یارانه را به تولیدکننده ها بدهیم و نباید به فرهنگ مصرفی دامن زده و به افرادی که بازدهی در جامعه ندارند این امکانات هزینه ای را بدهیم. باید ابزار کار را در اختیار مردم قرار داد.

وی دلیل پرداخت یارانه نقدی در دولت گذشته را اینگونه شرح داد: این اتفاق به دلیل ناآگاهی از واقعیت های تولید، اقتصاد، کارشناسی و یک نظام پویا و توسعه گرا است. همچنین این شیوه ای عوام فریبانه بدون در نظر گرفتن واقعیت های جهان بوده است.

این استاد دانشگاه مدیریت را عامل مهمی برای سوق دادن پرداخت یارانه به تولیدکننده در شرایط عدم ثبات اقتصادی دانست و ادامه داد: باید مدیران اقتصادی کشور عالم و آگاه و مسلط به مسائل و تجارب موفق دنیا باشند. خیلی از کشورها با جمعیت های بزرگ در دنیا اقتصادهای موفق داشتند و خوب پیشرفت کردند و تجارب آنها قابل استفاده است.

وی در پایان به شروع توسعه ایران همزمان با کره جنوبی اشاره کرد و گفت: در دهه ۴۰ صنعتی شدن را با کره جنوبی آغاز کردیم اما آنها به کجا رسیدند ما به کجا؟ باید عوامل عدم موفقیت اعم ازعوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را بررسی کنیم. متاسفانه آنقدر مشغول کارهای جاری شدیم که فرصت ارزیابی عمیق امور برای تجربه اندوزی از اینکه ضعف های گذشت را تکرار نکنیم و قوت ها را تقویت کنیم را نداریم و این یک هشدار بزرگ برای آینده کشور است.