***برنامه راهبردی کوتا‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت منطقه آزاد قشم

برنامه راهبردی منطقه آزاد قشم دارای سه بخش است. کارهای فورس و فوری در منطقه داریم که باید در کوتاه‌مدت به آن بپردازیم و موضوعات و چالش‌ها را مرتفع کنیم. طبق پیش‌بینی ما، این برنامه‌ها در سال‌1401 عملیاتی می‌شود. یک بخش هم برنامه‌های میان‌مدت است که برآورد 4ساله برای آن در نظر گرفته‌ایم، درواقع هدفگذاری کرده‌ایم که این بخش از برنامه‌ها تا پایان سال‌1404 عملیاتی گردد. اما برخی از برنامه‌ها هم بلند‌مدت است و چشم‌انداز‌1408 نسبت به آن مطرح است‌‌.

اکنون در منطقه درگیر برنامه کوتاه‌مدت هستیم که باید برای سال جاری به نتیجه برسد. در حقیقت موضوعات مهمی که هم دغدغه مردم است و هم زیرساخت توسعه‌ای محسوب می‌شود، ازجمله موضوع آب شرب جزیره که متاسفانه هنوز برخی روستاهای جزیره قشم به‌صورت کامل و دائم آب ندارند؛ البته در برخی نقاط شبکه آبرسانی وجود دارد، اما ظرفیت آب شیرین‌کن‌ها به حدی نیست که جوابگوی نیازها باشد.

موضوع آب در جزیره قشم جدی است؛ چراکه هم مردم عزیزمان در عذاب هستند و هم اینکه وقتی آب نداشته باشیم، طرح‌های مختلف همچون حوزه گردشگری را نمی‌توانیم اجرا نماییم؛ درواقع سرمایه به آنجا نمی‌رود‌. لذا موضوع آب و سایر موارد، از زیرساخت‌هایی است که باید به آن توجه خاص کرد. این موضوع را به‌طور جدی در برنامه امسال داریم؛ البته یک بخشی از این زیرساخت‌ها را شروع کرده‌ایم و در ابتدای سال با وزارت نیرو صحبت‌ها و بازدیدهایی را داشتیم. بخشی از آن را وزارت نیرو پذیرفته که سرمایه‌گذاری کند و قول داده‌اند که کار ایجاد 3واحد آب شیرین‌کن 4هزار مترمکعبی را شروع نمایند.

اما یک واحد 10هزار مترمکعبی را هم سازمان منطقه آزاد قشم با جذب سرمایه‌گذار آماده کرده است که قرارداد نهایی آن طی هفته‌های آتی به امضاء خواهد رسید و تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. ضمن اینکه واحدهای وزارت نیرو هم ان‌شاءالله تا پایان سال جاری بهره‌برداری می‌گردد.

مساحت‌ جزیره قشم 1500کیلومتر مربع است که 300کیلومتر آن منطقه آزاد و 1200کیلومتر دیگر منطقه ویژه اقتصادی است. به استناد قانون تشکیل مناطق آزاد، متولی منطقه ویژه اقتصادی نیز سازمان منطقه آزاد قشم است و ما در قبال منطقه ویژه اقتصادی قشم به لحاظ قانونی و داشتن اختیار در قانون مصوب مجلس هم مسئولیت داریم‌‌.

البته لازم به ذکر است که حتی در شهر قشم هم مشکل کمبود آب داریم، تا حدی که در محدوده بافت قدیم شهر قشم نیز قطعی آب را شاهد هستیم؛ درواقع هم به لحاظ تولید آب و هم شبکه آبرسانی مشکل وجود دارد. اما این واحد 10هزار مترمکعبی که اجرایی خواهد شد، دقیقا در محدوده منطقه آزاد قشم است و بخشی که منطقه ویژه اقتصادی است را وزارت نیرو برعهده گرفته، البته که به لحاظ قانونی نیز وزارت نیرو موظف است کار کند، اما در این رابطه تعارضی وجود ندارد؛ زیرا همان‌گونه که عرض کردم، منطقه آزاد قشم در قبال منطقه ویژه مسئول است و با این رویکرد ان‌شاءالله مسئله آب جزیره قشم به‌طور اساسی مرتفع خواهد شد.

***پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام منطقه آزاد قشم

درحال حاضر تعداد زیادی از پروژه‌های عمرانی بخش خصوصی در قشم نیمه‌تمام است؛ به همین سبب در سازمان منطقه آزاد قشم کمیته‌ای تشکیل داده‌ایم تا یک‌به‌یک مسائل این پروژه‌ها را حل کنیم‌. متاسفانه با شیوع کرونا مشکلاتی برای اینها به‌وجود آمده است؛ به عنوان مثال بسیاری کار را متوقف کرده‌اند تا ببینند شرایط چگونه پیش می‌رود، یا اینکه رکود در شرایط اقتصادی به‌وجود آمده، مسافر نیامده و...؛ لذا دلایلی از این دست باعث ایجاد وقفه دو، سه‌ساله در به پایان رساندن پروژه‌ها شده است. درحال حاضر برخی از پروژه‌ها مجددا فعال شده، بعضی هم مشکلات درونی دارند‌. کارگروهی برای بخش خصوصی در نظر گرفتیم که این پروژه‌ها را بررسی کنند و به سمت حل و فصل پیش بروند و پیشنهاد حل مسئله بدهند.

بخشی دیگر از پروژه‌های عمرانی مربوط به سازمان منطقه آزاد قشم است. تعدادی از پروژه‌های عمرانی سازمان مشکلات پیمانکاری دارد، بدین معنی که پیمانکاران ضعیفی این پروژه‌ها را در دست گرفته بودند. البته سازمان نیز پرداخت‌های مالی را به موقع انجام نداده است؛ ما در طول مدت پنج، شش‌ماهه گذشته بخش قابل‌توجهی از مطالبات پیمانکاران را پرداخت کرده‌ایم، اما به دلیل آن‌که بنیه مالی قوی ندارند، اکنون به مشکل برخورده‌اند‌. لذا کم‌کم به پروژه‌هایی که بخشی از کارشان انجام شده و در مراحل پایانی است، منابع مالی تزریق می‌کنیم که سریع‌تر به بهره‌برداری برسند. البته اینها عمدتا پروژه‌های کوچک هستند، درواقع بزرگ نیستند که نتوانیم چالش‌ها را مرتفع نماییم.

***پروژه ملی پل خلیج‌فارس قشم

بخش دیگری از پروژه‌های عمرانی نیز جدید هستند؛ در سال جاری پروژه‌های عمرانی مهمی خواهیم داشت ازجمله پل خلیج‌فارس که برای مردم، منطقه و توسعه جزیره قشم بسیار مهم است‌. به منظور تامین پیش‌پرداخت برای پیمانکار پل، سازمان منطقه آزاد قشم یکسری دارایی‌های ازجمله ویلاها را به فروش رسانده و این مبلغ تهیه شده است. پیمانکار پل خلیج‌فارس، قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) است؛ توافقاتی با دوستان داشتیم، یک الحاقیه جدید به قرارداد اضافه کردیم، دولت نیز بخشی از هزینه اجرای پل را پذیرفته که از محل تهاتر نفت در اختیارمان قرار گیرد.

اکنون این پروژه تا مرحله‌ای پیش رفته است، اما برای ادامه مابقی آن، باید از روش‌های مختلف تامین مالی استفاده نماییم. مدل‌های مختلفی را طراحی کرده‌ایم‌، مذاکراتی هم انجام داده‌ایم و همزمان چند مجموعه و شرکت خارجی و داخلی متقاضی مشارکت و سرمایه‌گذاری در پروژه احداث پل خلیج‌فارس شده‌اند؛ اولویت ما این است که از محل منابع خارجی بتوانیم استفاده کنیم. اگر از آن محل به نتیجه نرسیم، از روش‌های دیگری همچون بازار سرمایه می‌توانیم بهره ببریم و از سرمایه‌گذار جهت تکمیل پروژه خلیج‌فارس برای سال‌های بعد استفاده نماییم؛ اما درحال حاضر با کمک دولت مراحل اجرایی پل را شروع می‌کنیم‌‌.

البته فرآیند تهاتر نفت باید در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی مطرح شود‌؛ این موضوع جزء مصوبات سفر رئیس‌جمهور به استان هرمزگان بود، جلساتی دیگری هم در نهاد ریاست جمهوری برگزار گردید، ابلاغیه هم صورت گرفته که در نهایت باید در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی دولت تصمیمات نهایی اتخاذ شود تا بتوانیم فرآیند اجرایی را با قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) پیش ببریم. به محض اینکه مقدمات نهایی شود، عملیات عمرانی را هم شروع خواهیم نمود‌.

لازم به ذکر است که از قبل یکسری پایه‌های پل در خشکی ساخته شده که قابل استفاده می‌باشد. همچنین کیسون‌هایی که در گذشته ایجاد شده که باید در آب شناور گردند، طبق برآورد‌های اولیه مشکلی ندارند، ولی حتما تیم مهندسی داخلی و خارجی باید روی اینها کار کنند و بررسی نمایند که مجددا قابل استفاده هستند یا خیر.

مسلما در بازطراحی پل نیز اقداماتی را انجام خواهیم داد که به بهترین شکل ممکن به نتیجه برسد؛ درواقع قصد بر این است که از دانش روز استفاده نماییم؛ چراکه ایده طراحی متناسب با دو‌دهه پیش است و اکنون دنیا از روش‌های جدیدی استفاده می‌کند. ما می‌خواهیم به بهترین شکل ممکن هم از سرمایه‌گذاری‌ها و هزینه‌هایی که تاکنون شده استفاده مناسب کنیم و هم از دانش روز بهره‌مند شویم. خروجی اولیه طرح بیرون آمده، اما به دلیل آن‌که هنوز نهایی نیست، همکاران همچنان مشغول به بازطراحی پروژه هستند.

بی‌شک پل خلیج‌فارس مهم‌ترین پروژه عمرانی قشم است، البته این پروژه ملحقاتی هم دارد. در طرح اولیه پروژه که تعریف شده است، خط اتصال بندر کاوه به پل و از سوی دیگر و در سرزمین اصلی اتصال به شبکه بزرگراهی و شبکه ریلی کشور است؛ لذا فعلا پروژه را کوچک و پل را به‌صورت خاص و مستقل جدا کرده‌ایم؛ چراکه این پروژه بسیار عظیم است و هزینه آن بالغ‌بر 900میلیون دلار برآورد شده بود. بزرگی پروژه به حدی بود که امکان تامین مالی فراهم نبود؛ لذا درحال حاضر احداث پل و خط ریلی آن موضوع مذاکره با پیمانکاران است؛ چنانچه این بخش را اجرا کنیم، تکمیل خط ریلی و شبکه بزرگراهی در جزیره قشم، پروژه دیگری است که آن هم ان‌شاءالله در سال جاری آغاز خواهیم نمود.‌

سازمان منطقه آزاد قشم به دنبال این نیست که پیمانکار را تغییر دهد؛ زیرا تمامی فرآیند احداث پروژه با قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) است، اما اکنون صحبت از آن است که پل را در فاز اول اجرا کنیم، ادامه مسیر نیز به تامین مالی بستگی دارد. درخصوص شبکه بزرگراهی در جزیره قشم هم مذاکراتی داشته‌ایم و در هفته‌های آتی آن را به جمع‌بندی می‌‌رسانیم؛ اما شبکه بزرگراهی داخل جزیره را سازمان منطقه آزاد قشم اجرا می‌کند؛ چراکه بندر کاوه مشکلات حقوقی دارد و باید آن را حل کرد؛ ضمن اینکه متقاضی سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی نیز وجود دارد. اگر همه این موضوعات را با هم درنظر می‌گرفتیم، زمان را از دست می‌دادیم؛ به همین سبب آنها را تفکیک کرده و مستقلا پیش خواهیم برد.‌ بخش اتصال به شبکه بزرگراهی و ریلی داخل سرزمین اصلی باقی می‌ماند که آن را هم در جلسه‌ای که با مدیرکل راه‌آهن استان هرمزگان داشتیم، در اولویت برنامه قرار گرفت تا اتصال ریل پل خلیج‌فارس به نزدیک‌ترین ریل که برای بندر شهید رجایی است، در اولویت اجرای عملیاتی قرار گیرد. ان‌شاءالله قدم به قدم تمام حلقه‌ها را تکمیل خواهیم کرد‌.