در حالي وزير صنعت، معدن و تجارت دولت يازدهم در ابتداي شروع به کارش اعلام کرد که طرح‌هاي فولادي زير پنج ميليون تن توجيه اقتصادي ندارند که در هفته‌هاي اخير از گوشه و کنار اخبار مربوط به کلنگ زني و راه‌اندازي طرح‌هاي فولادي به گوش مي‌رسد که طبق اعلام نعمت زاده هيچ يک داراي توجيه اقتصادي نيستند.‏

به گزارش ايسنا، محمدرضا نعمت زاده، وزير صنعت، معدن و تجارت در ابتداي تصدي مسئوليت در دولت يازدهم در يک برنامه تلويزيوني اعلام کرد که در دنيا طرح فولادي زير پنج ميليون تن اقتصادي نبوده و با اين حساب هيچ‌کدام از طرح‌هاي فولادي استاني داراي توجيه اقتصادي نيستند. وي در عين حال تاکيد کرد که دولت يازدهم خود را متعهد به ادامه اجرا و تکميل اين طرح‌ها مي‌داند.‏
با گذشت ماه‌ها از آن اظهارنظر حالا خبر مي‌رسد که به غير از طرح‌هاي فولادي استاني فاقد توجيه اقتصادي طرح‌هاي فولادي ديگري نيز در سراسر کشور در دست اجرا هستند که با در نظرگرفتن معيار وزير عملا غيراقتصادي هستند.‏
با توجه به اينکه بسياري از اين طرح‌ها براي راه‌اندازي و تکميل خود از تسهيلات بانکي استفاده مي‌کنند غيراقتصادي بودن اين طرح‌ها مي‌تواند عملا باعث هدررفت منابع مالي کشور شود. البته مشخص نيست کلنگ پروژه‌هايي که در اخبار از آن سخن به ميان آمده در دولت يازدهم به زمين خورده است يا دولت‌هاي قبلي.‏
از جمله طرح‌هاي فولادي که اخيرا در رسانه‌ها از اجرا و راه‌اندازي آنها سخن به ميان آمده مي‌توان به راه‌اندازي کارخانه ‏‎250‎هزار تني توليد شمش فولاد در کبودراهنگ استان همدان اشاره کرد.‏
به گفته استاندار همدان پس از جلسه مشترک با مديرعامل بانک صنعت و معدن کشور که سرمايه گذار بخش خصوصي نيز در اين جلسه حضور داشت، توافق شد تا اعتبارات و تسهيلات مورد نياز براي احداث اين پروژه توليدي توسط بانک صنعت و معدن پرداخت شود.‏
همچنين در خبري ديگر فرماندار ايجرود از راه‌اندازي کارخانه فولاد سهند در ايجرود خبر داد که به گفته وي طبق پيش‌بيني‌هاي انجام گرفته ميزان توليد در هر دو فاز 800 هزار تن است. به گفته وي با راه‌اندازي اين کارخانه 2000 نفر در استان زنجان مشغول به کار مي‌شوند.‏
از اين دست اخبار درباره اجرا و راه‌اندازي طرح‌هاي فولادي زياد است اما نکته‌اي در اين بين جلب توجه مي‌کند هدف مشترک همه اين طرح‌ها يعني اشتغالزايي است. به نظر مي‌رسد توجه صرف به اين هدف باعث شده تا هدف مهمتر ديگر يعني سودآور بودن و داراي توجيه اقتصادي بودن پروژه عملا فراموش شود. فراموش کردن اين هدف نيز باعث مي‌شود پروژه‌هاي فولادي چند ماه بعد از راه‌اندازي به مرز تعطيلي و ورشکستگي کشيده شوند که در نهايت باعث از بين رفتن هدف اشتغالزايي نيز مي‌شود. از جمله موارد تعطيلي مانند کارخانه‌هاي فولادي مي‌توان به فولاد زاگرس در استان کردستان اشاره کرد که اخير آگهي انحلال رسمي آن نيز منتشر شد.‏
در همين حال دبير انجمن توليد‌کنندگان فولاد درباره اقتصادي بودن طرح‌هاي فولادي نظر نسبتا متفاوتي داشته و با احتياط بيشتري در اين باره سخن مي‌گويد.‏
رسول خليفه‌سلطان در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با اشاره به اينکه نمي‌توان رقم دقيقي را به عنوان معيار اقتصادي بودن همه انواع فولادسازي‌ها اعلام کرد، گفت: به عنوان مثال در روش کوره ‌بلند هرچه تناژ توليد بيشتر باشد، کارخانه اقتصادي‌تر خواهد بود اما در روش‌هاي ديگر ممکن است چنين‌ وضعيتي وجود نداشته باشد و با ظرفيت‌هاي پايين‌تر نيز فولادسازي توجيه اقتصادي داشته باشد.‏
وي افزود: در صورتي که زيرساختهايي مانند خط ريل، گاز و آب از قبل در کنار پروژه فولاد‌سازي وجود داشته باشند، هزينه اجراي طرح کاهش مي‌يابد و به همين دليل شايد ظرفيت موردنياز براي اقتصادي‌ بودن پروژه نيز به همان نسبت کاهش پيدا کند. بنابراين اين‌که بگوييم به صورت کلي فولاد‌سازي با ظرفيت کمتر از 5 ميليون تن در کشور اصلا توجيه اقتصادي ندارد شايد چندان حرف صحيحي نباشد.‏
او در عين حال گفت: البته ظرفيت طرح‌هاي فولادي استاني در دست اجرا (هر يک به ميزان 800 هزار تن) خيلي پايين بوده و اگر ظرفيت هر يک از اين طرح‌ها حداقل 1.5 ميليون تن بود توجيه اقتصادي آنها بيشتر بود.‏
دبير انجمن توليد‌کنندگان فولاد تاکيد کرد: اقتصادي بودن طرح‌هاي فولادي به نوع تکنولوژي بکار رفته در آنها و همچنين ميزان مصرف محصول توليدي و زيرساختهاي موجود در کنار پروژه بستگي دارد و شايد نتوان به صورت کلي درباره همه انواع فولادسازي با يک معيار قضاوت کرد.‏
به گزارش ايسنا، ايران طبق برنامه ريزي هاي انجام شده قصد دارد تا سال 1404 به توليد 55 ميليون تن فولاد خام دست پيدا کند. با توجه به تاخير زيادي در بهره برداري از طرحهاي فولادي استاني و همچنين ديگر طرحهاي فولادي دستيابي به اين هدف به اعتقاد بسياري از کارشناسان عملا غيرممکن شده است.‏
در همين حال شرکت ملي فولاد در حال به روز رساني طرح جامع فولاد بوده و ممکن است بعد از نهايي شدن طرح جامع فولاد هدفگذاري ايران براي توليد فولاد خام تا افق 1404 نيز دچار تغييراتي شده و کاهش يابد. ‏