یو پی اس با استبلایزر چه فرقی دارد؟
امروزه محافظت از تجهیزات الکترونیکی در برابر نوسانات برق و آسیب ها و خسارات ناشی از آنها، از اهمیت بالایی برخوردار است و دغدغه بسیاری از مدیران و کارشناسان است.
امروزه محافظت از تجهیزات الکترونیکی در برابر نوسانات برق و آسیب ها و خسارات ناشی از آنها، از اهمیت بالایی برخوردار است و دغدغه بسیاری از مدیران و کارشناسان است. یو پی اس و استابلایزر پرکاربردترین تجهیزات برای محافظت از دستگاه ها و پیشگیری از هزینه ها هستند. هر دو دستگاه برای محافظت از تجهیزات برقی به کار برده می‌شوند؛ اما عملکرد، قابلیت ها و کاربردهای آنها متفاوت است. در این مطلب، تفاوت یو پی اس و استابلایزر را از جنبه های مختلف و به صورت کامل بررسی می‌کنیم تا بتوانید گزینه بهتری را برای تجهیزات موردنظر خود انتخاب کنید.
معرفی یو پی اس و استابلایزر
اکثر انواع یو پی اس ها و تمامی استابلایزرها قابلیت تثبیت ولتاژ را دارند و می‌توانند از تجهیزات الکتریکی محافظت کنند. در این بخش این دو دستگاه کاربردی را به صورت مختصر معرفی می‌کنیم.
دستگاه یو پی اس چیست؟
دستگاه یو پی اس (UPS) یا منبع تغذیه بدون وقفه، دستگاهی است که در صورت قطع برق شهری، با استفاده از باتری های داخلی یا باتری های اکسترنال، برق مورد نیاز تجهیزات را برای مدت زمان مشخصی تأمین می‌کند. یو پی اس ها در سه نوع اصلی آفلاین، لاین اینتراکتیو و آنلاین موجود هستند. یوپی اس آفلاین صرفا برای تامین بک آپ تایم تجهیزات استفاده می‌شود، اما دو نوع لاین اینتراکتیو و آنلاین، تکنولوژی های پیشرفته تر و قابلیت های بیشتری دارند و برای محافظت از تجهیزات مختلفی به کار می‌روند.
دستگاه استابلایزر چیست؟
استابلایزر (Stabilizer) یا تثبیت کننده ولتاژ، در اصل اتوترانسفورمری است که با داشتن یک سیستم کنترل، به صورت اتوماتیک عمل تثبیت دامنه ولتاژ را انجام می‌دهد. استابلایزرها معمولاً برای محافظت از تجهیزات در برابر نوسانات بلند مدت ولتاژ استفاده می‌شوند و بر اساس تکنولوژی به کار رفته در ساخت آنها و مکانیزم عملکردشان به سه نوع رله ای، سروو موتوری و استاتیکی دسته بندی می‌شوند.
مقایسه یو پی اس و استابلایزر
دو دستگاه UPS و استابلایزر تجهیزات پرکاربردی هستند که دارای برخی قابلیت های مشابه و متفاوت هستند. هر کدام با ویژگی ها و عملکردهای مخصوص به خود، نقش مهمی در تأمین نیاز تجهیزات مختلف و محافظت از آنها، ایفا می‌کنند. اما این دو دستگاه تفاوت های اساسی در عملکرد، کاربردها و قیمت دارند که انتخاب بین آنها را به چالشی مهم تبدیل می‌کند. در این بخش، به تفاوت یو پی اس و استابلایزر می‌پردازیم و این دو دستگاه را از جنبه های مختلف مقایسه می‌کنیم.
کاربردهای متفاوت یو پی اس و استابلایزر
کاربرد اصلی همه انواع یو پی اس ها، تأمین برق بدون وقفه در زمان قطعی برق برای مدت زمان مشخصی است. یو پی اس های آنلاین دارای تکنولوژی تبدیل دوگانه هستند و هر گونه نوسان و آلودگی را از جریان برق ورودی به تجهیزات الکتریکی حذف کرده و برای محافظت از تجهیزات حساس مانند سرورها، کامپیوترها و سیستم های پزشکی در برابر قطعی برق و نوسانات ولتاژ طراحی شده‌اند. UPS ها همچنین در مراکز داده، سیستم های ارتباطی و صنایعی که نیاز به برق پایدار و بدون وقفه دارند، استفاده می‌شوند.
استابلایزرها برای تثبیت دامنه ولتاژ ورودی و جلوگیری از نوسانات ولتاژ طراحی شده‌اند. این دستگاه ها در مواردی که ولتاژ برق شهری ناپایدار است و نوسانات مکرر وجود دارد، استفاده می‌شوند. استابلایزرها برای محافظت از تجهیزاتی مانند یخچال ها، تلویزیون ها، سیستم های صوتی و تصویری، بعضی از دستگاه‌های صنعتی و حتی برخی از تجهیزات اداری که به ولتاژ پایدار نیاز دارند، قابل استفاده هستند. با این حال، استابلایزرها قابلیت تأمین برق در زمان قطعی برق را ندارند و تنها ولتاژ را در محدوده ایمن نگه می‌دارند.
تفاوت های عملکردی یو پی اس و استابلایزر
یو پی اس و استابلایزر هر دو برای محافظت از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در برابر نوسانات برق طراحی شده‌اند، اما عملکرد آنها تفاوت های اساسی دارد. در این بخش، به بررسی تفاوت های عملکردی این دو دستگاه می‌پردازیم.
- تامین بک آپ تایم
یو پی اس در زمان قطع برق یا بروز هرگونه مشکلی در جریان ورودی، بلافاصله از انرژی ذخیره شده در باتری ها برای تأمین برق تجهیزات متصل به یوپی اس استفاده می‌کند و بک آپ تایم را برای مدت مشخصی فراهم می‌کند. این زمان بسته به ظرفیت باتری و مصرف تجهیزات متصل، از چند دقیقه تا چند ساعت متغیر است.
اما استابلایزر قابلیت تأمین بک آپ تایم را ندارد و تنها در صورت وجود برق ورودی، ولتاژ را تثبیت می‌کند. در صورت قطعی برق یا بروز هرگونه مشکلی، تجهیزات خاموش می‌شوند.
- نوع shut down تجهیزات متصل در خروجی
UPS ها تجهیزات را soft shut down می‌کنند و مانع آسیب رسیدن به دستگاه های متصل به یوپی اس می‌شوند، اما در استابلایزرها hard shut down اتفاق می‌افتد و در اثر همین خاموش شدن ناگهانی، ممکن است دستگاه ها آسیب ببینند.
- میزان تاخیر در وصل مجدد جریان
در اغلب یو پی اس ها فاصله قطع برق تا تامین انرژی دستگاه های متصل توسط باتری ها حدود چند میلی ثانیه (در یو پی اس آنلاین صفر ثانیه) طول می‌کشد. اما در استابلایزرها پس از تثبیت نسبی جریان برق ورودی، از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد تا برق دوباره به تجهیزات برسد.
- تکنولوژی مورد استفاده در تثبیت ولتاژ
در استبلایزر و یو پی اس لاین اینتراکتیو از اتوترانسفورمر با تپ متغیر برای تنظیم دامنه ولتاژ استفاده می‌شود. اتوترانسفورمر به کار رفته در یو پی اس لاین اینتراکتیو از نوع رله ای است که ولتاژ را به صورت گسسته تنظیم می‌کند، اما اتوترانسفورمر مورد استفاده در استابلایزر می‌تواند از نوع رله ای یا سروو موتوی باشد که نوع سرووموتوری قابلیت تنظیم پیوسته دامنه ولتاژ را فراهم می‌کند.
تفاوت یو پی اس و استابلایزر از نظر قابلیت ها و ویژگی ها
دستگاه UPS و استابلایزر از نظر قابلیت ها و ویژگی ها، تفاوت های قابل توجهی دارند که هر کدام را برای کاربردهای خاصی مناسب می‌کند. در این بخش، به بررسی این تفاوت ها می‌پردازیم.
- تثبیت ولتاژ محسوس یا نامحسوس
تثبیت ولتاژ در یو پی اس آنلاین بسیار سریع و به صورت نامحسوس انجام می‌شود و هیچ وقفه‌ای در کارکرد تجهیزات حس نمی‌شود. اما تثبیت ولتاژ در استابلایزرها کند و محسوس است، به ویژه در مدل‌های رله ای.
- تثبیت پارامترهای ولتاژ
استابلایزر تنها دامنه ولتاژ را تثبیت می‌کند و تأثیری بر فرکانس یا شکل موج ندارد، اما دستگاه یو پی اس علاوه بر تثبیت دامنه ولتاژ، فرکانس و شکل موج را نیز اصلاح و تثبیت می‌کند.
- اصلاح فرکانس
یوپی اس ها قابلیت اصلاح فرکانس ورودی را در یک بازه محدود دارند که در مشخصات محصولات ذکر می‌شود، ولی استابلایزرها قابلیت اصلاح فرکانس را ندارند.
- طول عمر
قطعات استابلایزر مکانیکی و قطعات یو پی اس الکترونیکی هستند، به همین دلیل خرابی استابلایزر نسبت به یو پی اس کمتر و طول عمر آن بیشتر است.
مقایسه یو پی اس و استابلایزر از نظر قیمت
تفاوت قیمت یو پی اس و استابلایزر فقط در مرحله خرید نیست. به 3 دلیل عمده زیر، قیمت تمام شده خرید و استفاده از یو پی اس بیشتر از استبلایزر است:
- قیمت یو پی اس معمولاً بالاتر است، زیرا دارای تکنولوژی پیشرفته تر و طراحی دقیق تری نسبت به استابلایزر است. قیمت یو پی اس بسته به نوع (آفلاین، لاین اینتراکتیو، آنلاین) و ظرفیت آن متفاوت است.
هزینه خرید استابلایزر نیز بسته به نوع (رله‌ای، سروو موتوری، استاتیکی) و توان آن متغیر است.
- یو پی اس نیاز به تعویض دوره ای باتری ها دارد که هزینه های نگهداری را افزایش می‌دهد. همچنین، قطعات الکترونیکی آن ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند و بهتر است بازدیدهای دوره ای منظم و خدمات مختلف سرویس و نگهداری برای افزایش طول عمر مفید دستگاه یو پی اس انجام شود که هزینه هایی را به دنبال دارد.
قطعات مکانیکی استابلایزرها طول عمر بیشتری دارند، به همین دلیل نیاز به نگهداری کمتری دارند و هزینه های نگهداری و سرویس دوره ای آنها معمولاً پایین تر است.
- یو پی اس ها معمولا نیاز به نصب و راه اندازی تخصصی دارند ولی استابلایزرها معمولاً نصب ساده تری دارند و همین باعث کاهش هزینه های جانبی استابلایزر نسبت به یوپی اس می‌شود.
جمع بندی
یو پی اس ها و استابلایزرها از تجهیزات کاربردی و شناخته شده برای محافظت از دستگاه های برقی مختلف در برابر نوسانات ولتاژ هستند. انتخاب بین این دو دستگاه به نوع تجهیزات موردنظر ، نیازهای خاص آنها و بودجه شما بستگی دارد.
یو پی اس با تأمین برق بدون وقفه و تثبیت کامل دامنه ولتاژ، فرکانس و شکل موج، از تجهیزات حساس در برابر قطعی و نوسانات برق محافظت می‌کند. از سوی دیگر، استابلایزرها تنها ولتاژ را تثبیت می‌کنند و قابلیت تأمین انرژی موردنیاز تجهیزات را در زمان قطع برق ندارند.
بهتر است قبل از انتخاب و خرید هر یک از این دو دستگاه، با کارشناسان مجرب مشورت کنید.
