این روزها قیمت گاز طبیعی با آغاز فصل تابستان تقریبا دو برابر مدت مشابه سال گذشته شده است و تقاضا برای گاز طبیعی با گشایش اقتصادهای جهان و دمای بالای ۱۰۰ درجه تابستان داغ افزایش پیدا کرده است و به گفته تحلیلگران نفتی برای تقاضای این ماده ارزشمند صادرات گاز باید یکی از اولویت‌های خاصی برای کشور ما که از این نعمت خدادادی بهره‌مند است باشد.

به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، بررسی وضعیت صادرات گاز ایران نشان می دهد  صادرات روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب گاز در برنامه ششم توسعه هدف‌گذاری شده که البته اولویت بازار صادراتی گاز ایران، کشورهای همسایه است. صادرات گاز ایران تاکنون به کشورهای ترکیه، عراق، ارمنستان، آذربایجان و نخجوان انجام شده است.

ترکیه به عنوان بزرگ‌ترین مشتری گاز طبیعی ایران در نظر گرفته شد. قرارداد ۲۵ ساله صادرات گاز ایران و ترکیه، در سال ۱۳۷۴ امضا و از سال ۱۳۸۱ صادرات گاز ایران به این کشور آغاز شد. قرارداد صادرات گاز ایران به ارمنستان نیز با هدف تهاتر گاز و برق امضا شد که بر اساس آن، ارمنستان در ازای هر مترمکعب گاز، ۳ کیلووات ساعت برق به ایران تحویل می‌دهد.

گفتنی است عراق نیز گاز را برای دو مقصد بغداد و بصره دریافت می‌کند، آذربایجان و نخجوان نیز از دیگر مشتریان گاز ایران هستند. پنج کشور دنیا در حالی میزبان گاز ایران هستند که هدف ایران این است که سهم خود را از بازار جهانی گاز افزایش دهد ولی به گفته کارشناسان نفتی یک لحظه غفلت باعث قدرتمند شدن همسایه‌هایمان از جمله کشور عراق خواهد شد.

در همین زمینه، مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار جهان اقتصاد، اظهار داشت: عراق دومین تولیدکننده نفت اوپک است و برنامه گسترده‌ای برای افزایش تولید دارد، رسیدن به رقم تولید 7 تا 8 میلیون بشکه در روز در یک دهه آینده دور از ذهن نیست.

وی با بیان اینکه حدود 70 درصد ذخایر نفت عراق با گاز همراه است، افزود: تا مدتی پیش قسمت عمده این گاز سوزانده می‌شد و این کشور در تامین انرژی داخلی دچار مشکل شدیدی بوده است، بنابراین از سال 2003 به بعد برنامه‌های ویژه‌ای برای جمع‌آوری گازهای همراه و همچنین استفاده از ذخایر مستقل گازی خود در نظر گرفته است.

این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه مسلما بازارعراق برای ایران کاملا موقت است، گفت: مطمئنا عراق 5 سال آینده تقریبا نیازی به واردات از ایران ندارد و حتی این امکان وجود دارد که تبدیل به یک صادرکننده گاز در منطقه شود، بنابراین نه تنها نیاز داخل خود را تامین خواهد کرد بلکه می‌تواند به یک صادرکننده تبدیل شود و حتی برنامه برای احداث پایانه تولید ال‌ان‌جی دارد.

وی با بیان اینکه عراق جزء بزرگترین دارندگان ذخایر نفت دنیا است، تصریح کرد: حجم گازهمراه نفت در این کشور حدود 10 درصد ایران و به میزان 3 تریلیون متر مکعب است یعنی نسبت به کشور ما قابل توجه نیست، اما در نظر داشته باشیم عراق به شرکت‌های بزرگ، تکنولوژی روز دنیا و سرمایه بالایی دسترسی دارد و ما این امکان را نداریم.

بهروزی‌فر گفت: عراق با عبور از بحران سیاسی داخلی تا یک دهه آینده نیازی به واردات گاز نخواهد داشت و حتی می‌تواند به کشورهای همسایه مثل کویت و اردن هم صادرات داشته باشد، با توجه به برنامه‌هایی که برای جلوگیری از سوزاندن گاز همراه، توسعه ذخایر مستقل واز سوی دیگر افزایش تولید نفت دارد، مسلما افزایش تولید گاز همراه خواهد داشت و به سمتی می‌رود که تولید و مصرف گاز را بالانس کرده و به تولید داخلی خود متکی خواهد بود.

وی درباره احتمال کوچک شدن بازار ایران با ورود کشورهای نوظهور تولیدکننده در حوزه گاز توضیح داد: مثلا اگر خودمان را جای ترکیه بگذاریم هر کشوری که امکان داشته باشد ترجیح می‌دهد نیاز انرژی خود را از منابع مختلف تامین کند، بنابراین اینکه تصور کنیم ترکیه قرارداد گازی خود را با ایران تمدید نکند دور از ذهن است، به نفع ترکیه است که هم از روسیه و آذربایجان و هم از ایران واردات داشته باشد، چون اگر مشکل سیاسی و ژئوپلیتیک و حتی مسئله فنی اتفاق بیفتد دچار بحران خواهد شد، ولی اگر منابع متنوع باشد و مصرف خود را بین عرضه‌کنندگان مختلف تقسیم کند چنانچه با یک کشوری دچار مشکل شود با بحران مواجه نمی‌شود.

این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: حتی اگر روسیه به صورت مجانی هم به ترکیه گاز ارسال کند دور از ذهن است که صادرکننده‌ای مثل ایران را از دست بدهد، زیرا زمانی که امکان واردات از منابع مختلف داشته باشد قدرت چانه‌زنی بالا می‌رود، حتی خیلی راحت‌تر با ایران مذاکره می‌کند و شرایط سهل‌تری را می‌گیرد، از سویی دیگر شرایط ایران به این صورت است که تا زمانی که قدرت صادراتی محدودی دارد قدرت چانه‌زنی زیادی هم نخواهد داشت

وی یادآور شد: در هرحال تصور من این است که از 5 سال آینده عراق نه تنها واردکننده گاز نیست، بلکه صادرات خواهد داشت. ابتدا به بازارهای منطقه‌ای و اطراف ورود می‌کند و با توجه به مصوبات اولیه که برای احداث واحدهای ال‌ان‌جی در بصره دارد، می‌تواند به جرگه صادرکنندگان ال‌ان‌جی دنیا نیز بپیوندد.