رضا طبیب‌زاده

کارشناس اقتصادی

اخیر از کلمه مهندس در فضاهای بعضا نامناسبی استفاده شد. شروع این قضیه از فیلمهای از صداوسیمای جمهوری اسلامی که در قالب پیشگیری از موادمخدر برای آموزش جامعه ساخته شد برای سردسته باند خلافکاران و مافیا از کلمه مهندس (و بعضا دکتر) استفاده شد؛ این مطلب مصادف بود که رئیس وقت صداوسیما خود در لباس مهندس حضور داشت. نگارنده با ارائه و ارسال نامه‌ای به ایشان درخواست نمود که با این نوع نام‌گذاری‌ها از حرفه مقدس مهندسی صیانت نماید که ظاهرا این نام‌گذاری در فضای فیلم‌های پلیسی-جنایی صداوسیما کم‌رنگ شد ولی توسط اصحاب رسانه و مدیا از این لفظ برای سازمان‌دهی و به قول خودشان مهندسی نمودن اموری که با واقعیت و حقیقت موضوع منطبق نبود استفاده می‌نمایند و نام مقدس مهندس ملبس می‌شود.

در تمامی کتاب‌های لغت برای عنوان مهندس با محوریت ساخت‌وساز و کارآفرینی و با اعمال مدیریت خصوصیات و استنتاج‌های شاخصی بشرح ذیل تعریف و قبول می‌شود .

الف: مهندس شخصی است سازنده، خبیر، آگاه، متفکر با دانش در حوزه ساخت و ساز و کارآفرینی که باید با به‌کارگیری اخلاق مهندسی ( Engineering Ethic)و مدیریت در تمام فضاهای زیرساخت‌های جامعه حضور روشن و فعال دارد. قطعا در این مبانی تنها نگاه به حضور مهندس در ساخت و ساز و ساختمان، پل، سد و پالایشگاه و نظایر آن به صورت مجرد نیست بلکه نگاه به فضای مهم مدیریت، ساماندهی و انجام چنین اموری از خصوصیات یک مهندس کارآفرین است .

ب: قطعا مهندس باید دارای مدیریت ساماندهی، فرماندهی، توانمندی لازم برای ایجاد ساختار لازم در حوزه ساخت‌وساز و کارآفرینی در همه موارد من جمله صنعت باشد. به باور نگارنده نقش واقعی مهندس در فضای کسب‌وکار و در اجرای پروژه‌های عمرانی و صنعتی را می‌توان با حضور و نقش یک رهبر ارکستر مقتدر مقایسه نمود. رهبر ارکستر با مهارت کامل و ضمن تعلیم و آموزش به افراد تیم خود جایگاه افراد تیم خود در کنسرت، بر کار آنها نظارت مستقیم و لحظه به لحظه می‌نماید تا یک شاهکار موسیقی به گوش بیننده و شنونده در کنسرت خود و با کیفیت بالا برساند .

پ : تاکید دارم مهندس باید متعهد به اخلاق حرفه‌ای برای حفظ منافع ملی، محیط زیست و فرهنگ جامعه خود باشد، لذا هریک از ما اگر چنین ادعایی داریم و صفت مقدس مهندس را با خود یدک می‌کشیم باید از خود سوال کنیم، آیا به واقع دارای چنین خصیصه‌هایی شایسته هستیم؟

چرا در شرایط حال کشور از این عنوانها به نادرستی توسط بعضی افراد فرصت‌طلب استفاده می‌شود؟ و نام مقدس مهندس را آلوده می‌نمایند .

جامعه با کسانی‌که از این عناوین به نادرستی استفاده می‌کنند چه رفتاری باید داشته باشد؟ و چه‌کسی در این حوزه مسئول و پاسخگو است؟ و آیا نباید این افراد به‌خاطر سوء‌استفاده از این عناوین مهم اجتماعی و ارزشی پاسخ‌گو باشند؟ چه عموماً این افراد اصولا صلاحیت استفاده از نام مقدس مهندس را ندارند و برای نیل به اهداف شخصی و خاص خود به جعل این عناوین بصورت مستقیم یا غیرمستقیم وارد می‌شوند. نیاز به توضیح بیشتر در این مورد نیست همه ما با این پدیده ناپسند و غیراخلاقی و اجتماعی به روشنی در جامعه عمومی کشور آشناییم.

نگارنده به جد موافق و همراه با استفاده کامل و صحیح از عناوین علمی/دانشگاهی و اجرایی برای ارزش‌گذاری برای اعتلای نام مهندس در جامعه بوده و هستم و معتقدم باید از قشر زحمت‌کش، خدوم، تلاشگر، سازنده و کارآفرین هم با عنوان مهندس و هم با روش‌های دیگر همواره تجلیل نمود و از به‌کارگیری آن در مورد افرادی که کلا فاقد چنین درجات علمی و عملی هستند در جامعه خودداری شود.

نگارنده اعتقاد دارد اگر به فردی به نحوی در جامعه و با قبول بعضی از رانت‌ها به او عنوان مهندس یا دکتر می‌دهند و اگر به واقع صلاحیت آن‌را ندارد باید خود شهامت آن‌را داشته باشد و خود از آن تبری جوید و با شهامت به جامعه و اطرافیان خود اعلام نماید که من دارای چنین جایگاهی نیستم.

ارزش های یک مهندس همچون صداقت، درستکاری، امانتداری، صلاحیت حرفه‌ای رفتار و مراقبت‌های حرفه‌ای از فضا و جایگاه مهندس البته با نگاه به اعتلای منافع ملی و محیط‌زیستی آینده است و نگارنده به آن اعتقاد راسخ دارد و معتقد است همه ما مهندسان باید با ارزش‌های والای فوق الذکر به‌طور کامل آشنا شویم و سپس آنها را در فعالیت‌های اجتماعی/ مهندسی و در فضای کسب و کارمان به‌کار بندیم.

در هیچ کجای دنیا نمی‌توان یافت که تا در چنین حد وسیع که در کشور ما جاری و حاکم است از کلمه مهندس یا عنوان دکتر به وفور و به نادرستی استفاده شود و شوری آش در حدی است که حتی استفاده از این لفظ کارآفرین در بین مردم کوچه و بازار و به هنگام انجام مراودات جاری روزانه است و شما را مردم کوچه و بازار به‌راحتی با لفظ مهندس خطاب می‌کنند و حتی در پاره‌ای موارد از این لفظ با طعنه و مزاح هم استفاده می‌شود.

چرا مقامات جاری کشور و بزرگان و معلمان جامعه اجازه می‌دهند که پاره‌ای از کارهای خلاف و نادرست و کاذب که در امور کشور ممکن است جاری شود در رسانه‌های عمومی و فضاهای مجازی به نام مهندسی گفته و معرفی می‌شود. چه‌کسی مسئول حذف این عناوین از نام پاک و مقدس مهندسی است؟

خاطیان و قاصبان استفاده از نام مهندس چه به سهو و چه به عمد باید مورد پیگیرد قانونی قرار گیرند و تاوان هتک حرمت نسبت به این طبقه خدمت‌گزار، خدوم و سازنده کشور بدهند؛ این در اختیار مسئولان نظام و مملکت است.

دانشگاه‌ها و موسسات علمی ما به جد باید در دادن مدرک مهندسی قانونمند باشند. امروز برای فرزندان و جوانان ما که در مسیر ورود به دانشگاه هستند این امر نهادینه شده که به هرحال با وجود فضای وسیع در دانشگاها، حتما در یکی از دانشگاهها برای آنها جا وجود دارد و ورود می‌نمایند و بدون تردید بعد از چندسال با یک مدرک دانشگاهی از دانشگاه خارج می‌شوند. در صورتی‌که باید ملاک لیاقت، سواد و پشتکار جوان ملاک خروج او از دانشگاه و دریافت مدرک ارزشی باشد.

ضمن اعلام احترام و خشوع به همه موسسات علمی، آموزشی و فرهنگی خدوم کشور باید اعلام نمایم که در سالهای اخیر سطح آموزش در بین فارغ‌التحصیلان کشور به شدت نزول نموده و این امر خود باعث ایجاد ابهام در جامعه با نام مهندس گردیده است، به جد باید سطح آموزش در کشور با توجه به تحولات بین‌المللی افزایش یابد.