کابوس اجاره برای خانه‌به‌دوشان

جهان اقتصاد: با نزدیک شدن به فصل جا به جایی مستاجران، از امروز بسیاری از شهروندان نگران تمدید قرارداد خود و جا به جایی هستند تا جایی که نرخ های جدید اجاره به کابوسی برای آن ها تبدیل شده است.

در این میان، چندی پیش سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به تأخیر ۹ ماهه در اجرای قانون ساماندهی بازار مسکن، از وزارت راه‌ و شهرسازی خواست تا هرچه سریع‌تر نسبت به تعیین بازه‌های قیمتی اجاره‌بها و پرداخت تسهیلات کمک ودیعه به مستأجران آسیب‌پذیر اقدام کند.

طبق ماده ۸ این قانون، وزارت راه و شهرسازی موظف است با همکاری نهادهای مرتبط، بازه‌های قیمت اجاره‌بها را به‌صورت منطقه‌ای با توجه به معیارهایی مانند موقعیت جغرافیایی، سن بنا و سایر شاخص ها در کلان‌شهرها تعیین و این اطلاعات را به‌صورت رایگان و برخط در اختیار عموم قرار دهد.

همچنین بر اساس این قانون بانک مرکزی مکلف است از طریق بانک‌ها، تسهیلات کمک ودیعه به مستأجران آسیب‌پذیر پرداخت کند و وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و رفاه باید ظرف یک ماه گروه‌های نیازمند را اولویت‌بندی کنند.

با گذشت ۹ ماه از تصویب قانون، این اقدامات هنوز اجرایی نشده‌اند. این در حالی است که با نزدیک شدن به فصل اجاره‌بها در بهار و تابستان، اجرای این قانون می‌توانست از فشار بر مستأجران کم‌درآمد بکاهد اما به افزایش فشار بر مستأجران منجر شده است.

در این رابطه تحلیلگران بر این باورند که همه تلاش‌ها برای مدیریت بازار اجاره بدون اصلاح در بخش مسکن، بی‌ثمر خواهد بود. سیاست‌گذاری‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که ابتدا بازار مسکن به تعادل برسد تا در ادامه بتوان بازار اجاره را نیز سامان داد.

کارشناسان اقتصادی پیش بینی می‌کنند که نرخ تورم اجاره در سال جاری بین ۴۰ تا ۶۰ درصد باشد و با توجه به اینکه اکثریت مستاجران ایرانی را مزدبگیران تشکیل می‌دهند، رشد هزینه‌های اجاره به سرعت به افزایش نرخ فقر منجر می‌شود، برهمین اساس خانوارها برای تامین هزینه مسکن ناگزیرند از سایر نیازهای اساسی مانند تغذیه و آموزش صرف‌نظر کنند، که این مساله تبعات اجتماعی بلندمدتی در پی دارد. علاوه بر اثرات اجتماعی افزایش اجاره‌بها، با توجه به سهم ۴۰ درصدی بخش مسکن از اقتصاد کلان کشور، رهاشدگی این بازار یک تهدید جدی برای ثبات اقتصادی کشور است.

با این وجود، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران از اجرای طرح مسکن استیجاری خبر می‌دهد و می‌گوید: این اتحادیه طرح منتهی به خانه‌دار شدن را در قالب مسکن تدریجی در دستور کار دارد و مدعی هستیم با اجرای این طرح می‌توانیم دوره انتظار خانه‌دار شدن را از میانگین جهانی هم پایین‌تر بیاوریم. 

خشایار باقرپور اظهار کرد: در پایان سال گذشته روی موضوع مسکن استیجاری کار کردیم و طرح مسکن تدریجی متناسب با فرهنگ جامعه را جلو بردیم. به این صورت که نباید اینگونه باشد مسکن استیجاری به مستاجر ماندن مردم منجر شود، بلکه باید به تدریج به مالکیت بینجامد.

هرچند این صحبت های زیبا منجر به ایجاد خوش‌بینی شود اما به نظر می رسد تا تحقق این حرف ها راه درازی در پیش است.