یکی از بزرگترین اهداف در کشورهای درحال توسعه انتقال موفقیت آمیز تکنولوژی است که این امر بدون تردید در کشورهایی که دارای نفت و گاز هستند از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا تکنولوژی های مربوط به حوزه انرژی از تکنولوژی های گران محسوب می شود به همین دلیل انتقال تکنولوژی دراین کشورها از اهمیت بسزایی برخوردار است که البته باید برای دستیابی به این مهم برنامه ریزی و انتخاب دقیق را در برنامه های خود قرار دهند.

 رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط ‌زیست اتاق بازرگانی تهران، در گفتگو با خبرنگار جهان اقتصاد، ضمن بیان مطلب فوق اظهارکرد: کشور ما به دلیل عقب ماندگی تاریخی، در زمینه خلق فناوری های مدرن برای دستیابی تکنولوژی های کلیدی تلاش می کند تا بتواند انتقال تکنولوژی را از کشورهای توسعه یافته در دستور کار قرار دهد اما این انتقال باید به صورت دقیق و صحیح صورت پذیرد تا خود این انتقال باعث آسیب به بخشهای دیگر نشود.

وی تصریح کرد: فرآیند انتقال تکنولوژی دارای ابعادی احتیاطی و پیشگیرانه است که باید قبل از انتخاب مدلی از مدلهای انتخاب تکنولوژی، بسته به نوع تکنولوژی و شرایط گیرنده و دهنده، به آنها پرداخته شود و از جمله آنها می توان به آگاهی از موانع و فاکتورهای مهم و اساسی مورد نیاز برای انتقال تکنولوژی و دانستن عوامل شکست انتقال تکنولوژی در گذشته اشاره کرد که البته این موارد تنها اشاره بسیار کوچکی از موانع و مشکلات پیش آمده در مسیر انتقال تکنولوژی ها به کشورما بوده است.

وی با بیان اینکه سالهای ۱۳۲۷ تا ۱۳۵۷ حدود ۱۳۴ مورد نقض واضح در انتقال تکنولوژی به ایران وجود داشته که بیش از ۷۵ مورد آن به حوزه انرژی مربوط بوده است گفت: البته لازم به ذکر است که در سالهای بعد، موارد نقض در انتقال تکنولوژی بیش از اینها بوده است که مهمترین آنها کمبود نیروی انسانی متخصص برای انجام فرآیند انتقال تکنولوژی، نبود قراردادهای مناسب، عدم بهره گیری صنایع کشور از تجربیات مراکز تحقیقاتی، نبود ارتباط مطلوب بین صنعت و دانشگاه، بی توجهی به انطباق فناوری با شرایط کشور و بنگاههای اقتصادی، عدم اختصاص بودجه های تحقیقاتی مناسب در فرایند انتقال تکنولوژی، مشخص نبودن سیاستهای مدون کشور در انتقال تکنولوژی، عدم تدوین مدلی واضح و همسو با نیازهای کشور، نادیده گرفتن توانایی بخش خصوصی در انتقال تکنولوژی، بی توجهی تاثیر انتقال تکنولوژی بر شرایط پیرامون و عدم همکاری برخی مدیران منفعت طلب غیرمتخصص در مسیر انتقال تکنولوژی.

پدیدار افزود: به همین دلیل انتقال تکنولوژی به صورت دقیق و کامل انجام نشده و در بسیاری از موارد به جای انتقال دانش صرفا خرید مصنوعاتی فناورانه بوده و تردیدی دراین بحث نیست که اگر توسعه اقتصادی و منابع انسانی، امنیت اقتصادی و قوانین کشور همسو با انتقال تکنولوژی در حوزه هنری در کشور باشند، بسیاری از موانع را می توان به راحتی از میان برداشت و یک انتقال هدفمند و با بازدهی بالا را به ثمر نشاند چرا که حوزه انرژی از گذشته تا حال یکی از مهمترین ارکان رشد اقتصادی در کشور ما بوده است.

وی خاطرنشان کرد: بسیار حائز اهمیت است که بیان شود بسیاری از کشورهایی که امروز توسعه یافته اند، درگذشته کشورهایی بودند که فناوری را در حوزه انرژی از دیگر کشورها وارد کردند و با ورود فناوری در حوزه انرژی توانستند با ارتقاء این حوزه در زمره کشورهای پیشرفته قرار گیرند.

وی ادامه داد: با این وصف، پر واضح است انتقال تکنولوژی در حوزه انرژی بیش از پیش بین دولت ها انجام می پذیرد تا بخش های دیگر اقتصاد.

پدیدار اضافه کرد: پس، از زمانی که دولتها خود را ملزم به وارد کردن تکنولوژی و ماحصل تکنولوژی که فناوری های مدرن است، ندانند، این کار میسر نخواهد شد. در کشور ما که دولت خود را موظف به وارد کردن تکنولوژیهای نوین در حوزه انرژی می داند و برای این منظور هم باید سه عامل اساسی از جمله  شباهت، تباین و سازگاری را مدنظر قرار دهد.

وی با اشاره به اینکه مساله مهم دیگر برای به دست آوردن فناوری، خرید تکنیک، انتقال تکنیکها و توسعه تاکتیکها است بیان کرد: اصولاً انتقال تکنولوژی برای دستیابی به سه نوع منفعت در حوزه انرژی تعریف شده است که عبارت است از بهبود استخراج، استحصال و تولید در بخشهای مختلف انرژی که باعث رقابت بیشتر در سطوح داخلی و خارجی می شود و دوم دستیابی به تولیدات جدید در صنایع پتروشیمی و پالایشی و انرژی ها ی نو که منجر به کشف بازارهای جدید و توسعه فعالیتهای جدید خواهد شد و سوم اینکه یادگیری به وسیله انجام دادن که از همکاری با شرکتهای خارجی پیشرفته از منظر فناوری به دست می آید.

 وی تصریح کرد: دور از واقعیت نیست که بیان شود، انتقال تکنولوژی دستاوردهای منحصر به فردی در سطح کلان شهرها دارد، دستاوردهایی که مهمترین آنها پیشرفت اقتصادی، توسعه اجتماعی، بهبود زندگی و ارتقای فرهنگی است.

 وی با بیان اینکه انتقال خود فناوری هم صاحب روشهای متعددی مانند رسمی و غیررسمی، درونی و برونی، مستقیم و غیرمستقیم، تجاری و غیرتجاری، بسته بندی شده و غیر بسته بندی شده، تجسم وغیر تجسم یافته شده است، مطرح کرد: سرمایه گذاری مستقیم خارجی ،انتقال از طریق حق امتیاز با لیسانس، سرمایه گذاری مشترک، قرارداد کلیدی در دست، مهندسی معکوس واستخدام پرسنل فنی و علمی و برگزاری کنفرانس ها و نمایشگاه های تجاری و علمی بین المللی در حوزه نفت و انرژی از مهمترین روش هایی است که به وسیله آن فناوری منتقل می شود.

وی در پایان بیان کرد: قطع به یقین تاثیر هر یک از روش ها در انتقال تکنولوژی حوزه انرژی، زمانی خود را نشان می دهد که جوانان زبده و کارکشته مسئولیت جذب آنان را بر عهده گیرند که با دانش فنی و پویایی جوانی، توانایی انجام این کار را داشته باشند و روش انتقال تکنولوژی های حوزه انرژی هزینه ها و فواید فناوری انتقال یافته را مشخص می کند.