«صادرات گاز» ضریب نفوذ ایران در منطقه

با توجه به میزان تولید و فروش کشورهای بزرگ دارای ذخایر نفت و گاز، این آینده‌نگری مشاهده می‌شود که نگهداشت این منابع را در آینده به سود کشور خود نمی‌دانند چرا که این منابع بعدا ممکن است غیرقابل استفاده باشد و از آمریکا، عربستان و روسیه شدت تولید و فروش و تبدیل آن به محصولات با ارزش افزوده بیشتر مشاهده می شود به همین دلیل باید راهکار ما افزایش تولید و تبدیل به صنایع پایین دستی و فرآورده‌ها و ایجاد زنجیره‌های ارزش باشد و درصورتی که این موارد امکان پذیر نباشد باید به موضوع صادرات، فروش و ایجاد بازارهای جهانی فکر کنیم.

علی شهرویی، کارشناس حوزه انرژی،در گفت‌وگو با جهان اقتصاد درباره راهکارهای دولت آینده در حوزه نفت و گاز اظهار کرد: در ابتدا باید وضعیت چند موضوع مشخص شود از جمله این که باید بررسی شود که خام فروشی خوب است یا خیر و برای کشور با چه دستاوردی همراه خواهد بود ؟ دوم این که صیانت از منابع نفت و گاز برای نسل های آینده نیز مطرح است و به نظر می رسد این دو مقوله گویا موضوعاتی نیستند که با موضوعی جدی همراه باشد از جمله دلایل آن می توان گفت که در آینده تاثیراتی که در نوع حامل های انرژی و نوع تولیدات حوزه انرژی به ویژه در انرژی‌های تجدید پذیر و سایر انرژی‌هایی که جایگزین می‌شود، اتفاق می‌افتد عملا نفت و گاز و منابع سوخت‌های فسیلی در دهه‌های آینده از سبد سوخت دولت‌ها و کشورها کنار گذاشته شده و به سرنوشت زغال سنگ دچار می شوند.

این کارشناس حوزه انرژی عنوان کرد: افزایش تولید به میزان حداکثری که امکان پذیراست، نقطه قوت است که البته این افزایش تولید باید راهکارهای صیانتی به شکل تزریق گاز به چاه‌ها یا راهکارهایی که بتوانند اماکن برداشت در مدت زمان بیشتر از این چاهها و مخازن فراهم کنند، باشد.

وی گفت: در حوزه گاز واقف هستیم که در چند سال آینده با افت فشار پارس جنوبی مشکلاتی در حوزه گاز حتی در داخل کشور همانند مشکلاتی که در حوزه برق شاهد هستیم اتفاق می‌افتد به همین دلیل باید به افزایش تولید ، بالا بردن فشار مناطق پارس جنوبی و بهره‌برداری از سایر حوزه‌های گازی کشور بیاندیشیم اگرچه ممکن است به راهکارهایی در بحث صرفه جویی در حوزه‌های مختلف مصارف گاز فکر کنیم و البته راهکارهای عملی آن نیز باید یافت شود تا بتوان در سال‌های آینده با افزایش تولید گاز خطر مشکلات قطعی آن را در مصارف داخلی برطرف سازیم .

وی با بیان اینکه باید به صادرات گاز بیاندیشیم، تاکید کرد: صادرات آن به پاکستان و هند می تواند آورده خوبی برای کشور از لحاظ درآمدهای ارزی ایجاد کند و ایران با صادرات گاز باید میزان تحریک پذیری را در دنیا کاهش دهد اتفاقی که در حوزه صادرات گاز به ترکیه و عراق اتفاق افتاد و آمریکا نتوانست این منابع را به دلیل نیاز حیاتی دو کشور مشمول تحریم‌ها قرار دهد به همین دلیل صادرات گاز می تواند ضریب نفوذ ایران را در منطقه و درآمدهای ارزی آن را افزایش دهد.

به گفته این کارشناس حوزه انرژی ، تزریق گاز به میادین نفتی کشور و افزایش برداشت نفت از میادین تولید را حفظ می کند چرا که چاه های ما در وضعیت خوبی به‌سر نمی برند چرا که دیگرچاه‌های جوان نیستند بنابراین میزان برداشت ما از چاه‌های نفت در آینده کاهش پیدا خواهد کرد که به راهکارهای اساسی نیاز دارد.

وی گفت: در بحث خام فروشی باید بتوان در دو حوزه صنایع پالایشگاهی به سمت مجتمع‌های پتروپالایشگاهی و محصولات پتروشیمی را که از آن منابعی را برداشت می کنیم، سرمایه‌گذاری کنیم چرا که با وجود درآمدهای خوب برای کشور، ایجاد اشتغال زایی مناسب، تحریک پذیری ایران را کاهش می دهد.

وی ادامه داد: در صورت تکمیل شدن زنجیره ارزش آن در حوزه صنایع پالایشگاهی به سمت پتروشیمی یعنی پتروپالایشگاهی و حوزه صنایع پتروشیمی که از خوراک گاز استفاده می کند، پرداخته شود زیرا می تواند اقتصاد را مردمی و اشتغال را افزایش دهد و عایدی این صادرات نفت و گاز بعدها می‌تواند در حوزه صادرات در سبد مردم دیده شود، از سوی دیگر هنگامی که این اشتغال و سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی در صنایع پایین‎دستی اتفاق افتد، می‌تواند به مردم در بهره‌مندی از مزایای نفت و گاز و درآمدهای ناشی از آن و افزایش ثروت ملت نیز کمک کند.

وی گفت: مجموعه پتروشیمی با معضلات و مشکلات بسیاری از جمله خوراک مواجه است که باید برای آن نیز تدبیر لازم اندیشیده شود زیرا با کمبود این خوراک واحد‌های پتروشیمی نمی توانند با تمام ظرفیت کار کنند و به یک راهکارهایی نیاز دارد که باید در بحث افزایش تولید نفت و گاز دیده شود، جمع آوری گازهای همراه با مشعل می تواند به بحث محیط زیست و افزایش خوراک مجتمع‌های پتروشیمی کمک کند.

این کارشناس حوزه انرژی بیان کرد: در حوزه صنایع پتروشیمی باید ارزیابی مجدد از طرح‌های مجوزدار از صنایعی که ساخته شده یا نقاطی که تولید می کنند که ممکن است این تولیدات در آینده در بازار جهانی مصارفی نداشته باشد یا امکان بهینه کردن تولید آن ها باشد صورت گیرد و نقشه راهی برای صنعت پتروشیمی کشور تهیه شود تا این نقشه راه اجرا شود.

وی افزود: در تکمیل زنجیره‌های ارزش باید کوشید زیرا این زنجیره‌ها می‌توانند تعداد بسیاری از مردم کشور را در بخش اشتغال و افزایش ثروت به این صنعت گره بزند و این انحصاری که در صنایع بالادستی پتروشیمی در مجموعه‌های محدود شده است را بشکند و با مشارکت فعال مردم در صنایع پایین دستی و حمایت دولت این صنعت خوب به ارزآوری و به یک مجموعه صنایع سودمند تبدیل شود.

وی با بیان اینکه به طور قطع راهکارهای فوق نیازمند تامین سرمایه و سرمایه گذاری است گفت: تامین سرمایه باید از منابع داخلی مانند بازار سرمایه، بعضی از منابع مالی و بانکی داخلی از صندوق توسعه ملی گرفته تا خود مجموعه ای از بانک‌ها که علاقه مند به سرمایه گذاری هستند و منابع خارجی مانند بحث های تامین مالی و فاینانس که نیازمند اقدامات در حوزه سیاست خارجی است، صورت پذیرد .

این کارشناس انرژی گفت: با توجه به مسایل مطرح شده دولت بعدی باید به افزایش تولید در حوزه نفت‌وگاز اقدام کند و آنچه را که می‌تواند به صنایع پایین دستی تبدیل کند و آنچه را هم که نمی تواند فارغ از این که اکنون وضعیت بازارهای نفت در دنیا چیست و بدون این که به امکان کاهش قیمت نفت بیاندیشد، باید به کسب بازار بیشتر و مشتریان بیشتر در سیاست خارجی در دیپلماسی انرژی باشد تا صادرات را افزایش دهد و مشتری‌های جدید بیاید تا بتواند سهم بیشتری از بازار را به دست آورد.

به گفته وی، دستیابی به مشتری‌های جدید از قیمت نفت در بازارهای جهانی برای کشور مهم‌تر است و باید در اولویت قرار گیرد تا بتواند قدم‌های موثری‌تری بردارد به همین دلیل به بازنگری در رفتار و ساختار بخش بین المللی وزارت نفت یعنی امور بین الملل نفت نیاز است.

وی افزود: با توجه به شیوه‌های عملکردی در گذشته به عنوان یک مجموعه فروش، تغییرات عمده ای در این حوزه صورت پذیرد و به جای اینکه منتظر مشتری‌های بین‌المللی سابق خود باشند باید یک مجموعه بازاریابی و دیپلماسی انرژی قدرتمند در نفت ایجاد کنند تا این مهم را در بخش‌های مختلف بکار گیرند و در داخل با وزارت امور خارجه و در عرصه جهانی نیز با کشورهای مختلف و بازیگران مختلف جهانی که اغلب بخش خصوصی هستند، تعامل کنند و امور بین‌الملل نفت حتما از فضای انفعالی باید خارج شود.

وی گفت: در حوزه مصارف داخلی باید فکر کلانی در خصوص مصرف گاز در آینده کوتاه مدت برای مصارف داخلی اندیشیده شود تا میزان مصارف داخلی کنترل شود و باید یک راهبردی برای سبد انرژی مصرفی داخلی در حوزه خانگی در این خصوص اندیشیده شود و باید در حوزه برق و گاز آن ها را به گونه ای تنظیم کرد انرژی های جایگزین هم شوند تا در مواردی امکان جایگزینی آن‌ها وجود داشته باشد تا در مواقع حساس از مصرف گاز داخلی کاهش پیدا کند و به اهرم صادراتی و ارزآوری برای کشور تبدیل کنیم .

شهرویی گفت: در بسیاری از حوزه‌ها به دلیل این که نفت و گاز ارزان در اختیار داشتیم سعی شده از آن به ساده ترین روش ممکن استفاده شود اما باید به بحث انرژی‌های تجدید پذیر و تولید برق در نیروگاههای خورشیدی و سایر راهکارهای ممکن بیاندیشیم و نباید تنها به مصرف گاز اتکا کرد و نباید همین گاز برای مصارف کشور در حوزه نیروگاه‌های برقی و توسعه مصارف خانگی کافی دانست، چراکه همین گاز ما را در آینده نزدیک با مشکل مواجه خواهد کرد، باید در این حوزه تمهیداتی برای مصارف انرژی داخلی اندیشیده شود.

وی گفت: بنابراین دولت آینده باید مجموعه اقداماتی را در حوزه تولید، مصرف داخلی و حوزه توسعه صنایع زنجیره ارزش و هم در حوزه صادرات و دیپلماسی انرژی به صورت نظام‌مند و یکپارچه ببیند تا بتواند گام‌های موثری را در این حوزه بردارد.